قارا یوسف
قرا یوسف نویان ابن محمد قراقویونلو (۷۹۰–۸۲۲ ه. ق - ایللر آراسی، قاراقویونلولارین طایفا باشچی‌سی اوْلموشدو، ۱۴۱۰ -جی میلادی ایلینده قاراقویونلولار دؤولتی‌نی قوردو.) _ قاراقویونلولار دؤولتینین قوروجوسو و ۱-جی شاهی ایدی.
 سولطان قارا یوسف | |
|---|---|
| سولطان پادیشاه سلطان‌السلاطین قاراقویونلولار دؤولتی'نین قوروجوسو قاراقویونلولار دؤولتی'نین بیرینجی باغیم‌سیز (موستقیل) پادیشاهی. | |
 قارا یوسف دؤیوش‌ده. ۱۴۱۲ -جی میلادی ایلینده کور چایی ساحیلی دؤیوشو، رسم اثری. میلّی آذربایجان تاریخ موزه‌سی | |
| ایللر | ۱۴۱۰ (میلادی) _ ۱۴۲۰ (میلادی) |
| تاج‌قویماق | ۱۴۱۰ (میلادی)، تبریز |
| کامیل آد | قارا یوسف بیگ قاراقویونلو قارا محمد اوغلو |
| لقب(لر) | ابوالنصر قرا یوسف، ابوالنصر قارا یوسف نویون ابن محمد سلطان‌السلاطین‌التُرک[۱] |
| دوغوم گونو | ۲۵ مئی ۱۳۵۶ (میلادی) |
| دوغوم یئری | ارجیش، آنادولو |
| اؤلوم | ۱۷ نوْوامبر ۱۴۲۰ (میلادی) |
| اؤلوم یئری | اوجان، آذربایجان |
| باسدیریلان یئر | ارجیش ۱۲ دسامبر ۱۴۲۰ (میلادی) |
| سونراکی شاه | قارا ایسکندر |
| اؤنجه‌کی شاه | قارا محمد (طایفا باشچی‌سی کیمی) سولطان احمد جلایر (کیچیک بیر محلّی دؤولت حاکیمی کیمی) میران شاه تیمورلو (اؤلکه حاکیمی، سولطان کیمی) خلیل سولطان تیمورلو (اؤلکه حاکیمی، سولطان کیمی) |
| سولاله | قاراقویونلولار دؤولتی  بارانلی طایفاسی  |
| آتاسی | قارا محمد |
| دین | ایسلام (سنی) |
آتا سینین اولدورولمه سی دَییشدیر
1389 جی میلادی ایلینده امیر پیر حسن قارا محمده قارشی شورش ائدیر و اونو اولدورور، بونون آردیندان قارا عثمان آق قویونلو حکمداری امیرتیمور فرمانیلا پیر حسنه سالدیریر و اونو توتوقلاییب امیر تیمورا گوندریر ،بویله لیک له قارا یوسف قارا قویونلولارین حوکومداری اولور
توتوقلانماسی دَییشدیر
قارا یوسف حکومتینین ایلکینده سلطان احمد جلایر نن بیرلشیر و آق قویونلویا سالدیریر آما بو سالدیری دا آغیر شکیلده یئنیلیر و اوزوده توتوقلانیر آما عمه سی تاتار خاتون آغیر غرامتله اونو آزاد الیه بیلیر.
تیموری لرله ایلک ساواشی دَییشدیر
امیر تیمورون عثمانلی سالدیریسیندا قارا یوسف احمد جلایره حمله ائدیر و عراق عربی فتح ائدیر احمد سه ده قاچیر مصره بونون آردیندان تیمور آنادولودان قاییداندا آذربایجاندا نوه سی اولان ابوبکر میرزایا امر ائدیر کی عراق عربی قارا یوسوفون الیندن چیخارتسین اوندان سورا دا آیری نوه سی میرزا رستمه ده همداندان عراقا گئدیب و ابوبکره یاردیم ائت مه سینی ایستییر بویله لیکله تیموری لر سالدیریا باشلیرلار و حله شهرینین اطرافیندا ایکی اوردو قارشی قارشیا دایانیر بو ساواش دا قارا یوسوف یئنیلیر ومصره قاچاراق جانینی قورتاریر .
مصردن دونوش دَییشدیر
مصر ده قارا یوسوفلا احمد جلایر تیمورون فرمانینا گوره توتوقلانیرلار و اونون اولومونه جاق زندان دا قالیرلار ،تیمورون اولوموندن سورا قارا یوسف مصردن چیخیب و یانیندا گتیرن 1000 نفر تورکمنله بیرلیقدا دیاربکره گئدیر .
دیاربکرده اخینلارینان بیرلشیر و اورادان وانا سالدیریب او شهری فتح ائدیر اوردان سورا دا 1406 ایلینده نخجوان حوالیسنده ابوبکر میرزایلا ساواشیر و اونو یئنیر و تبریزه گیریر. 1408 جی ایلده یئنی دن ابوبکرینن تبریز یاخینلیغیندا ساواشر و بو سفر ده باشاری الده ائدیر قارا یوسوف آذربایجانین تمامی سین آلیر و اوز یئرین برکیدیر.
عراق عربین فتحی دَییشدیر
سلطان احمد جلایر قارا یوسفون آذربایجاندا کی باشاریسیندان راحاتسیز اولور 1408 جی ایلده تبریزه ائلچی گوندریر و همدان شهرینی ایستییر بو تکلیف قارا یوسف طرفندن رد اولور و سونوجوندا 1410 جی ایلده احمد جلایر تبریزه طرف سالدیریر. تبریز یاخینلیغیندا قارا یوسف له احد جلایر قارشی قارشیا ساواششیرلار و قازانان قارا یوسف اولور احمد جلایر ده اولدورولور. قارایوسف عراقا طرف گئدیر و اورانیدا توپراغینا قاتر .
شیروانشاهلا ساواش دَییشدیر
قارا یوسف عراقی فتح ائدرکن دالدان ابراهیم شیروانشاه اوغلو کیومرث قارا یوسفا سالدیریر آما ساواشتا یئنیلیر و اسیر دوشور بونون آردیندان ابراهیم شیروانشاه غرامت وئرماخلا اوغلونو آزاد ائتماق ایستییر آما قارا یوسف قبول اله میر. ابراهیم گرجستان شاهیلا بیرلیر و قارا یوسفا سالدیر ماغی پلانلاییر بو خبری قارا یوسف بیلیر و 1412 جی ایلده کر ایینی گئپیر و ابراهیمی آغیر وضع ده یئنیر و بوندان سورا شیروانشاهلار قارا قویونلولارا وابسته بیر دولت اولور.
عمرونون سون ایللری دَییشدیر
1417 ایلینده قارا یوسف آق قویونلویا سالدیریر و قارا عثمانی آغیر یئنیر بو سببله قارا عثمان صلح اوچون ایستکین یوللاییر . 1417 ایلینده ایکی دولت آراسیندا باریش یاپیلیر و بو باریشین شرط لریندن بویودور کی ساغور قلعه سی قارا یوسوفا وئریلیر و قارشیلیغیندادابیر میلیون درهم پول و یوز راس آت قارا عثمانا وئریلیر . بو صلح داوامی اولمور نیه کی 1418 ایلینده قارا عثمان شاهروخ تحریکیله ماردینه سالدیریر ،قارا یوسف یئنی دن عثمانا سالدیریر و اونو حلب شهرینده یئنیر و قارا عثمان جانینی ساخلاماغوچون مصره قاچیر.
اولومو دَییشدیر
1419 ایلینده شاهرخ اذربایجانا دوغرو حرکته باشلیر قارا عثماندا بونو قارشیلاماغا گوره یولادوشور آما اوجان شهرینده وفات ائدیر و جسدین آپاریب ارجیس شهرینده قورلاییرلار.
قایناقلار دَییشدیر
تارخ ایران منصور جدی
- ^ Osmanlı sultanı I Məhəmmədin Qara Yusif Türkmana məktubundan Feridun Bey, Münşeâtü's-selâtîn, cild I, s. 159, İstanbul, 1274