چاکرا
چاکرا (سانسکریت. चक्र؛ تبت.khorlo؛ چین. 轮) سانسکریت منشالی سؤز اولوب چارخ، دؤنوش معناسینا گلیر.[۱][۲] هیندو عادت‌لرینه و بعضی اینانج سیستم‌لرینه گؤره اینسانین انرژی مرکزلری‌نین گیرداب فورماسیندا دؤنن انرژی نؤقطه‌‌لریندن عیبارت اولدوغونا اینانیلدیغی اوچون اونلارا بو آد وئریلمیشدیر.[۳]
چاکرا هیند فلسفه‌سی و بعضی اوخشار آسیا مدنیت‌لرینده اینسان بدنینده مؤوجود اولان متافیزیکی و یا بیوفیزیکی انرژی‌نین علاقه نؤقطه‌‌سی اولاراق قبول ائدیلیر. یوقا اوستالاری اینسانین گؤرونن فیزیکی مؤوجودلوغوندان علاوه داها حساس بیر اورقانیزمه صاحیب اولدوغونو ایدیعا ائدیرلر. بیز ایسه بونو آنجاق بعضی اؤزل وزی‌ت‌لرده دویغولاریمیزین واسیطه‌سی ایله سئزه بیلریک.
اصلینده بدنیمیزده بیر چوخ واجیب چاکرا اولدوغو دوشونولور: مثلا، اوووج‌لارین ایچینده، دابان‌لاردا، دیز قاپاق‌لاریندا، دیرسک‌لرده اولان چاکرالار دیگرلرینه گؤره داها واجیبدیر. آما اساس چاکرا مرکزلری بدنیمیزده اونورغا بویونجا سیرالانیر.
هیند فلسفه‌سینه گؤره اینسانین باشی‌نین اوستونده موثبت بیر آخین، اونورغا سومویونون آلتیندا، بوزدومده منفی بیر آخین واردیر. بو ایکی "قوطب" آراسیندا دؤور ائدن الکتریک گوجو "حیات" دیر.
هر یوقا اوستاسی‌نین مقصدی بوزدومده، موُلادارا [Muladhara] چاکرا یاخینیندا، ایلان کیمی اؤز اوزرینه اوچ دفعه بورمله‌نیب یاتان کوُندالینی [Kundalini]، یعنی منفی انرژینی اویاندیریب، اونو سوُشوُمنا نادی [Sushumna Nadi] (اونورغا بئیین بویونجا) ساهاسرارا [Sahasrara] چاکرادا (باشین تپه‌سینده) اولان موثبت آخینلا بیرلشدیرمکدیر.
بو حادیثه صبر و عزمله تطبیق ائدیلن پرانایاما [Pranayama] (نفس مشق‌لری)، آسانالار [asanalar] (یوقا دوروش‌لاری)، و مدیتئیشین سایه‌سینده حیاتا کئچه بیلیر. بونا سویه‌یه چاتا بیلن یوقا اوستالاری‌نین سایی چوخ دئییل. کوُندالینی یوخاری‌یا یؤنه‌لرکن، اونورغا بویونجا سیرالانان انرژی مرکزلری (چاکرالاری) تک-تک دئشه‌رک کلّه‌نین تپه‌سینده اولان موثبت آخینلا بیرلشنده یوقا اوستادی‌نین بدنی الکتریک آخینینا توتولموش کیمی تیتره‌ییر و خوشبخت‌لیگین ان اوست حضینی دادیر؛ بئله‌لیکله موقدس‌لیک زیروه‌سینه یوکسلدیگی قبول ائدیلیر. یوقا اوستالارینا گؤره موقدس‌لیک زیروه‌سینه چاتمیش اینسان‌لار قارشیسینداکی آدامین دوشونجه‌سینی اوخویا بیلیر، گله‌جگی گؤرمه قابیلیتینی الده ائدیر و س.
آنجاق پیس شراییط آلتیندا اویاندیریلان کوندالینی تهلوکه‌لی اولا بیلیر، ان آزیندان تطبیق ائدنین روحانی تارازلیغی پوزولا بیلیر.
تاریخی معلومات‌لاردا 7 اساس انرژی مرکزی اولدوغو یازیلیر. آنجاق حال-حاضیردا پرانیک شفا کیمی داها مودرن سیستم‌لرده 11 اساس چاکرا و خئیلی مینور و مینی چاکرا اولدوغو موعین ائدیلمیشدیر. یئنه ده تاریخی معلومات‌لارین مشهورلوغو داوام ائدیر.[۴] هر بیر چاکرا سون درجه واجیبدیر، آما آناهاتا[Anahata] چاکرا (قلب چاکراسی) دیگر بوتون چاکرالارین تنظیملنمه‌سینده بؤیوک رول آلماغا باشلادی، چونکی دونیا اهالیسی اِقو/انتللکتوال شوعورلا یاشاماقدان قلب/سئوگی شوعورویلا یاشاماغا دوغرو کئچیر.[۵]
مودرن سانسکریت دیلینده چاکرا اولاراق آدلاندیریلان بو انرژی مرکزلری گوجلو الکتریک ساحه لری‌دیر، گؤزله گؤروله بیلمز. بو یئددی گوج استاسیونون هر بیری بدنیمیزده هورمون ایفراز ائدن وزی‌‌لرله قارشی‌لیقلی قویولا بیلر. بو وزی‌‌لرین هورمون ایفرازینی خبردار ائدیر. باشقا سؤزله، فیزیکی بدنیمیزده کی آدی ایله هورمون ایفراز ائدن داخیلی سِکرِسیا وزیلری روحانی بدنیمیزده کی چاکرالارا قارشی‌لیقلی اویغون گلیر.[۶]
دوکتور آلکسیس کارلین سؤزلری:
"اینسان شخصیتی‌نین فیزیکی وارلیغی‌نین دا داها اوستلره، زیروه‌لره گئتدیگینه اینانماق اوچون بیر چوخ سبب وار. بده‌نین سرحدلری‌نین دری‌نین سطحی ایله بیتمه‌دیگینه، آناتومیک جیزگی‌لرین بیتیشی‌نین بیر فرضیه اولدوغونا و هر بیریمیزین اؤز بدنیمیزدن ده داها انگین و داها یایغین اولدوغوموز مؤوضوسوندا علامت‌لر وار. اینسانین اؤز بدنی‌نین سرحدلرینی هر سرحدده آشدیغی آچیق-آشکاردیر. "
اتیمولوژی
دَییشدیرچاکرا سؤزو بیرباشا اتیمولوژیک اولاراق سانسکریت سؤزو اولان चक्र سؤزوندن یارانیب. "Tshchakra" ایکی مین ایل‌لیک نیسبی تمپورال و لینقویستیک باخیمدان آداپته اولوندوقدان سونرا بئله بیر لینقویستیک اویغون‌لوقدا قالدی. چاکرا "تکر" ، "دایره" ، "چئوره" دئمکدیر.[۱][۷] هیندو موقدس کیتاب‌لاریندان بیری اولان ریگ‌ودا چاکرانی "تکر" سؤزو ایله ایفاده ائدیر.
اساس چاکرا مرکزلری
دَییشدیر7 اساس چاکرا مرکزی واردیر کی، بونلارا اویغون اولاراق خوصوصی سمبول‌لار ایشله‌نیب حاضیرلانمیشدیر:[۸]
بیرینجی چاکرا: موُلادارا چاکرا (मूलाधार)
دَییشدیر
موُلادارا چاکرا (کؤک چاکراسی) (موُل - کؤک؛ آدارا - یئر، مکان): بوزدومده، جینسیت عوضولری و آنوس آراسیندا اولور.
تاثیرینه معروض قالان اورقانلار: جینسیت عوضولری، قان، سوموک، هوجئیره‌لر و س.
تاثیرینه معروض قالان وزیلر: بؤیرک اوستو وزی
رنگ: قیرمیزی، دؤرد تاج یارپاقلی چاکرا
ایکینجی چاکرا: سوادیشتان چاکرا (स्वाधिष्ठान)
دَییشدیر
سوادیشتان[Svadhişthana] چاکرا (گنیتال چاکرا) (سوا: اؤز؛ آدیشتان: مکان): گؤبگین آلت حیصه‌سینده دیر.[۹]
تاثیرینه معروض قالان اورقانلار: قاراجیگر، دالاق، باغیرساق‌لار، بؤیر‌ک‌لر، سیدیک‌لیک، قان و س.
تاثیرینه معروض قالان وزیلر: جینسی ایفرازات وزیلری
رنگ: نارینجی، آلتی تاج یارپاقلی چاکرا.
اوچونجو چاکرا: مانیپورا چاکرا(मणिपूर)
دَییشدیر
مانیپورا [Manipura] چاکرا (گؤبک چاکراسی) (مانی: جواهیرات پورا: شهر): گؤبگین ایکی پارماق اوستونده دیر.
تاثیرینه معروض قالان اورقانلار: دالاق، قاراجیگر، اؤد کیسه‌سی، سینیر سیستمی
تاثیرینه معروض قالان وزیلر: معده آلتی وزی
رنگ: ساری، اون تاج یارپاقلی چاکرا
دؤردونجو چاکرا: آناهاتا چاکرا(अनाहत)
دَییشدیر
آناهاتا چاکرا (اورک چاکراسی) (ٱن: خئییر؛ آهات: ووروش): گؤوده‌نین اورتاسیندا، اورک اطرافیندادیر.
تاثیرینه معروض قالان اورقانلار: اورک، جیگرلر، قان دؤورانی
تاثیرینه معروض قالان وزیلر: چنگله‌بنزر وزی
رنگ: یاشیل، اون ایکی تاج یارپاقلی چاکرا
بئشینجی چاکرا: ویشودا چاکرا (विशुद्ध)
دَییشدیر
ویشودا [Vishuddha] چاکرا (بوغاز چاکراسی) (وی: او بیری طرفده؛ شودا: تمیزلنمیش): بوغازین اورتاسیندادیر.
تاثیرینه معروض قالان اورقانلار: پئیسر، بوغاز و س.
تاثیرینه معروض قالان وزیلر: قالخانابنزر و قالخانابنزر اطراف وزیلری
رنگ: ماوی، اون آلتی تاج یارپاقلی چاکرا
آلتینجی چاکرا: آجنا چاکرا (आज्ञा)
دَییشدیر
آجنا چاکرا (اوچونجو گؤز) (آلین چاکراسی) (آجنا: ایداره ائدن): آلنین آرخاسیندا، ایکی قاشین اورتاسیندا، بورون کؤکونده دیر.
تاثیرینه معروض قالان اورقانلار: گؤزلر، بئیین
تاثیرینه معروض قالان وزیلر: هیپوفیز وزی
رنگ: بنؤوشه‌یی، ایکی تاج یارپاقلی چاکرا.
یئددینجی چاکرا: ساهاسرارا چاکرا (सहस्रार)
دَییشدیر
ساهاسرارا [Sahasrara] چاکرا (تاج چاکراسی) (ساهاسرا: مین؛ را: تاج یارپاق): کلّه‌نین ان اوست نؤقطه‌‌سینده دیر.
تاثیرینه معروض قالان اورقانلار: بئیین، سینیر سیستمی
تاثیرینه معروض قالان وزیلر: اِپیفیز وزی
رنگ: آچیق بنؤوشه‌یی، مین تاج یارپاقلی چاکرا.
اتک یازی‌لار
دَییشدیر- ^ ۱٫۰ ۱٫۱ Chakra: Religion, Encyclopaedia Britannica
- ^ Paramhans Swami Maheshwarananda, The hidden power in humans, Ibera Verlag, page 54. ISBN 3-85052-197-4
- ^ Qavin. "Hinduizmin əsasları". Kembric-1996
- ^ İzer, Müheyya; Çağdaş Yoga, Çakralar (Enerji Merkezleri), sayfa:25, Dharma Yayınları, İstanbul, 2003
- ^ Çakra Nedir? Ne İşe Yarar? ve Yeni Çakra Sistemi - MorAlev.com
- ^ "Stress & Yoga". 2008-01-05 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi:2017-06-21.
- ^ Mallory, J.P; Adams, D.Q. Encyclopedia of Indo-European culture (1. publ.). Routledge. 1997. səh. 640. ISBN 978-1-884964-98-5.
- ^ Чакра - Українська Вікіпедія
- ^ Chakra toy üçün bir fincan oxuyan.