هون تورکجه‌سی
هون تورکجه‌سی، هونجا و یا هون دیلی، اؤلو بیر دیل و یا دیل دؤنمی‌دیر. اؤلو بیر لهجه اولاراق حساب ائدیلیر. هون تورکجه‌سینین اؤلو بیر تورک لهجه‌سی اوْلان بولغار تورکجه‌سی و بوگون ده دانیشیلان چوواش تورکجه‌سینه یاخین بیر لهجه اولدوغو احتیمال ائدیلیر. بۇ لهجه، تورک لهجه‌لرینین اوغور قروپونا باغلی خزر تورکجه‌سی و آوار تورکجه‌سی ایله بیرلیکده صینیفلاندیریلیر. ائتیمولوژیک اولاراق آتیلا (Attila) آدینین ائتیل-لی(Etil-li) آدیندان تؤره‌میش اولدوغو فیکری مؤوجوددور. ایدیل چایینین بیر واریانتی اوْلان ایتیل(Etil)دیر. آتیلا کلمه‌سی ده ایتیل بؤلگه‌سیندن چیخان معناسی ایله بوردان تؤره‌نمیش اولابیلر. هونلارین او بؤلگه‌لردن غربه کؤچ ائتدیکلری معلومدور.
سؤز وارلیغی
دَییشدیرهونلارین بیرچوخ کلمه‌سی چین دیلینده، بۇ دیله مخصوص بیچیملری ایله آشکار ائدیلمیش و بۇ کلمه شکیللری موختلیف تدقیقاتچیلار طرفیندن تورکجه اولاراق قلمه آلینمیشدیر. تورک‌شوناس طلعت تکین، بۇ کلمه‌لردن 17 سینی اؤز باخیشلاری ایله بیرلیکده آشکارا چیخارمیشدیر.