رقیه کبیری ایران آذربایجان خوی لو چاغداش تورکجه یازان شاعیر و یازیچی

رقیه کبیری
آدرقیه کبیری
قیسا بیلگیشاعير ، یازیچی
دوْغوم تاریخ۱۳۴۱ گونش ایلی
خوی
میللیتايران
تحصیلکارشناسی علوم آزمایشگاهی

یاشاییشی و ادبی چالیشمالاری دَییشدیر

رقیه کبیری ،۱۳۴۱-جی ایلده خوی شهرینده شمس تبریزی‌نین مزارینا یاخین بیر ائوده دونیایا گلمیش؛ ابتدایی دؤوره‌سینی آذرمیدخت، راهنمایی‌نی پژوهش و دبیرستانی ایراندخت مدرسه‌سینده، اوخویوب باشا چاتیب. ۱۳۶۱-جی ایلده بهیاری رشته‌سینده بیر ایللیک دؤره کئچیریب، ۱۳۷۰ده تبریز دانیشگاهیندا علوم آزمایشگاهی رشته‌سینده تحصیل آلیب، ۱۰ ایل سینا بیمارستانی‌نین مۆختلیف درمانی بخش‌لرینده و ۲۰ ایل آزمایشگاهدا ایشله‌ییب، علوم پزشکی اداره‌سیندن تقاعده چیخیب. شعر و حئکایه لری دیلماج، آفتاب آذربایجان، سارای، بایرام، چیراق، انجمن ادبی صابر، آذرتورک، آذری، آناوارلیق، ائل بیلیمی، فردای ما، حیدربابا، سهیل، خراسان و … درگی لرینده نشر اولونان «رقیه کبیری» دن بو زامانا قدر نشر اولونان ۱۴ اثر اولوب. بو اثرلردن اون بیری حئکایه و رومان ساحه سینده و دؤرد اثر شعر و ترجمه اولاراق ایشیق اوزو گؤروب. رقیه کبیری اوتوز دؤرد ایلدیر تبریزده یاشاییر و ایکی اوغلان آناسی دیر.[۱][۲]

چاپ اولونموش اثرلری دَییشدیر

حیکایه و رومان دَییشدیر

1- اوره ییم آغرییر (حیکایه توپلوسو- باکی شهرینین قانون انتشاراتینین طرفیندن نشر اوْلوب)2012-جی ایلینده نشر اوْلونوب

2- بۇ قاپی هئچ چالینمایاجاق (حیکایه توپلوسو- انتشارات یاران- تبریز)

3- ائویم (رومان) – انتشارات یاران- تبریز (ائویم رومانی 2016-جی میلاد ایلینده باکی شهرینین قانون انتشاراتی طرفیندن لاتین الفباسیندا چاپ اوْلوب)

4– آنلاین یازیلار (مکتوب فرموندا یازیلمیش یازیلاردان عبارت دیر) – انتشارات یاران- تبریز

5- ایچیمده‌کی قیز (حیکایه توپلوسو)- انتشارات یاران- تبریز

6- یئردن اوجا توْرپاق Archived 2018-02-08 at the Wayback Machine. – رومان (علمی- تخیلی) انتشارات موغام- تبریز

7- دونیا قابار چالیب یولداش Archived 2017-12-18 at the Wayback Machine. (حیکایه توپلوسو) انتشارات موغام- تبریز

8 ساچاقدان آسیلمیش اژدها (خانبالیق سفرنامه‌سی) Archived 2018-08-18 at the Wayback Machine.، چین سفریندن یازیلار. انتشارات موغام- تبریز

9- قوشلار داها قورخمورلار (رومان) انتشارات یانار- آیدین ( قوشلار داها قورخمورلار رمانی فارسی دیلینه ترجمه اولوب و پرنده‌ها دیگر نمی‌ترسند آدی ایله 1397-جی ایلین اسفند آییندا تهراندا نشانه انتشاراتیندا چاپ اولوب.) [۱]

10- اؤزبکیستان سفرنامه‌سی، انور کتاب - تیر، 1396

11- مر آغاجی نین کهربا گوزلری (رمان)، انتشارات: «آیدین-یانار»، 1396 (بو رمان 2018-جی ایلده باکو شهرینده، قانون انتشاراتی طرفیندن لاتین الفباسی ایله چاپ اولوب. Mirra ağacın kəhrəba gözləri, Baki, Qanun nəşriyyatı, 2017)

12- آجلیق باراتاسی (رمان) اختر انتشاراتی 1397

13- ائندیم بولاق باشینا (یایلاق سفریندن یازیلار)، اختر انتشاراتی، 1397

14- آگورادا یاندیرین منی (حئکایه توپلوسو) اختر انتشاراتی- تبریز، 1398

اوشاق ادبیاتی دَییشدیر

1- خیالباز قورقور، 1397، آیدین ساو انتشاراتی (تصویرگر: نسیم صادق)

ترجمه دَییشدیر

1- دنبال چشمانت می گردم( پرویز جبرائیلین سئچیلمیش شعرلرینین فارسجا ترجمه سی) انتشارات کشمر. 1392 2- الیمدن دوشورم(سهیلا میرزایی‌نین می‌افتم از دستم، کتابینین سئچیلمیش شعرلرینین تورکجه ترجمه‌سی)، انتشارات مهری، انگلستان، 2019

چاپ اولان شعر اثرلری دَییشدیر

1- تبریزیم! آل تبیمی، شعر توپلوسو، انتشارات نباتی. تبریز

2- بیر اوجاقدا ایکی کول توپاسی- اصلی کرم دن یئنی آنلاتی (اورتاق یازیلمیش شعر- رقیه کبیری و کیان خیاو) بۇ کیتاب 1392ینجی ایلده «کتاب تبریز» مسابیقه سینده اۆچونجو مقامی قازاندی. انتشارات یاران- تبریز

3- دنبال چشمانت می گردم(پرویز جبرائیلین سئچیلمیش شعرلرینین فارسجا ترجمه سی) انتشارات کشمر

حیکایه لریندن نمونه دَییشدیر

بطنیمین گودوکچولری

(بو حئکایه اؤلکه‌مین بوتون اوشاق گلین‌لرینه تقدیم اولونور)

دوزاغا دوشموش بیر حئیوان کیمی‌یم. قاینانام چیین‌لریمدن یاپیشیب چکیر، آنام ایسه گاه آیاقلاریمدان ایته‌له‌ییر، گاهدان دا أللرینین گوجونو یانچاقلاریما سالیر، بلکه بدنیمین ائشیکده قالمیش بؤلومونو ده‌لییه سوخسون. بدنیم دؤشدن یوخاری داغا ساری، یانچاقلاریمدان آشاغیسی ایسه داغین کؤلگه‌سینده قالمیش دره‌یه ساری آسیلی قالیب. ده‌لیکده گرفتار اولموش قوللاریمی بئله ترپده‌ بیلمیرم. سیلاحلی بیر اووچونون دوزاغینا دئییل، أصلینده بطنیمین گودوکچولری، آنام ایله قاینانامین دوزاغینا دوشموشدوم. آناملا قاینانام اووچو اولماسالار دا، داشدان نوطفه اوولاماق قصدیله منی بو دوزاغا سالدیلار. ایت سو گیلیفینده گرفتار اولان کیمی من ده بو ده‌لیکده گرفتار اولموشام. سو گیلیفینده گرفتار اولوب قالسایدیم، اومودوم اولاردی سو زورلاشاندا منی ده اؤزویله سوروب آپارار. آمما گیلیف هارا، داشین ده‌لییی هارا! اون‌بئش ایل یاشاییشیمدا هئچ بئله بیر سیخما- بوغمایا دوشمه‌میشدیم. قایناناملا آنام دئیینه- دئیینه منی ده‌لیکدن چیخارتماغا چالیشیرلار. بیلمیرم اونلارین دئیینمک‌لرینه قولاق آسیم، یوخسا بو ده‌لییین ایچینده قیفیللانیب قالمیش جانیمین هایینا قالیم! دئدیم: «بو ده‌لیک داردی. بدنیم بو د‌ه‌لیکدن کئچمز».

قاینا‌نام  دئدی: «آااا... نئجه کی داردی! هئچ خبرین وار بو ده‌لیک کیم‌لری درمان ائله‌میش؟»

دئدیم: «نه دئیرم کی! آمما سیز منیم ائنیمی قارینجلا بیر اؤلچون، گؤرون هئچ او ده‌لیکدن کئچر؟» «ماشاللاه، ماشاللاه بیزه گلن گوندن آغ گونه چیخیبسان باااا!...»، قاینانام دئدی. آنام اونون سؤزونو چکنمه‌ییب، اوز- گؤزونو تورشادیب، دئدی: «منیم قیزیم ماششاللاه ماششاللاه ائله اوّل- بیر گوندن بئله أتلی جانلی‌یدی. هله اوشاخلیغین بیر گؤره‌یدین، توپ کیمی آغ‌آپباغ بیر قیز ایدی. بالام أر ائوینه گئدندن أریییب!» منسه مظلوم‌یانا دئدیم: «ائله من ده اونا گؤره دئییرم داااا، واللاه بو ده‌لیک داردی، منیم اندازه‌م دئییل». آنام أییلیب قولاغیما پیچیلدادی: «قئینا‌نان ائشیتمه‌سین، ایسته‌میرم سورا سنین باشیوا قاخینج اولسون. من هله سندن ده ایکی یاش کیچیک ایدیم، بیر ایل تویومدان سوووشموشدو، هله اوشاغا قالمامیشدیم. باخ، ائله بو ده‌لیکدن کئچن گونون صاباحیسی اوشاغا قالدیم». دئدیم: «آخی سیزین گؤزوز گؤرمور بو ده‌لیک داردی؟ واللاه، بیللاه اوشاق دا باخیب گؤرسه بونو باشا دوشر. بَه سیز نییه باشا دوشموسوز!، نییه عیناد ائلیسیز؟» آنام دئدی: «سن عیناد‌جیلسن یا بیز؟ هله ده‌لیکدن کئچدین کی گؤراخ کئچه بیلیسن یا یوخ؟» «آخی هانسی کیتابدا یازیب ده‌لیکدن کئچن آرواد اوشاغا قالار؟» آنام حیرصله دئدی: «هله یاخچی قویمادیم بئش کیلاسدان آرتیق اوخویاسان هاااا... قیزیم، بو ایش‌لر بیزیم آتا- بابا ده‌بیمیزدی. یوز ایل ده درس اوخوسان بو ده‌بلری کیتابلاردا تاپا بیلمزسن».

قاینا‌نام ألینی آناما ساری اوزالدیب، آرتیردی: «او جان اؤلسون، سن اؤله‌سن، اؤز جانیما آند اولسون. خانیما‌خانیم  آند ایچیب دئیردی عئینی آرواد بطنی کیمی بو داشین دا گئنه‌لیب- دارالماق خاصیتی وار. باخماز بوی- بوخونا؛ اوشاغا قالمییان گلین‌لر بو ده‌لیکدن کئچندن سورا هامیسی فرج خئیر آپاریب. دی گل کی قولاغیمیزین دیبینده اولدوغوندان اونا قیمت وئرن هانی؟» 

گئری دؤنوب، کنده قاییتدیم. بیردن بیره هر ایکیسی ده منه ساری قاچیب، بیر جوت قاراوول کیمی هره‌سی بیر قولومدان توتوب، وار گوج‌لریله منی ده‌لییین ایچینه سوخوب، ایته‌له‌دیلر. بیلیرم، آرغاج خانیماخانیمدان کئچیب، یوخسا بیر- بیرلرینی گؤره‌‌ن گؤزو اولمایان آناملا قاینا‌نام أل- ‌بیر اولوب، داغین دؤشونده منی بو ده‌لیکلی داشین ایچینده دوزاغا سالمازدیلار. آنام آغ دئینه، قاینا‌نام قارا دئیر. قاینا‌نام ایسه یئر دئسه، آنام اونو گؤی سانار. آنجاق اونلارین اورتاقلیغی دئمه بس یالنیز منیم بطنیم ایدی. هر ایکیسی ده منیم بطنیمه بیر أته‌نه دؤشمه‌یه تله‌سیرمیشلر. گئردک گئجه‌سینین سحریسیندن ایکیسی ده بطنیمین گودوکچوسو اولموشدولار. ائله او گوندن ایش- پئشه‌لری گونلری سایماق اولموشدو. آی‌باشی اولان گونلریم منیم لاپ مصیبتلی‌گونلریمدی. من آی‌باشی سانجیسی چکیب، قاندان آرینان گونلریم آناملا قاینانام بیر- بیرلرینین آجیغینا أللرینه گلن ایستی‌لیک یئمک‌لری، بالدان توتدو باداماجان، هئلدن توتدو زنجفیله‌‌جن، مره‌چویوددن توتدو بؤیوتکن یارپاغیناجان منه یئدیردیب ایچیدیریرلر. بطنیمین گودوکچولری اوشاغا قالمامیشدان اوشاغین اوغلان اولدوغونا بئله فیکیر وئریرلر. کور گؤزون بیرینه دئییل، هر ایکیسینه ده ایشیق ایسته‌ییرلر بو گودوکچولر.

خانیما‌خانیم کندین بوتون قادینلارینین ایمام- پئیغمبری کیمی‌دیر؛ ایمام- پئیغمبرین سؤزوندن چیخسالار بئله، اونون سؤزوندن چیخاسی دئییل‌لر. خانیماخانیمین سایه‌سینده کندیمیزین درمانگاهینا میلچک ده قونماز. اونون بیتکی‌لری، داغ- داشدان ییغدیغی اوت- علفدن دوزلتدیغی قئینتمه‌لر،‌ داوالار، مرهم‌لر بوتون ناخوشلوقلارین درمانی ساییلیر.

آغلایا- آغلایا دئدیم: «سیزی او ایناندیغیز، گئدین کندین داش‌یونانین گتیرین بو داشی سیندیرسین، مین ایل ده کئچسه من بو ده‌لیکدن چیخانمارام. آخشاماجان بو ده‌لیکده قالسام اؤللم».

قاینانام دئدی: «توبه، توبه... بو داشی مه‌یر سیندیرماق اولار؟ داشین نه گوناهی وار، گوناه اؤزونده‌دی کی او قدر عیناد ائله‌ییب یوباندین، داشین گونش ساعاتی سوووشدو دا. خانیماخانیم دیل‌بَه‌دیل تاپشیرمیشدی کی گونش داشین اوستونه شیغییاندا قیزی ده‌لیکلی داشدان کئچیردین. ایندی دئه گؤروم داش نئینه‌سین!»

آنامین باشینا قیشقیرسام دا قایناناما دیل قئیترمک جسارتیم یوخدور. اؤز یانیمدا اؤزومو قیناییرام. قاینانام دوز دئییر دا، داش نئینه‌سین، عاغلی داشلاشمیش داش گؤره‌جک ایشینی گؤروب، منیم کیمی‌لره ده‌لیک دوز‌لدیب. آمما منیم عاغلیم هارا گئتمیشدی کی عاغلیمی وئردیم بو بطن گودوکچولرینین عاغلینا! آنام دئدی: «قیز باخ منه گؤروم، اولمویا گئجه خانیماخانیمین تاپشیردیغی ایش‌لری گؤرمه‌میسن؟» دینمه‌دیم. قیزاردیم، بوزاردیم. أریمین خوشو گلمز من یاسدیغیمیز باره‌ده باشقا بیریسیله دانیشیم. گئجه اؤزومو اودا- کؤزه ویریب باشاردیغیمی، اوندان- بوندان اؤیرندیییمی ائله‌دیم، آمما أریم یورقون اولدوغوندان ساری باشینی منیمله بیر یاسدیغا قویمادی. آنام حیرصله باشیما قیشقیردی: «دئنه ائله آرغاج اؤزومنن کئچیب دا! مه‌یه سنه دیل‌به‌دیل دئمه‌دیم خانیماخانیمین تاپشیریقلاری یادیننان چیخماسین؟ سنین بو سایمامازلیغین اؤزووو ده، بیزی ده گؤر نه گونه قویوب!»

قاینانام  بیردن- بیره قاشلارینی ییغیب آناما دئدی: «آی قیز، بلکه ائله داشین خاصیتی بئله‌دی، بیر آز ساخلیییب، بطنینه نوطفه دوشندن سورا گئنه‌لیب، قیزی بوراخاجاخ؟»

آنامین گؤزلری پاریلدادی. آمما منی قورخو گؤتوردو. أریمین خبری اولسا کی ده‌لیکلی داش منیم بطنیمه نوطفه سالیب، یقین منی بوغار. قیشقیردیم: «من داشین نوطفه‌سینی ایسته‌میرم، مه‌یه آدام داشدان دا اوشاغا قالار؟ سیزی ایناندیغیز گئدین کندین داش یونانینی گتیرین بو داشی سیندیرسن!» بطنیمین گودوکچولری خئیلک بیر- بیرلرینه باخیب، سونوندا قاینانام دئدی: «اولماسا سن گئت خانیماخانیمی گتیر، من ده بوردا قیزی گودوم.»

قاینانام چکیلیب، کؤلگه بیر یئرده اوتوروب، دیل- دوداغی آلتدا دئیینیر. منسه دوزاغا دوشموش بیر حئیوان کیمی ده‌لییین ایچینده بنده توشوب قالمیشام. گونش باشیما ائله شاخیر کی، دئیه‌سن ایستیسینی دوز جهنمدن پای آلیب. آنامی گؤره بیلمیرم. اوجادان قیشقیریرام: «آناااااا، خانیماخانیمی گتیرمه ها، داش یونانی گتیر!...»

مقام لار دَییشدیر

-2012ینجی ایلده باکی شهرینده کئچیریلن حئکایه مسابیقه سینده ( ماوایل) آدلی حئکایه 180 اثرین ایچینده بیرینجی مقامی قازاندی.

-1390-جی ایلده «قار یاغیر» حئکایه‌سی اساسیندا قادر فریورین رئژیسسورلوغو ایله «قارال» آدلی فیلم چکیلمیش. بو فیلم «پروین اعتصامی» و «سیب» جشنواره‌لرینده رتبه قازانیب.

-1395-جی ایلده تورکیه‌ده کئچیریلن کاشغارلی محمود مسابیقه‌سینین ایران قولوندا «منی آگورادا یاندیرین» حئکایه‌سی اۆچونجو مقامی قازانمیشدی.

-1397-جی ایلده تورکیه‌ده کئچیریلن کاشغارلی محمود مسابیقه‌سینین ایران قولوندا «گؤیرچین قیزلار» حئکایه‌سی اۆچونجو مقامی قازانمیشدی.

-1398جی ایلده تهرانین اوتوز آلتیجی بین‌المللی قیسسا فیلم فستیوالینین اقتباسی اۆچون حیکایه[سی و ششمین نمایشگاه بین‌المللی فیلم کوتاه تهران، بخش داستان اقتباسی] پاسبان‌های بطنم داستانی 650 اثر ایچینده ایکینجی مقامی قازانیب، آمما بو مقام و اؤدولو آلماقدان امتناع ائدیب. [۳]

قایناقلار دَییشدیر