ایت
ایت و یا کؤپک (لاتینجه: Canis lupus familiaris)، جارنیوورا دسته سیندان بیر ممه‌لی نؤعو.
| ایت زامان محدوده‌سی: 0.0142–0 Ma Late Pleistocene to present[۱] | |
|---|---|
Domesticated
| |
علمی قوروپلاشدیرما 
| |
| عالم: | حئیوان |
| تیپ: | خوْردالیلار |
| صینیف: | ممه‌لیلر |
| دسته: | ییٛرتیجیلار |
| عائله: | Canidae |
| جینس: | Canis Linnaeus, 1758[۲] |
| نوع: | C. familiaris
|
| ایکیلی آدی | |
| Canis familiaris Linnaeus, 1758[۲] | |
| سینونیم‌لر[۳] | |
|
List
| |
خصوصیتلری
دَییشدیرباشی آز چوْخ اوزون، اۆست چنه‌ده اوچ، آلت چنه‌ده دؤرد کسیجی دیشی اولور. اؤن آیاقلاری بئش، آرخا آیاقلاری دؤرد بارماق‌لی‌دیر. دیرناقلاری پیشیک کیمی چکیله بیلمه خصوصیتین‌دن محروم‌دور.
حیاتلاری
دَییشدیرگوندوز و گئجه فعال‌دیر. قوخو حیس ائتمه و ائشیتمه دویغولاری ایتی‌دیر. گؤرمه مکانیزممی، ساری و ماوی رنگلری داها یاخشی قبول ائده بیله‌ن قورولوش‌دادیر. عقل‌لی اوْلدوغون‌دان آسان تربییه ائدیله بیلر. صاحبینه باغلی‌لیغی ایله تانینیر. بارماقلاری اۆستون‌ده قاچیر و یاخشی اوزور. ساعت‌دا ۵۰ km سۆرعتله یول قت ائده بیلیر.
ائرکک ایتلر آرخا آیاقلارین‌دان بیرینی قال‌دیراراق سیدیک بوراخارلار. آغاج کؤکو، داش کیمی یئرلره قوخولو اوْلان سیدیکلرینی ائدرک بؤلگه‌لرینین سرحدلرینی جیزیرلر. داها سوْنرا آرخا آیاقلاری ایله اؤکوز کیمی تپینه‌رک، سیدیک و نجیس قویدوغو یئره آیاقلارین‌داکی بئزده اوْلان هورمونلاری بوراخار. بۇ هورمونلار ایتین جینسیتی، یاشی، دۇروم و آرتما وضعیتی کیمی مؤوضوعلاردا دیگر ایتلری معلوماتلان‌دیرماق اۆچون‌دور. هر آیت قونشو ایتلرین قوخولو ایشاره‌لرینی تانییار و بؤلگه‌لرینه گیرمک‌دن چکینر. ایتلرین قوخو حافیظه سون درجه اینکیشاف ائتمیش‌دیر و یئنی بیر قوخونو آلدیق‌دان فوری سوْنرا بورنونو یالایاراق بۇ قوخونو حافیظهینا هکک ائدیر.
آرتما
دَییشدیرکیشی ایتلرین اویغونلاشما موتیوی، هیرس‌لی‌لییه گلمیش هر هان‌سی بیر دیشی قوخوسو آلیب-گؤتوردویون‌ده دؤوره‌یه گیررکه‌ن، دیشیلر ایرقلره گؤره دییشمکله بیرلیک‌ده اورتالاما ۱۸۰ گون‌ده بیر اویغونلاشما دؤورونه گیررلر و یالنیز بۇ دؤورون اویغون گونلرین‌ده جوتلشه بیلرلر. اویغونلاشمانین اوْلدوغو دؤورده قاناما اولار و بۇ دؤور، ۱۸۰ گون‌ده بیر، ۱۸ گون داوام ائدن بیر سیکلوستور. ۵۷–۷۰ گون‌ده‌لیک بیر حامیله‌لیک دؤوره‌سین‌دن سوْنرا دیشی، بورنو تماماً آچیق، گؤزلری باغلی و کار ۱–۸ بالا دوغار. بالا سایی، اویغونلاشما سیخ‌لیغی، اویغونلاشما زامانی، دیشینی دؤلله‌یه‌ن ائرککلرین سایی یا دا ائرکیین دؤل کئیفیتی کیمی فاکتورلارا باغلی‌دیر. بالا دوغولدوغون‌دا، یالنیز بورنو آچیق‌دیر. تخمیناً اولاراق ۱۴-جو گون‌ده گؤزلیر، ۲۱-جی گون‌ده قولاقلار آچیلار. آنا آیت، دوغوم‌دا سون بالانین گلمه‌سی ایله بیرلیک‌ده بالا توپلاما موهرریک شابلونونون تأثیری ایله ۱۴ گون بویونجا بالالارینا بؤیوک بیر ماراق/علاقه گؤسترر. ۱۴-جو گون‌ده بالالارین گؤزلری آچیلدیغین‌دا، آناداکی اوکسیتوسین هورمونو نورمال سوییه‌یه گلمه‌یه باشلار و آنا بالالاری ایله ماراق/علاقه‌سینی یاواش یاواش کسمه‌یه باشلار. بالالار آلتی هفته بویونجا سود امرلر.
ایتلرین تر بئزلری آیاق یاستیقلارین‌دادیر. کیفایت قدر تر تعیین ائتمدیکلری اۆچون، آغیز و توپورجک یولو ایله مایع تعیین ائدرلر. خصوصیله ایستی زامانلاردا دیللرینی آغیزلارین‌دان چیخارداراق حرارتلرینی چؤله آتاراق سرینلیرلر.
ماراق‌لی فاکتلار
دَییشدیرقایناقلار
دَییشدیرکیتاب
دَییشدیر- Coppinger, Raymond; Schneider, Richard (1995). "Evolution of working dogs". In Serpell, James (ed.). The domestic dog: its evolution, behaviour, and interactions with people. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-42537-7.
- HarperCollins (2021). Collins Dictionary. HarperCollins Publishers L.L.C..
- Cunliffe, Juliette (2004). The encyclopedia of dog breeds. Bath: Paragon Books. ISBN 978-0-7525-8018-0.
- Fogle, Bruce (2009). The encyclopedia of the dog. New York: DK Publishing. ISBN 978-0-7566-6004-8.
- Jones, Arthur F.; Hamilton, Ferelith (1971). The world encyclopedia of dogs. New York: Galahad Books. ISBN 978-0-88365-302-9.
- Miklósi, Adám (2007). Dog Behaviour, Evolution, and Cognition. Oxford University Press. doi:10.1093/acprof:oso/9780199295852.001.0001. ISBN 978-0-19-929585-2.
- Wang, Xiaoming; Tedford, Richard H. (2008). Dogs: Their Fossil Relatives and Evolutionary History. Columbia University Press, New York. pp. 1–232. ISBN 978-0-231-13529-0. OCLC 502410693.
- Smith, Bradley, ed. (2015). The Dingo Debate: Origins, Behaviour and Conservation. CSIRO Publishing, Melbourne, Australia. ISBN 978-1-4863-0030-3.
- Boitani, Luigi; Mech, L. David (2003). Wolves: Behavior, Ecology, and Conservation. Chicago: University of Chicago Press. p. 482. ISBN 978-0-226-51696-7. OCLC 904338888.
ائشیک باغلانتیلار
دَییشدیر| ایت ویکیپدیانین باجی پروژهلرینده | |
| |
- Biodiversity Heritage Library bibliography for Canis lupus familiaris
- Fédération Cynologique Internationale (FCI) – World Canine Organisation
- Dogs in the Ancient World, an article on the history of dogs
- View the dog genome Archived 13 December 2013 at the Wayback Machine. on Ensembl
- Genome of Canis lupus familiaris (version UU_Cfam_GSD_1.0/canFam4), via UCSC Genome Browser
- Data of the genome of Canis lupus familiaris, via NCBI
- Data of the genome assembly of Canis lupus familiaris (version UU_Cfam_GSD_1.0/canFam4), via NCBI