موسلوم ماقومایئو
ماقومایئو موسلوم محمد اوغلو (دوغوم گونو. 17 آوقوست. 1942 باکی - اؤلوم گونو. 25 اوکتوبر، موسکو) - گؤرکَملی آذربایجانلی و شوروی اوپرا و ائسترادا موغننی‌سی (باریتون)، موسیقی یازان، شوروی خالق آرتیستی لقبینی آلدی(1973). گؤرکملی موسیقی‌چی آداشی موسلوم ماقومایئوین نوه‌سی‌دیر. بؤیوک آتاسی اوزَییر حاجی بَیلی ایله امکداش و یولداش ایدی.
یاشاییشی
دَییشدیرموسلوم ماقومایئو 1942-جی ایل آوقوستون 17-ده باکی شهرینده آنادان اولوب. ایلک دفعه 14 یاشیندا دنیزچی‌لر کلوبوندا چیخیش ائدیب.
19 یاشیندا هلسینکیده گنج‌لر فئستیوالیندا، 1963-جو ایلده موسکو دا کئچیریلن آذربایجان مدنیتی گونلرینده اوغورلو چیخیش‌لاری ایله شؤهرت قازانماغا باشلاییب.
1960-جی ایللرده آذربایجان دؤولت اوپرا و بالئت تئاترینین سولیستی اولوب، ایتالیانین میلان شهرین‌دکی "لا ایسکالا" تئاتریندا تجروبه کئچیب. ائنریکو پیاتسا ایله "سئویلیا بربری" اوپراسین‌دان فیقارونون، "توسکا" اوپراسین‌دان ایسکارپیانین پارتیالارینی حاضرلاییب.
1966-جی ایلده پاری‌سین "اولیمپیا" کوْنسرت سالونوندا ایلک کوْنسرتینی وئریب. 1968-جی ایلده آذربایجان دؤولت کونسئرواتوریاسینی بیتیریب. 1969-جو ایلده سوپوتدا (پولشا/ لهیستان) کئچیریلن میلتلر آراسی ماهنی فئستیوالیندا بیرینجی اؤدولونو آلیب.
1975-جی ایلده "آذربایجان دؤولت ائسترادا-سیمفونیک اورکئستری"نین بدیعی اؤندری سئچیلیب. بو اورکئسترله شوروی اتفاقینین بیر سیرا شهرلری ایله یاناشی فرانسه، بولغاریستان، لهیستان، فینلاند، کانادا و ایراندا کوْنسرت‌لر وئریب. 1970-جی ایللردن یاشامینی ائسترادا ایله باغلاییب و گؤرونمَمیش پوپولیارلیق قازانیب. کئچمیش شوروی-نین هر یئرینده چیخیش‌لار ائدیب، ایستادیون‌لاردا کوْنسرت‌لر وئریب، تلویزیون اونون کوْنسرت‌لرینه گئنیش یئر آییریب، قرامموفون وال‌لاری بؤیوک تیراژلا بوراخیلیب.
رئپئرتواری هر طرف‌لی و اولدوقجا گئنیش‌دیر. خالق سئون ماهنی‌لارلا یاناشی، دونیا هیت‌لرینی، کلاسیک اثرلری، کینولارا یازیلمیش ماهنی‌لاری باجاریقلا سسلندیریب. آذربایجان یوکسک شوروی نین دئپوتاتی اولوب، بیر سیرا اوردئن و مئدال‌لار آلیب.
اولاغان اوستو اوغورلارا ایمضا آتان موسلوم ماقومایئوین یاشام و صنعت یولو دا غیری-عادی‌دیر. 1950-جی ایللرین سونلاریندا، یئنی‌یئتمه‌لیک و ایلک گنج‌لیک ایللرینده باکی محلله‌لرین‌دن بیرین‌دکی هیت‌لرینده، دوست‌لارینین آراسیندا اوخویاردی.
گنج موسلومون تایسیز سسی، اولاغن اوستوو یئتنه یی کی، آذربایجانین موسیقی توپلومونون دیققتینی ده جلب ائتمیشدی. مشهور دیریژور و موسیقی یازان نیازی اونو چوخ سئویر، اینجه صنعت‌دکی هر آددیمینا گؤز قویور، قایغی‌سینا قالیردی. اوخوماق‌دان یورولمایان موسلوم تجروبه‌لی پئداقوق‌لاردان درس آلدیقجا سسی داها دا جیلالانیر و گؤزللشیر، تئمبری زنگینلشیردی.
او، ایلک رسمی اوغورونو 1962-جی ایلده قازانیر. مائسترو نیازی‌نین اؤیودونو اؤیرنجی و گنج‌لرین هئلسینکیده کئچیریلن VIII بوتون دونیا فئستیوالینا گؤندریلن موسلوم باکی یا مئداللا قاییدیر. پوپولیار "اوقونیوک" درگی سی اونون پورترئتینی و "باکی‌لی گنج دونیانی فتح ائدیر" باشلیق‌لی مقاله درج ائدیر.
1940-50-جی ایللرده رشید بهبودوف اؤز مؤعجوزه تئنور سسی ایله شوروی-ده و دونیانین دیگر اؤلکه‌لرینده شؤهرت قازانمیشدی. اونون گنج امداشی موسلوم 1960-جی ایللرین اورتالاریندا شوروی-ده و بیر سیرا دیگر اؤلکه‌لرده گئنیش تانیندی. تصادۆفی دئییل کی، بؤیوک تئاترین باشچیلیغی نین باهاسینا اولورسا-اولسون اونو اؤز تروپپاسینا جلب ائتمک ایستییردی. ایش حتی او یئره چاتدی کی، شوروی مدنیت ناظری یئکاتئرینا فورتسئوا موسلومو اؤز شخصی حمایه‌سینه گؤتوردو.
اونون ان بؤیوک دیلکلریندن بیری ایتالیادا تحصیل آلماق ایدی. نهایت، همین گون ده گلیب یئتیشیر و گنج موسلوم آذربایجان اوپرا و بالئت تئاتری طرفین‌دن "لا ایسکالا" تئاترینا تجروبه توپلاماغا گؤندریلیر. او، هله اوشاق‌لیق‌دان ماتتیا باتتیستینی، ائنریکو کاروزو، ماریو دئل موناکو، تیننا روففو کیمی ایتالیان کلاسسیک‌لری‌نین قرامپلاستینکالاری ایله ماراق‌لانیر، اونلاردان قیابی اولاراق ووکال درس‌لری آلیردی. ایندیسه گنج‌لیک خیال‌لاری گئرچکلشمیش و اونا چئناررو باررو، ائنریکو پیاتسا کیمی جان‌لی کوریفئی‌لردن درس آلماق نصیب اولموشدو.
بئله‌لیکله، موسلوم باکی یا اصل فیقارو کیمی قاییدیر و "سئویلیا بربری" تاماشاسیندا سهنه‌یه چیخیر. گؤرکملی پیانوچو راوف آتاکیشیئوله دوست‌لوغو و امکداش‌لیغی اونون بو یولدا داها بؤیوک اوغورلارینا یول آچیر. "سئویلیا بربری" اوپراسینین هر تاماشاسی آنشلاقلا کئچیر و باکی تاماشاچی‌لاری فیقارونو – موسلوم ماقومایئوی گؤرونممیش جوشقو ایله قارشیلاییرلار.
او، ائلدار قولیئوین فیلم‌لرینه موسیقی یازیردی. داها سونرا رئژیسسور قلئب دروزدووون سیفاریش‌لرینی یئرینه یئتیریب. "ایقور پولکو حاقیندا داستان" اثری‌نین موتیولری اساسیندا هازیرلانمیش "یاروسلاونا" تاماشاسینا موسیقی بسته‌له‌ییب. اؤزو همین تاماشادا کنیاز ایقور، تامارا سینیاوسکایا ایسه یاروسلاونا رول‌لارینی ایفا ائدیب.
موسلوم ماقومایئو تامارا سینیاوسکایا ایله ائولنمیشدی.
1971-جی ایلده حاقیندا "اوخویور موسلوم ماقومایئو" آدلی فیلم-کوْنسرت چکیلمیش‌دیر. ایللرله دینلییجی‌لرین سئوگی‌سینی قوروماغی باجارمیش موسلوم ماقومایئو سسری "قیرمیزی امک بایراغی" و "خالق‌لار دوست‌لوغو" اوردئن‌لری ایله تلتیف ائدیلمیش، سسری-نین خالق آرتیستی آدینی آلمیش‌دیر.
موسلوم ماقومایئو 25 اوکتوبر 2008-جی ایلده وفات ائدیب، باکی‌داکی بیرینجی فخری خیاباندا دفن اولونوب.
قازاندیغی اؤدوللر (جایزه لَر)
دَییشدیر- آذربایجان شوروی امکدار آرتیستی (1964)
- "قیرمیزی امک بایراغی" اوردئنی (1971)
- آذربایجان شوروی خالق آرتیستی — 29.04.1971
- سسری خالق آرتیستی (1973)
- "خالق‌لار دوست‌لوغو" اوردئنی (1980)
- "شؤهرت" اوردئنی (1997)
- "ایستیقلال" اوردئنی (2002)
قاتیلدیغی فیلملر
دَییشدیر- آبشئرون ریتم‌لری (فیلم، 1970) (تاممئتراژلی موسیقی‌لی-بدیعی تلویزیون فیلمی) - ماهنی ایفا ائدن
- آذربایجان اینجه صنعتی (فیلم، 1970)
- آذربایجان نامینه! (فیلم، 2004)
- بَستَکار موسلوم ماقومایئو (فیلم، 1977)
- بورولغان (فیلم، 1986)
- دوستلوق هیمنی (فیلم، 1974)
- علیئوین علی (فیلم، 2000)
- گوموشگؤل افسانه‌سی (فیلم، 1984)
- اینتیباه (فیلم، 1972)
- ایستانبول رئیسی (فیلم، 2010)
- کوْنسرت پروقرامی (فیلم، 1971) (II)
- منیم آتام الیؤوست سادیقوو (فیلم، 2007)
- موسلوم ماقومایئو (فیلم، 2002)
- نه گؤزل‌دیر بو دونیا... (فیلم، 1999)
- نَغمَکار تورپاق (فیلم، 1981)
- نیظامی (فیلم، 1982)
- اوخویور موسلوم ماقومایئو (فیلم، 1971)
- پاییز کوْنسرتی (فیلم، 1962)
- رشید بئهبودوف 20 ایل اول (فیلم، 1996)
- رشید بئهبودوف اولدوزو (فیلم، 1996)
- سونونجو شاهید (فیلم، 2004)
- تنها روح (فیلم، 1998)
- تخریبات (فیلم، 1990)
- اورک نغمه‌سی (فیلم، 1989)
- اوستو بَزَک... (فیلم، 1990)
- اوزئییر عؤمرو (فیلم، 1981)
- یاریمچیق قالمیش ماهنی (فیلم، 1979)
- یاشا، قیزیل بالیق (فیلم، 1988)
- یئنی گؤروشلردک، موسلوم! (فیلم، 1963)