صحرا

(صحرا چؤلو-دن يوْل‌لاندیریلمیش)

صحرا — چوْخ قوراق‌لیق، ایستی هاوانین گۆن‌ده‌لیک و ایللیک دما کسکین فرق‌له‌نن، ایللیک یاغینتی‌سی ۲۵۰میلیمتر-دن آشاغی، بوخارلانما یاغینتی‌دان چوْخ چوْخ، گۆج‌لو کولک اَسن، دایمی آخان چایلاری اوْلمایان، چوْخ سئیره ک بیتکی اؤرتویو اوْلان اراضی.

دۆنیانین ان بؤیوک صحرالاری
آتاکاما صحراسی، شیلی. پرو جریانی، آتموسفرین آشاغی قاتلارینی سویودور و آتموسفر چؤکونتولری‌نین دوشمه‌سینه (ایلده ۵۰ میلیمتر-دن ده آز) مانع اوْلان دما اینورسیاسینی یارادیر. ائله بۇنا گؤره ده، بۇ صحرا یئر کوره‌سینین ان قوراق یئری حساب اوْلونور.
نامیبیا صحراسی

خۆصیّتلری دَییشدیر

صحرانین عمله گلمه‌سینین ان باش‌لیجا سببی یاغینتینین بوخارلانا بیله‌جک سۇدان ۷-۳۰ دفعه آز اوْلماسی‌دیر. صحرانین اؤزون مخصوص ایقلیمی واردیر. گؤی اۆزو آیلارلا بۇلودسوز اوْلور. ماکسیموم دما +۴۹،۵°، +۵۸°-یه چاتیر، گۆن آلتیندا قومون سطحی ۹۰° قیزیر.

شیمالی آفریقا و عربیستان صحرالاریندا بیر نئچه ایل عرضینده یاغیش دوشمیَن یئرلر ده واردیر. صحرالارین ضبط ائتدیی اراضی بۆتون قورونون تقریباً ۳۰%-نی تۇتور. سطح قۇرولوشونا گؤره صحرالار قوم‌لو، داش‌لی، گیل‌لی و شوران‌لی صحرالارا بؤلونور. قارلی صحرالار دا مؤوجوددور (جنوبی قوطب و آرکتیکادا). ان مشهور صحرا آفریکانین دئمک اوْلار کی بۆتون شیمالینی ایحاطه ائدن بؤیوک صحرا صحراسی‌دیر. دۆنیانین ان ایری دۇزلو صحراسی سالار-ده-اۇیونی صحراسیدیر.

ایستی صحرالاردا دما گۆندوز +۵۰ درجه دن یۇخاری، گئجه ایسه ۰ درجه-دن آشاغی اوْلا بیلر.

صحرالاردا ایللیک یاغینتینین میقداری چوْخ آشاغی اوْلور.

آمریکا صحرالاریندا ان چوْخ راست گلی‌نن بیتکی کاکتوس‌دور.

ایستینادلار دَییشدیر

بیرده باخ دَییشدیر

بؤیوک صحرا

چؤل