مکه
مکّه عربجه: مكة — سعودیه عربیستانیندا بیر شهریدیر. مکّه – دونیا موسلمانلارینین اساس موقدس شهریدیر.
مکّه
عربجه: مَـكَّـة | |
|---|---|
 | |
  مکّه مکّهنین یئری | |
| موختصاتلار: 21°25′N 39°49′E / 21.417°N 39.817°Eموختصات: 21°25′N 39°49′E / 21.417°N 39.817°E | |
| اؤلکه |  عربیستان |
| اوْستان | مکه |
| ایداره | |
| • بلدیه‌باشچی‌سی | عثمان البار |
| • اوستاندار | خالد فیصل |
| اراضی | |
| • شهر | ۷۶۰ km2 (۲۹۰ sq mi) |
| • شهرلی | ۸۵۰ km2 (۳۳۰ sq mi) |
| • متروپولیتن | ۱٬۲۰۰ km2 (۵۰۰ sq mi) |
| اوجالیق | ۲۷۷ m (۹۰۹ ft) |
| جمعیت (2010)[۲] | |
| • شهر | ۱٬۶۷۵٬۳۶۸ |
| • سیخلیق | ۲٬۲۰۰/km2 (۵٬۷۰۰/sq mi) |
| ساعات قورشاغی | یوتی‌سی ۳:۰۰+ (یوتی‌سی ۳:۰۰+) |
| تیلفون کودلاری | (+966) 12 |
| وئب سایت | www |
ایسلامدا مکّهنین یئری
دَییشدیرایسلام دینینین بانیسی محمد قدیم تیجارت مرکزی اوْلان بۇ شهرده دوْغۇلمۇش، یاشامیش و اؤز تبلیغاتینا باشلامیشدیر. اوْ، الله‌آ ایمان گتیرمکدن بوْیۇن قاچیران هموطن‌لرینین تعقیبیندن یاخا قۇرتارماق اۆچۆن 622-جی ایلده بیر دسته طرفداری ایله بیرلیکته یثربه (سوْنرادان مدینه آدلاندیریلمیشدیر) کؤچمۆش، اورادان مکّه‌لیلره قارشی موباریزه آپارمیش، نتیجه اعتیباری ایله اونلاری اؤزۆنه تابع ائتدیرمیشدیر.
محمد مکّهنین قدیم بۆت پرست زیارتگاهی اوْلان کعبه‌نی ایسلامین باشلیجا موقدس اوْجاغی اعلان ائتمیش و بۆتۆن موسلمانلارا اوْرانی زیارت ائتمه‌یی (حجه گئتمه‌یی) امر ائتمیشدیر. کعبه مکّهنین المسجید الحرام آدلانان اساس مسجیدینده یئرله‌شیب‌دیر.
اوْرتا عصرلرده مکّه حیجازین (عربیستانین) ایداری مرکزی ایدی، شهرده دین علم‌لری ترقی ائدیردی. XX عصرین اول‌لرینده مکّه شهر شریف‌لرینین تۆرک حؤکمرانلیغینا قارشی قالدیردیقلاری عصیانین سیاسی مرکزینه چئوریلمیشدی.
مکّه‌ده دؤرد سونّی مذهبینین و جعفری شیعه‌لرینین تدریس مۆسیسه‌لری یئرله‌شیب‌دیر.
مکّهنین تاریخی
دَییشدیرتام آدی مکّه المکرّمه اوْلان شهر سعودیه عربیستانی کیرال‌لیغینین غربینده مدینه و طائیف شهرلری آراسیندا یئرلشمیشدیر. عرب دیلینده مرکز معناسینی داشییان شهر ام‌القوراء، بئیت اۇل-امین، بککه کیمی ده قئید اولونۇر.
مکّه ایلک اول سۇسۇز صحرا اوْلموش سوْنرادان ایبراهیم پئیغمبرین حیات یوْلداشی هجر خانیم اوْغلۇ ایسماعیل پئیغمبر ایله بۇرایا گلمیش و الله‌آ دوعا ائدرک اوْنا سۇ وئریلمسینی ایستمیشدی. الله تعالی دا دوعاسینی قبول ائدیب و بۇگۆن زمزم آدلانان بۇلاغ صحرادا یوْخدان وار ائتمیشدی. مکّه‌یه سوْنرادان باشقا عرب قبیله‌لری ده آخیشماغا باشلامیشدی. مکّه ایلک اوْرتا عصرلرده موختلیف دؤلت اراضیلرینه تابع اوْلسا دا سوْنرادان الله تعالی طرفیندن ائلچی اوْلاراق محمد علیه‌السلامی گؤندرمیش و ایسلام دینینین غالیب گلمسیندن سوْنرا یارانان ایلک موسلمان خیلافتینین پایتختی اوْلموشدور. مکّه‌نی داها چوْخ مشهور ائدن اورادا یئرلشمیش کعبه ائویدیر. قرآنی کریمده الله تلانین ائوی آدلاندیریلان کعبه ایبراهیم پئیغمبر طرفیندن ایلک دفعه تیکیلدییی بیلدیریلیر. بۇ گۆن بۆتۆن دونیادا ناماز قیلان و دوعا تۇتان موسلمانلار اۆزلرینی محض قیبلیه یعنی مکّه شهرینده یئرلشمیش کعبه ائوینه(بککه) طرف تۇتۇرلار.
مکّه شهریینده ۱٬۷۰۰٬۰۰۰ اینسان یاشاییر. حج زیارتی زامانی شهرین اهالیسی دفعه لرله آرتیر. سعودیه عربیستانی کیرالی مکّه و مدینه شهرلرینین مودافیعه‌جیسی سایایلیر.
غئیری-موسلمانلارین شهره دخیل اوْلماسی قدغندیر.
هاوا وضعیتی
دَییشدیر| داده‌های اقلیم Mecca | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| آی | ژانویه | فوریه | مارس | آوریل | مه | ژوئن | ژوئیه | اوت | سپتامبر | اکتبر | نوامبر | دسامبر | ایل |
| سابقهٔ بیش‌ترین °C (°F) | 37.4 (99.3) |
38.3 (100.9) |
42.4 (108.3) |
44.7 (112.5) |
49.4 (120.9) |
49.6 (121.3) |
49.8 (121.6) |
49.7 (121.5) |
49.4 (120.9) |
47.0 (116.6) |
41.2 (106.2) |
38.4 (101.1) |
49.8 (121.6) |
| میانگین بیش‌ترین °C (°F) | 30.5 (86.9) |
31.7 (89.1) |
34.9 (94.8) |
38.7 (101.7) |
42.0 (107.6) |
43.8 (110.8) |
43.0 (109.4) |
42.8 (109) |
42.8 (109) |
40.1 (104.2) |
35.2 (95.4) |
32.0 (89.6) |
38.1 (100.6) |
| میانگین روزانه °C (°F) | 24.6 (76.3) |
25.4 (77.7) |
28.0 (82.4) |
31.6 (88.9) |
34.3 (93.7) |
35.8 (96.4) |
35.9 (96.6) |
35.7 (96.3) |
35.0 (95) |
33.0 (91.4) |
29.1 (84.4) |
25.6 (78.1) |
30.8 (87.4) |
| میانگین کم‌ترین °C (°F) | 18.8 (65.8) |
19.1 (66.4) |
21.1 (70) |
24.5 (76.1) |
27.6 (81.7) |
28.6 (83.5) |
29.1 (84.4) |
29.5 (85.1) |
28.9 (84) |
25.9 (78.6) |
23.0 (73.4) |
20.3 (68.5) |
24.7 (76.5) |
| سابقهٔ کم‌ترین °C (°F) | 11.0 (51.8) |
10.0 (50) |
13.0 (55.4) |
15.6 (60.1) |
20.3 (68.5) |
22.0 (71.6) |
23.4 (74.1) |
23.4 (74.1) |
22.0 (71.6) |
18.0 (64.4) |
16.4 (61.5) |
12.4 (54.3) |
10.0 (50) |
| بارندگی میلی‌متر (اینچ) | 20.8 (0.819) |
3.0 (0.118) |
5.5 (0.217) |
10.3 (0.406) |
1.2 (0.047) |
0.0 (0) |
1.4 (0.055) |
5.0 (0.197) |
5.4 (0.213) |
14.5 (0.571) |
22.6 (0.89) |
22.1 (0.87) |
111.8 (4.402) |
| میانگین روزهای بارندگی | 4.0 | 0.9 | 1.8 | 1.8 | 0.7 | 0.0 | 0.3 | 1.5 | 2.0 | 1.9 | 3.9 | 3.6 | 22.4 |
| درصد رطوبت | 58 | 54 | 48 | 43 | 36 | 33 | 34 | 39 | 45 | 50 | 58 | 59 | 46 |
| میانگین روزانه ساعت‌های تابش آفتاب | 260.4 | 245.8 | 282.1 | 282.0 | 303.8 | 321.0 | 313.1 | 297.6 | 282.0 | 300.7 | 264.0 | 248.0 | ۳٬۴۰۰٫۵ |
| میانگین روزانه ساعت‌های تابش آفتاب | 8.4 | 8.7 | 9.1 | 9.4 | 9.8 | 10.7 | 10.1 | 9.6 | 9.4 | 9.7 | 8.8 | 8.0 | 9.3 |
| منبع شماره ۱: | |||||||||||||
| منبع شماره ۲: Deutscher Wetterdienst (sunshine hours, 1986–2000)[۴] | |||||||||||||
قایناقلار
دَییشدیر- ^ Mecca Municipality Archived 29 May 2007 at the Wayback Machine.. Holymakkah.gov.sa. Retrieved 3 February 2013.
- ^ Population. Statistical Yearbook 47 (2011). Central Department Of Statistics & Information. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 1 December 2013. یوْخلانیلیب15 November 2013.
- ^ Climate Data for Saudi Arabia. Jeddah Regional Climate Center. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2012-05-12. یوْخلانیلیب2021-02-11.
- ^ Klimatafel von Mekka (al-Makkah) / Saudi-Arabien (de). Baseline climate means (1961–1990) from stations all over the world. Deutscher Wetterdienst.
آرتیق اوخو
دَییشدیر- Bianca, Stefano (2000), "Case Study 1: The Holy Cities of Islam – The Impact of Mass Transportation and Rapid Urban Change", Urban Form in the Arab World, Zurich: ETH Zurich, ISBN 978-3-7281-1972-8, 0500282056
- Bosworth, C. Edmund, ed. (2007). "Mecca". Historic Cities of the Islamic World. Leiden: Koninklijke Brill.
- Dumper, Michael R. T.; Stanley, Bruce E., eds. (2008), "Makkah", Cities of the Middle East and North Africa, Santa Barbara, CA: ABC-CLIO
- Rosenthal, Franz; Ibn Khaldun (1967). The Muqaddimah: An Introduction to History. Princeton University Press. ISBN 978-0-691-09797-8.
- Watt, W. Montgomery. "Makka – The pre-Islamic and early Islamic periods." Encyclopaedia of Islam. Edited by: P. Bearman, Th. Bianquis, C.E. Bosworth, E. van Donzel and W.P. Heinrichs. Brill, 2008. Brill Online. 6 June 2008
- Winder, R.B. "Makka – The Modern City." Encyclopaedia of Islam. Edited by: P. Bearman, Th. Bianquis, C.E. Bosworth, E. van Donzel and W.P. Heinrichs. Brill, 2008. Brill Online. 2008
- "Quraysh". Encyclopædia Britannica. Britannica Concise Encyclopedia (online). 2007. 19 February 2007-ده یوخلانیب.