پاپاق آلدی قاچ(اویون)
پاپاق آلدی قاچ - آذربایجاندا اساساً یازقاباغی، بایرام‌قاباغی گونلرده اوشاق و گنجلر آراسیندا گئنیش شکیلده اوینانیلان ان قدیم اویونلاردان بیری.بعضاً اویونا "آغ-قیرمیزی"دا آدلاندیریرلار.
اویونون قایدالاری
دَییشدیراویون هالایلا باشلانیر. هر طرفده برابر اولماقلا، بیر نئچه نفر ایشتیراک ائدیر. فوتبال مئیدانچاسی‌نین یاریسی قدر بیر ساحه ایکی یئره بؤلونور، اورتادان جیزیق چکیلیر. بیرینجی دسته جیزیغین بو طرفینده، ایکینجی دسته ایسه او طرفینده دورور. پاپاق (و یا بایراق) هر ایکی طرفده جیزیقدان موعیّن اوزاقلیقدا آغاجدان، دیرکدن، یاخود دیواردان آسیلیر. اوشاقلار پوشک یولو ایله آغ و قیرمیزی بایراقدان بیرینی سئچیرلر. اویونا حاکیملیک ائتمک تاماشاچیلاردان بیرینه حواله اولونور و اونون گؤستریشیله اویون باشلانیر. اویوندا ایشتیراک ائدن اوشاقلار جیزیق بویو اوز-اوزه دایانیرلار. اویونچولاردان بیری "رقیبدن" قورونماق اۆچون پاپاغین و یا بایراغین یا‌نیندا کئشیک چکیر. قالان اویونچولار ایسه جیزیق بویو دایانان رقیبلرین الیندن توتوب دارتیر، جیزیقدان اؤز طرفینه کئچیرمگه جهد گؤستریرلر.
هر ایکی طرفین اویونچولاری پاپاغی (بایراغی) قاچیرماق اۆچون عکس طرفه هوجوم ائتمگه فورصت آختاریرلار. فوتبالدا اولدوغو کیمی، بوردا دا رقیب طرفین مودافیعه‌چیسینی اؤتمک گرکدیر. جیزیغی کئچن طرفین اویونچوسونا ال دییرسه، او "وورولموش" ،"اسیر" دوشموش حساب اولونور. یولداشلاری ایسه جلد، سورعتله رقیب طرفه قاچیب بایراغی گؤتورمگه جان آتماقلا برابر، "اسیری" آزاد ائتمگی، یعنی یاخینلاشیب اونا ال وورماغا چالیشیرلار. اولا بیلر اویونچو بایراغا یاخین یئرده "اسیر" دوشسون و خیلاص اولونان کیمی چئویک بیر حرکتله رقیبلرین بایراغینی گؤتوروب اؤز طرفینه قاچیرتسین.
هوجوما کئچمک، "اسیر" دوشمک و "اسیری" آزاد ائتمک هر ایکی طرفده باش وئریر و اویون گئت-گئده گرگین وضعیت آلیر. هر هانسی طرفین پاپاغا (بایراغا) کئشیک چکن اویونچودان باشقا بوتون اویونچولاری "اسیر" دوشرسه، رقیب دسته‌دن هامی گلیب اونون هنده‌ورینه توپلاشیر. پاپاغی (بایراغی) قاچیرماق ایسته‌ییرلر. او، ایسه چالیشیر کی، پاپاغی (بایراغی) وئرمه‌سین، مومکون قدر اونلاری ووروب "اسیر" ائتسین. آنجاق رقیبلر چوخ اولدوغوندان بیر-بیرینی "اسیرلیک"دن آزاد ائدیرلر. آخیردا رقیب دسته‌‌نین اویونچولاری پاپاغین یا‌نیندا تک قالان اویونچونون اطرافیندا دؤوره قورورلار، آرادان جیزیق چکیلیر. رقیب دسته خورلا دئییر:
آی هورموزو، هورموزو،
پاپاغی‌نین ایچی قیرمیزی،
سن گل اینجیتمه بیزی،
پاپاغی گؤتور،
اوچ دفعه دولان وور بیزی.
تک قالان اویونچو بئله ده ائدیر. پاپاق اویونچولاردان بیرینه دَیسه، اوندا اویون هئچ-هئچه قورتارمیش اولور، دَیمه‌سه اویونچو اؤز دسته‌سینی خیلاص ائتمک اۆچون تئز پاپاغی (بایراغی) آتیب سورعتله عکس-هوجوما کئچیر، یولداشلارینی اسیرلیکدن قورتارماغا، اویوندا دئییلدیگی کیمی "آچماغا" چالیشیر. هر ایکی دسته‌‌نین اویونچولاری پاپاغی (بایراغی) دا گؤتوروب اؤز طرفلرینه قاچماغا چالیشیرلار.
دسته‌لرین بیری پاپاغی گؤتورمگه نایل اولدوقدا اویون تزه‌دن باشلانیر. قاچیریلان پاپاقلارین سایینا گؤره ده اویوندا هانسی طرفین اوستون گلدیگی موعیّن ائدیلیر.
بو اویون چوخ گومان کی، قدیم دؤیوش تعلیمی مشقی‌نین قالیغیدیر.
قایناق
دَییشدیر- نوروز بایرامی انسکلوپدیاسی. باکی-2008 (شرق-غرب). ص.153.