صحاح العجم

صحاح العجم ۱۴-جو یۆز ایللرین باشلانیشیندا یازیلان تۆرکجه سؤزلوک‌دور. بو سؤزلوگون یازیچی‌سی، ۱۳-جی و ۱۴-جو یۆز ایللرین بؤیوک ادیبی، هیندوشاه بن سنجر نخجوانی دیر. بو کیتابدان یالنیز بیر ال یازما گۆنوموزه چاتیب‌دیر. بو ال یازما چکسلواکینین براتیسلاوا کیتابخاناسیندا ساخلانیلیر و پروفسور حسن زرینه‌زاده اوندان بیر کپی تهیه ائدیب‌دیر. ۱۳۶۱-جی ه.ش ایلده پروفسور غلامحسین بیگدلی الی ایله نستعلیق خطده یازیلیب و یایینلانیب‌دیر. تۆرکلره فارسجا اؤرگتمک اۆچون یازیلان بو سؤزلوکده آلتی میندن چوخ تورکجه سؤزجوک یئرلشیب‌دیر. بو سؤزلوکده تۆرک دیلینده فارسجانین دیل بیلگیسیندن سؤز سۆرولوب‌دور:

بلگل کم مصادر عربی نجه کم اصلدر اندن صادر اولور اسماء و افعال آنجلین مصادر پارسی اصلدر اندن منشعب اولور قلن اوزان و امثال و غیره. اوّل مصادر پارسی ایکی درلو در اما بری لازم بری متعدّی در. اول اکیدن هر بریسی یه مفرد در یه خود جمع در و بو مجموعدن هر بریسی یه مثبت در یه منفیدر. مصادرلارنک مثالی کم هم مفرد و هم مثبتدر دانستن و غیرها مصادر منفینک مثالی ندانستن و غیرها مصادر لازمک مثالی کم هم جمع هم مثبت اولا دانستنها منفی اولنک مثالی ندانستنها مصادر متعدی نیک کم هم مفرد هم مثبت اولا بخشانیدن منفی اولنک مثالی نبخشانیدن مصادر متعدّینک مثالی کم هم مفرد و هم مثبت اولا بخشایندنیها منفی اولنک مثالی نبخشایندنیها

چاغداش آذربایجان تورکجه‌سینه چئوریسی:

بیل‌گیل کیم مصادر عربی نئجه کیم اصل‌دور اوندان صادر اولور اسماء و افعال آنجلایین مصادر پارسی اصل‌دور اوندان منشعب اولور قالان اَوزان و امثال و غیره. اوّل مصادر پارسی ایکی دۆرلو دور اما بیری لازم بیری متعدّی دیر. اوْل ایکیدن هر بیریسی یا مفرد دور یا خود جمع دیر و بو مجموعدان هر بیریسی یا مثبت دور یا منفی‌دیر. مصادرلارنین مثالی کیم هم مفرد و هم مثبت‌دور دانستن و غیرها مصادر منفینین مثالی ندانستن و غیرها مصادر لازمین مثالی کیم هم جمع هم مثبت اولا دانستنها منفی اولانین مثالی ندانستنها مصادر متعدی نین کیم هم مفرد هم مثبت اولا بخشانیدن منفی اولانین مثالی نبخشانیدن مصادر متعدّینین مثالی کیم هم مفرد و هم مثبت اولا بخشایندنیها منفی اولانین مثالی نبخشایندنیها

اثر ۱۳۶۶ دا پروفسور غلامحسین بیگدلی‌نین همتی ایله ۴۸۴ صحیفه‌ده ایشیق اۆزو گؤره بیلمیشدیر. کیتاب غلامحسین بیگدلی ـ نین فارسجا مقدمه‌سیندن سونرا آب آوردن سؤزونون ایضاحی ایله باشلانیب نهایت یهزه سؤزو ایله بیتیر.

قایناقلار

• صحاح العجم، هندوشاه نخجوانی، به اهتمام غلامحسین بیگدلی، ستاد انقلاب فرهنگی، مرکز نشر دانشگاهی