پولمونري ایمبوليزم
پولمونري ایمبوليزم (PE) ، قان آخينتي ايله بدنين باشقا يئرلریندن يئرلشميش ماددا، پلموناریتريادا اولان بير آرتریياين قيراغلانماسيدير (امبوليزم). ای ای نین علامت لرینده نفس آلماسی، خصوصاً نفس آلماقدا سینین آغریسی و قان توستولماسی دا اولا بیلر. آیاقدا قان قوتوسو اولان علامتلر ده اولا بیلر، مثلاً، قیرمیزی، یاخین، سوخوم و آغریلی آیاق. پ. ای. نین علامتلرینده قانداکی آز اوکسیژن لیق، تز نفس آلما، تز اۆرک ریتمی و بعضاً یاخشی یاغیش وار.[۱] آغير حاللار، آغري ائتمه يه، قان فیشاريني آزالتماغا و قفلتن اؤلومه ندن اولور.
| Pulmonary embolism | |
|---|---|
 | |
| Chest spiral CT scan with radiocontrast agent showing multiple filling defects both at the bifurcation ("saddle" pulmonary embolism) and in the pulmonary arteries | |
| ایختیصاص | Hematology, cardiology, pulmonology |
| علامتلر | Shortness of breath, chest pain, coughing up blood[۱] |
| عاریضه‌لر | Passing out, abnormally low blood pressure, sudden death[۲] |
| عادی باشلانغیج | Advanced age[۳] |
| ریسک فاکتورلاری | Cancer, prolonged bed rest, smoking, stroke, certain genetic conditions, estrogen-based medication, pregnancy, obesity, after surgery[۳] |
| تشخیص اوصولو | Based on symptoms, D-dimer, CT pulmonary angiography, lung ventilation/perfusion scan[۴] |
| موعالیجه | Anticoagulants (heparin, warfarin, DOACs)[۵] |
| سیخیلیق | ~450,000 per year (USA), 430,000 (Europe)[۶][۷][۸] |
| اؤلوملر | 50,000–200,000 per year (USA)[۷][۹] |
PE معمولاً پایدا قانین توخوماسیندان و پئتکایا گتیریلیر. قان توتانماسی خطرینی سرطان، اوزون مودّت یاتاقدا اوتورما، تاماکا توتما، جیرج، بعضی ژنتیکی شرایط، استروژن اساسین داوا، امیری، کؤکلوگی و بعضی نوع جراحیلر آرتیرار. چوخ آز دا اولسا، بو حادثه لرین سببسیزلیک هوا، یا دا یاغین یاغین سیالین داخیل اولماسی دیر. تشخيص، تست سونوجوندا قوشولماسيندا علامتلر و علامتلر اساسيندا اولونور. اگر خطر آز اولسا، D- dimer آدلانان قان معایناسی بو دورومون ایستیفاده ائتمه سینی ایسته ییر. باشقا حالدا، CT پلمونري آنجئوجرافي، پلمونرو کولوش/ پرفوزيون سکن، و يا آياقلارين آلتراسونو تشخيصي تأييد ائده بیلر. درین vena trombosis و PE بیرلیکده venaus thromboembolism (VTE) آدلانیر.[۴][۴]
PE- نی قاباغی آلماق اوچون چاليشمالار، جراحی دن سونرا هر زامان کیشی حرکت ائتمه یه باشلاماق، اوتورموش دوروملاردا آیاقلارین آشاغی بؤلومو مشقلر و بعضی نوع جراحیلردن سورا قانین دولوغونلاشدیجی لری ایستیفاده ائتمه یه چالیشمالارین داخیل دیر. درمان هئپارین، وارفارین و یا دیرک عمل ائدن ده کجه ضد قان تؤره دن ضد قان تؤرن ماده لر (DOAC) ایله باش وئریر. بو لار حداقل اوچ آي اوچون توصیه اولونور. آغیر حاللاردا تویوپ پلاسمینوجن اکتیوتاژور (tPA) کیمی بیر دوروملا ترامبیلیس لازیم اولا بیلر و بعضی لر ده جراحی (پولمونی ترامبیکتومی) لازیم اولا بیلیر.[۵] اگر قانین دولوچولاری دوزلو اولمایان اولسا، موقتی vena cava filter ایستیفاده اولونمالیدیر.[۱۰]
پلمونري امبولئيالار هر ايل يوروپا دا 430.000 نفرين باشينا گتيرير. آمریکادا هر ائل ۳۰۰ مین و ۶۰۰ مین نفرین آراسین دا موسلمانلار واردیر و بونونلا ۵۰ مین و ۲۰۰ مین نفرین اؤلومو واردیر. نرلر و قادینلار آراسيندا بو شرحلر ايشله یه بيلر. اونلار ياشلي اولاندا داها دا چوخ ياييليريرلار.[۷][۳]
قایناقلار:
دَییشدیر- ^ ۱٫۰ ۱٫۱ What Are the Signs and Symptoms of Pulmonary Embolism? (July 1, 2011).
- ^ Goldhaber SZ (2005). "Pulmonary thromboembolism". In Kasper DL, Braunwald E, Fauci AS, et al. (eds.). Harrison's Principles of Internal Medicine (16th ed.). New York, NY: McGraw-Hill. pp. 1561–65. ISBN 978-0-07-139140-5.
- ^ ۳٫۰ ۳٫۱ ۳٫۲ Who Is at Risk for Pulmonary Embolism? (July 1, 2011).
- ^ ۴٫۰ ۴٫۱ ۴٫۲ How Is Pulmonary Embolism Diagnosed? (July 1, 2011).
- ^ ۵٫۰ ۵٫۱ Kearon C, Akl EA, Ornelas J, Blaivas A, Jimenez D, Bounameaux H, et al. (February 2016). "Antithrombotic Therapy for VTE Disease: CHEST Guideline and Expert Panel Report". Chest. 149 (2): 315–352. doi:10.1016/j.chest.2015.11.026. PMID 26867832.
- ^ What Is Pulmonary Embolism? (July 1, 2011).
- ^ ۷٫۰ ۷٫۱ ۷٫۲ Rahimtoola A, Bergin JD (February 2005). "Acute pulmonary embolism: an update on diagnosis and management". Current Problems in Cardiology. 30 (2): 61–114. doi:10.1016/j.cpcardiol.2004.06.001. PMID 15650680.
- ^ Raskob GE, Angchaisuksiri P, Blanco AN, Buller H, Gallus A, Hunt BJ, et al. (November 2014). "Thrombosis: a major contributor to global disease burden". Arteriosclerosis, Thrombosis, and Vascular Biology. 34 (11): 2363–71. doi:10.1161/atvbaha.114.304488. PMID 25304324.
- ^ Kumar V, Abbas AK, Fausto N, Mitchell RN (2010). Basic Pathology. New Delhi: Elsevier. p. 98. ISBN 978-81-312-1036-9.
- ^ How Is Pulmonary Embolism Treated? (July 1, 2011).