چنگیزخان
چنگیز خان ـ بؤیوک موغول ایمپراتورلوغونون قوروجوسو.
چنگیزخان | |||||
---|---|---|---|---|---|
1st خاقان of the موغول ایمپیراتورلوغو (Supreme Khan of the Mongols) King of Kings | |||||
![]() Genghis Khan as portrayed in a 14th-century Yuan era album; the original version was in black and white. Original size is 47 cm wide and 59.4 cm high. Paint and ink on silk. Now located in the National Palace Museum, تایپه، تایوان. | |||||
1st خاقان of the موغول ایمپیراتورلوغو | |||||
شاهلیق | Spring 1206 – ۱۸ اوت ۱۲۲۷ | ||||
تاج قویما | Spring 1206 in a kurultai at the اونون چایی، موغولیستان | ||||
واریث | Ögedei Khan | ||||
دوغوم |
Temüjin[note ۱] likely 1162[۲] Khentii Mountains, Mongolia | ||||
اولوم | August 18, 1227[۳] (aged حدود 65) | ||||
حیات یولداشی |
Börte Üjin Khatun Yisui Kunju Khatun Khulan Khatun Yesugen Khatun Yesulun Khatun Isukhan Khatun Gunju Khatun Abika Khatun Gurbasu Khatun Chaga Khatun Moge Khatun | ||||
اوشاقلار |
Jochi Chagatai Ögedei Tolui others | ||||
| |||||
ائو | Borjigin | ||||
آتا | Yesügei | ||||
آنا | Hoelun |
آنادان اولماسی
اونون دونیایا گلمهسینی ودونیادان گئتمهینی بیرکیمسه بیلمیر آمّا نئچه ایل اختلافلا یازیلیب بعضیلری ۱۱۵۵ یا ۱۱۶۲ یا ۱۱۶۷ یازیبلار کی او دونیایا گلدی و بیلینمیر کی نئجه بؤیودو و اوشاقلیغی نئجه ایدی.
اوشاقلیغی
بئله بیلینیر کی اونون آتاسی تورکلر الینده اؤلدو و تورکلر اونون آتاسین اؤلدوروب و ائلین قیردیلار. اونون آتاسی اویغور تورکلری ایله وروشدو و اویغورلار اونلاری اؤلدوردولر. آتاسی یسوگی موغوللارین قیرات ائلینین سرکردهسی ایدی. قیرات یا کیناد ائلی یازیلیب کی تورکلرین یوردونا و اؤلکهسینه یورودولر و ایستهدیلر کاشغری آلسینلار آمّا اویغورلار اونلاری اؤلدوروب و اونلارین ائللرینده قیرغین سالدیلار. موغوللار داغلارا کؤچدولر و یئرلرینی اویغورلار آلدیلار آمّا نئچه ایل سونرا تیموچین موغوللارین باشچیسی اولدو و آتاسی یسوگینین قانین آلماغا کاشغره یوروش ائتدی.
چنگیزین آتاسی اؤلندن سونرا آونگ خان موغوللارین باشچیسی اولدو و چنگیزی بؤیوتدو. چنگیز آونگ خانین قوشونوندا یاخشی وروشدو آمّا قیراتلار ایستهدیلر کی آونگ خان باشچیلیغی چنگیزخانا کی یاسوگینین اوغلو ایدی قایتارسین آمّا آونگ خان اونلارین سؤزونه باخمادی و چنگیز آونگ خانی شکست وئردی. آونگ خان کاشغره قاچدی و اوردا اونو اؤلدوردولر. چنگیزخان نئچه دفعه اویغورلارلا وروشدو و اونلاری شکست وئردی. اونا گؤره بوتون موغوللار ۱۲۰۶-نجی میلادی ایلده(۶۰۲) قورولتایدا چنگیزخانی موغوللارین بؤیوک خانی ائتدیلر و اونون آدینی چنگیز قویدولار. چنکیز یا دونگیز یا تنگیز دونیا معناسی وئریردی یانی تنگیزخانی (دنیاخانی) تنگیز یا دونگیز موغول دیلینده اؤلکه و دونیا معناسی وئریر.
دونگیزخانی
چنگیز یا تنگیزخان موغوللاری بیر قوشوندا بیرلشدیردی و باشچیلاری ایشدن سالدی و اونلارین یرئینه اؤز باشچیلارینر قویدو و باشچیلارا یوز باشی، مین باشی و اون باشی درجهسی وئردی و قوشونون هرهسینه بیر نیظامدا ایش وئردی. او کاشغری آلدی و چین چؤللرینه گئتدی و قوشونون چین چؤلونده چوْخالتدی. اونون اوغوللاری اونون یولون گئتدیلر و نوهسی هلاکوخان آتاسینین دئدیگینه گؤره تورکلری دوشمان بیلدی. باشدا تورکلری قیرماغا باشلادی آندذایچدی کی هاردا بیر تورک گؤرسه اونو اؤلدورسون آمّا سوندا بۇ ایشدن ال چکدی و تکجه تورکلرین قوللوغونو و آوارا اولماغینی ایستهدی. او تورکلری کاشغرده اورومچودا و گوبی چؤلونده قیردی و اونلار چین حؤکومتینه گئتدیلر. او چینده، منچوریده و تبتده اولان تورکلری قیردی و سوندا سلجوق تورکلرینین و اوغوز تورکلرینین یوردونا ال آتدی و اوغوز تورکلرینی اؤلدوردو. سوندا اوشارلارین یوردونا گئتدی و نیشابوردا بوتون اوشارلاری قانا بویادی. تورکلرین دالیسیجا خوراساندا و کیرماندا قیرغین سالدی و آراگی تورکلرین آراگ (ری) و قومدا و همداندا اؤلدوردو. سوندا باتی آراگیلری اربیلده و بغداددا اؤلدورمک اوچون گئتدی و آذربایجاندا قوتتی و ماننا تورکلرین اؤلدوردو و کاشاندا کاسان تورکلرین قیرماقا باشلادی. آنادولودا و گوموشقایادا(دمشقده) بوتون تورکلری قیلینجدان گئچیردی و دوغو اوروپادا باشقیر و قیبچاق و هونقاریا تورکلرینه دانوب چایینین بویوندا یورودو. اونلار تورکلرین بوتون یوردلارین آلدیلار آمّا سوندا تورکلر اونلارین اؤلکهلرینده قول اولدولار و بئله اولدو کی تورکلر اونلارین حؤکومتینی اله کئچیریب و بوتون باشچیلاری تورکلردن اولدولار.
موغوللار وکاسان (غازان) تورکلری
کاسان تورکلری قبول ائتدیلر کی موغوللار اگر اونلاری اؤلدورمهسه اونلارا قول اولسونلار و بئله اولدو کی موغوللار کاساندا (قزوینده) بیر قصرصاحبی اولدولار. کاسان تورکلری موغول باشچیلارین کازوین یا غازوینه گتیردیلر و اورادا وزیرلر و ایش گورنلر کاسان یا غازان تورکلریندن اولدولار. بئلهلیکله هلاکو اؤلندن سونرا ارخون غازان تورکلرینه باغلی اولدو و ارخون اؤز قارداشلارینین وروشماسیندا غازان تورکلریندن یاردیم ایستهدی وحؤکومت غازان یا کاسان تورکلرینین الینه دوشدو.
اؤلومو
تیموچینین اؤلومو تاریخده بللی اولماییب. تاریخ اونا گؤره هئچ زاد بیلمیر اونون ۴ اوغلو وار ایدی: جوجی، جغتای، اوگتای و تولی. هلاکو تولی خانین اوغلو ایدی.
منابع
- ↑ (1959) «Central Asiatic Journal». Central Asiatic Journal 5. یوْخلانیلیبJuly 29, 2011.
- ↑ قایناق خطاسی برچسب
<ref>
نامعتبر؛ متنی برای ارجاعهای با نامbirth
وارد نشدهاست - ↑ Ratchnevsky, Paul (1991). Genghis Khan: His Life and Legacy. Blackwell Publishing. p. 142. ISBN 0-631-16785-4.
It is possible, however, to say with certainty that Genghis Khan died in August 1227; only in specifying the actual day of his death do our sources disagree.
قایناق خطاسی برچسب <ref>
برای گروهی به نام «note» وجود دارد، اما برچسب متناظر با <references group="note"/>
یافت نشد یا </ref>
بسته یافت نشد.