همدان اوستانی
همدان اۇستانی (فارسجا: استان همدان)، ایران اۇستانلاریندان بیری‌دیر. بو اوستانین مرکزی، همدان شهری‌دیر. ۱۳۹۰-جی ایلین آمارلارینا گؤره همدان ۱۹٬۳۶۸ کم مساحت‌له ۱٬۷۵۸٬۲۶۸ نفر جمعیتی واردیر.[۴] همدان شومال‌دان قزوین و زنجان ایله، جنوب‌دان لوریستان‌لا، شرق‌دن مرکزی و غرب‌دن کوردیستان و کیرمانشاه ایله قوْنشودور. همدان ۹ شهریستان، ۲۵ بخش، ۲۷ شهر، ۷۳ دهیستان و ۱۱۲۰ کنده بؤلونور.
همدان اۇستانی
استان همدان | |
|---|---|
 همدان موقعیتی ایران نقشه‌سینده | |
| اؤلکه |  ایران |
| بؤلگه | بؤلگه ۴[۱] |
| مرکز | همدان |
| شهریستان‌لار | ۹ |
| ایداره | |
| • اۇستاندار | محمدناصر نیکبخت[۲][۳] |
| اراضی | |
| • جمع | ۱۹٬۳۶۸ km2 (۷٬۴۷۸ sq mi) |
| جمعیت (2011)[۴] | |
| • جمع | ۱٬۷۵۸٬۲۶۸ |
| • سیخلیق | ۹۱/km2 (۲۴۰/sq mi) |
| ساعات قورشاغی | یوتی‌سی +03:30 (IRST) |
| • یای (DST) | یوتی‌سی +04:30 (IRST) |
| دیل(لر) | تۆرکجه فارسجا لورجا کۆردجه |
جامیعه دَییشدیر
جمعیت دَییشدیر
بۇ اۇستانین ۱۳۹۰-جی ایلین آمارلارینا گؤره ۱٬۷۵۸٬۲۶۸ نفر جمعیتی واردیر.[۴]
دیل دَییشدیر
۲۰۱۰-جو ایلین آمارلارینا گؤره همدان اۇستانیندا، ۵۸٫۹۰٪ تورک، ۲۴٫۳۰٪ فارس، ۱۰٫۳۰٪ لور، ۵٫۴۰٪ کۆرد، ۰٫۳۰٪ عرب، ۰٫۳۰٪ بلوچ و ۰٫۵۰٪ بللی‌لنمه‌میش یاشاییرلار.[۵]
سیاست دَییشدیر
بۇ اۇستانین اۇستانداری محمدناصر نیکبخت‌دیر.[۳][۲]
ایداری بؤلونوش دَییشدیر
همدان اۇستانی، ۱۳۵۲-جی ایل‌ده قۇرولدو، اوْندان قاباق بۇ اۇستان بئشینجی اوستان آدلانیردی.[۶] بو اۇستانین مرکزی همدان شهری‌دیر. همدان ۹ شهریستان، ۲۵ بخش، ۲۷ شهر، ۷۳ دهیستان و ۱۱۲۰ کنده بؤلونور.
اکینچیلیک دَییشدیر
همدان اۇستانی، گیرده‌کان، ساریمساق و یئرآلما تولیدینده ۱-جی، اۆزوم ایله آرپا تولیدینده ۲-جی، یوْنجا تولیدینده ۳-جو، بوغدادا ۷-جی و سۆت‌ده ۹-جو یئرده یئرلشیر.[۷]
گؤرمه‌لی یئرلر دَییشدیر
- غار علی‌صدر کبودرآهنگ
- مجسمهٔ شیرسنگی
- شهر باستانی هگمتانه
- کتیبه‌های گنجنامه
- گنبد علویان
- برج قربان
- مسجد جامع همدان
- آرامگاه آستر و مردخای
- پیامبر بنی اسراییل حضرت حیقوق نبی (ع) حیقوق
- آرامگاه بوعلی سینا
- آرامگاه عارف قزوینی
- آرامگاه باباطاهر
- ارگ باستانی نوشیجان ملایر.
- امامزاده عبدالله
- آرامگاه میررضی‌الدین
- سد اکباتان
- تپهٔ عباس‌آباد
- حمام حاج آقا تراب
- قلعه یزدگرد سوم
- قلعه اردلان (اشتران)
- قلعه انوج ملایر
- شهر زیر زمینی سامن
- آتشکدهٔ بهرام.
- تپه باستانی گونسپان
- غار سراب.
- غار سوباشی کبودرآهنگ
- غار قلی‌آباد کبودرآهنگ
- امامزاده خاتون.
- قلعهٔ باشقورتاران کبودرآهنگ
- قلعهٔ طوراقیه.
- قلعهٔ سراب.
- بازار بزرگ وکاروان سراها
- روستای تاریخی قوزلیجه.
- کوهستان قلی‌آباد کبودرآهنگ
- آرامگاه حضرت یوشع بن نوح پیامبر یهود در ملایر.
- کوهستان بوقاطی رزن
- حمام اعظم.
- سد کبودرآهنگ.
- ستون سلوکی.
- سراب گیان
- تپهٔ گیان
- آتشکدهٔ گره‌چقا.
- دژ گوراب ملایر
- مسجد جامع نهاوند.
- تپهٔ باباقاسم.
- کوه گرین
- سراب گنکاور کهنه.
- سراب فارسبان.
- سراب ملوسان.
- سراب گاماسیاب نهاوند.
- امامزاده ابراهیم.
- امامزاده محمد.
- معبد لائودیسه.
- تپهٔ ابوذر.
- کوه آردوشان.
- مقبرهٔ باباپیره.
- پیل لاغه.
- پیست آسکی تاریک‌دره.
- شهر لالجین
- دشت بهار.
- مار چهل‌دم.
- موزهٔ بوعلی.
- موزهٔ تاریخ طبیعی همدان.
- موزهٔ هگمتانه.
- موزهٔ جامع نظری.
- گور اسکندر.
- مسجد شاه تهماسب.
- کاروانسرای فرسفج.
- امامزاده یحیی.
- امامزاده محسن.
- امامزاده اظهر درجزین رزن
- مسجد پیغمبر.
- مسجد میرزاتقی.
- درهٔ مرادبیگ.
- کلیسای همدان.
قایناقلار دَییشدیر
- ^ استان‌های کشور به ۵ منطقه تقسیم شدند (فارسجا). همشهری آنلاین (۲۲ ژوئن ۲۰۱۴). آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن ۲۰ فوریه ۲۰۱۳ ده. یوخلانیلیب ۲۳ ژوئن ۲۰۱۴.
- ^ ۲٫۰ ۲٫۱ محمدناصر نیکبخت به عنوان استاندار همدان معرفی شد (فارسجا). تبریز سسی. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن ۱۷ نووامبر ۲۰۱۵ ده. یوخلانیلیب ۱۷ نووامبر ۲۰۱۵.
- ^ ۳٫۰ ۳٫۱ محمد ناصر نيکبخت استاندار همدان شد (فارسجا). همدان اۇستانداری‌سی. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن ۱۷ نووامبر ۲۰۱۵ ده. یوخلانیلیب ۱۷ نووامبر ۲۰۱۵.
- ^ ۴٫۰ ۴٫۱ ۴٫۲ ایران جمعیت آمارلاری ۱۳۹۰ (فارسجا). ایران آمار مرکزی (۱۳۹۰). آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن ۱۸ سپتامبر ۲۰۱۵ ده. یوخلانیلیب ۹ شهریور ۱۳۹۴.
- ^ ۵٫۰ ۵٫۱ شماره کتابشناسی ملی:۲۸۹۰۶۶۶/طرح بررسی و سنجش شاخص‌های فرهنگ عمومی کشور (شاخص‌های غیرثبتی){گزارش}:همدان/به سفارش شورای فرهنگ عمومی کشور؛ مدیر طرح و مسئول سیاست گذاری:منصور واعظی؛ اجرا:شرکت پژوهشگران خبره پارس -شابک:۶-۶۵-۶۶۲۷-۶۰۰-۹۷۸ *وضعیت نشر:تهران-موسسه انتشارات کتاب نشر ۱۳۹۱ *وضعیت ظاهری:۲۹۶ ص:جدول (بخش رنگی)، نمودار (بخش رنگی)
- ^ تاریخچه وموقعیت جغرافیائی استان همدان (فارسجا). اداره پست همدان. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن ۱۵ آذر ۹۴ ده. یوخلانیلیب ۱۵ آذر ۹۴.
- ^ همدان رتبه نخست تولید گردو در کشور را دارد (فارسجا). تسنیم (۰۵ شهريور ۱۳۹۳). آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن ۱۰ دسامبر ۲۰۱۵ ده. یوخلانیلیب ۱۰ دسامبر ۲۰۱۵.
