میکائیل مشفق
میکائیل مشفق (بۆتون آد: میکائیل عبدالقادر اوغلو اسماعیل‌زاده، دوغوم: میلادی ۱۹۰۸-جی ایلین ژوئن آیینین بئشی، اؤلوم: ۱۹۳۸-جی ایلین ژانویه آیینین آلتیسی) آذربایجان شاعیری، ترجۆمه‌چیسی، مۆعلیم، آذربایجان یازیچیلار بیرلیگینین عۆضوو و «آذر نشر»ـین مۆحرّیری.[۱]
| میکائیل مشفق | |
|---|---|
 | |
| اصلی آد | میکائیل عبدالقادر اوغلو اسماعیل‌زاده |
| دؤغوم‌تاریخی | ۱۹۰۸ باکی |
| اؤلوم‌تاریخی | ۱۹۳۸ باکی |
| ایش | شاعیر و یازیچی |
| دیل | تۆرکجه |
| میللیت | آذربایجان تۆرکو |
| وطن‌داشلیق | آذربایجان |
| تحصیل | آذربایجان دؤولت بیلیم یوردو |
| آروادی | دلبر آخوندزاده |
آذربایجان شعرینین اینکیشافیندا بؤیوک رول اوینامیش شاعیرلردن بیری دیر. سئوگی و گؤزللیگی تعریفله‌ین بیر چوخ شعرین مؤلّیفی دیر. اونون شعرلرینده ایجتیماعی و مدنی مسئله‌لر اۆزره فیکرلر ده دیله گتیریلیب دیر. بؤیوک تمیزله‌مه‌ده میلادی ۱۹۳۸-جی ایلده گۆلله‌لنمیش دیر. میلادی ۱۹۵۶-جی ایلین مئی آیینین ایگیرمی اۆچونده شوروی بیرلیگینین عالی محکمه‌سینین حربی هئیأتینین قرارینا اساسا اؤلوموندن سونرا براعت آلمیش دیر.
حیاتی
دَییشدیرمیکائیل میرزا عبدالقادر اوغلو (میکائیل مشفق)، میلادی ۱۹۰۸-جی ایلین ژوئن آیینین بئشینده باکی شهرینده ضیالی بیر عائله‌ده آنادان اولموشدور. آتاسی میرزا عبدالقادر اسماعیل‌زاده، دؤورونون تانینمیش ضیالیلاریندان ایدی. اوْ معلملیک فعالیّتی ایله یاناشی، یارادیجیلیقلا مشغول اوْلموش، شعرلر یازمیشدیر.[۲] اوشاق ایکن والدینینی ایتیرن مشفق یاخینلاری حمایه‌سینده بؤیویور. آغیر و سئوینجسیز اوشاقلیق ایللری گئچیرن شاعیر حیاتینین اوْ ایللرینی خاطیرلایاراق یازمیش:
|
حله آتامین ساغلیغیندا گذرانیمیز آغیر گئچدیگی حالدا، لاپ اوشاق ایکن آتام و آنام وفات ائتدی. من بیر یئتیم حالیندا داش کسن عمیم و بیبیمین یانیندا قالدیم. آج، یالاواج، چیلپاق بیر اوشاقلیق گئچیردیم.[۲] | 
|
اوْ ایللرین آغری-آجیسینی آناسیزلیغینی شاعیر «آنا» (۱۹۲۷) شعرینده اۆرک یانقیسی ایله قلمه آلمیشدیر:
آنا دئدیم، اۆره‌گیمه یانار اوْتلار ساچیلدی | ||
آنا دئدیم، بیر اۆرپه‌ریش حاصیل اوْلدو جانیمدا | ||
آنا دئدیم، قارشیمدا بیر گؤزل صحنه آچیلدی | ||
آنا دئدیم، فقط اوْنو گؤرمز اوْلدوم یانیمدا |
مشفقین بؤیویوب بوْیا-باشا چاتماسیندا، شاعیر کیمی یئتیشمه‌سینده نه‌نه‌سی قیزقاییت خانیمین بؤیوک زحمتی اوْلموشدور. نه‌نه‌سینین سؤیله‌دیگی ناغیللار، آتا سؤزلری و بایاتیلار گله‌جک شاعیرین زنگین خلق یارادیجیلیغی ایله تانیش اوْلماسیندا مۆهوم روْل اوْینامیشدیر.
ایلک تحصیلی روس-آذربایجان مکتبینده آلان مشفق انسانی علملره بؤیوک ماراق گؤرسه‌تمکله یاناشی، روس دیلینی ده مۆکمّل اؤرگشمیشدیر. میلادی ۱۹۲۰ و ۱۹۲۷-جی ایللرده اوّلجه باکی دارالمعلّمینینده، سوْنرا ۱۲ نمره‌لی ایکینجی درجه‌لی مکتبده تحصیل آلمیش، میلادی ۱۹۲۷ و ۱۹۳۱-جی ایللرده آذربایجان دؤولت دارالفنونونون (ایندیکی باکی دؤولت بیلیم یوردو) دیل و ادبیات فاکولته‌سینی بیتیره‌رک باکی مکتبلرینده معلّملیک ائتمیشدیر.
۱۹۳۰-جی ایللرده آذرنشرده محرّرلیک وظیفه‌سینده ایشله‌ییب. [۳] اوْنون شاگردلریندن بیری میکائیل مشفقی بئله خاطیرلاییر:
|
|
مشفق معلّم درس دئیه‌نده زنگ سسینی ائشیتمزدیک. درس زمانی شاگردلره شعر اوْخوماغی اؤرگه‌دنده باشقا معلّملریمیزده گلیب بیزیم سیرالاردا اوْتوراردیلار. چوْخوموزا «قیزیم» و «اوْغلوم» دئیه مراجعت ائدردی. اصلینده بو افاده اوْنون یاشینا اویغون دییلدی. آنجاق مهربان اوْلدوغو قدر تواضعلی اوْلان مشفق معلّیمه بو سؤزلر چوْخ یاراشیردی ...[۳] |
|
یارادیجیلیق فعالیتی
دَییشدیرمشفق چوْخ گنج یاشدلاریندان یارادیجیلیق عالمینه گلمیش، حیاتینی، طالعینی شعرله باغلامیش و عمرونون سوْنونا کیمی اوْندان آیریلمامیشدیر. اوْ، شعری یارادیجیلیغی میلادی ۱۹۲۶-جی ایلده «گنج ایشچی» جریده‌سینده چاپ ائتدیردیگی «بو گۆن» شعری ایله باشلامیش و سوْنراکی ایللرده دؤوری مطبوعاتدا منتظم چیخیش ائتمیشدیر. یازدیقلاری میلادی ۱۹۲۷-جی ایلدن «معاریف و مدنیت» و «کوْمسوْموْل» مجلّه‌لرینده و «گنج ایشچی» جریده‌سینده نشر اوْلونموشدور. ۱۹۳۰-جو ایلده «کۆلکلر» آدلی شعر کیتابی ایشیق اۆزو گؤرموشدور. کیتابدا مؤلّفین اللی اۆچ شعری و ایکی ترجمه‌سی توْپلانمیشدیر.[۲]