قاراچای-بالقار تورکجه‌سی
(کاراچای-بالکار تورکجه‌سی-دن يوْل‌لاندیریلمیش)
قاراچای-بالقار توٚرکجه‌سی و یا قاراچای-بالقارجا (КЪарачай-малкъар тил, قاراچای-مالقار تیل) یا دا داغلی توٚرکجه‌سی و یا داغلی دیلی (Таулу тил, تاولو تیل) قوزئی قافقازدا یاشایان قاراچایلارین و بالقارلارین دانیشدیقلاری دیلین اورتاق آدیدیر. قاراچای تورکجه‌سی و بالقار تورکجه‌سی بیر بیرینه چوخ یاخین دیللر اولدوغو اۆچون اورتاق بیر آدلا آدلانیرلار.
قاراچای تورکجه‌سی و بالقار تورکجه‌سی، تورک دیللرینین قیپچاق قولونا باغلی‌دیرلار. قاراچای تورکجه‌سی، اکثریتی قاراچای-چرکس‌ده یاشایان قاراچایلارین دیلیدیر. بالقار تورکجه‌سی دانیشان بالقارلارین اکثریتی ایسه کاباردئی-بالکاریادا یاشاییرلار.
| قاراچای-بالقار | |
|---|---|
| Къарачай-Малкъар тил Таулу тил | |
| دوْغما دانیشانلار | روسیه |
| منطقه | کاباردینو-بالکاریا، قاراچای-چرکز، آفیون قاراحیصار بؤلگه‌سی |
| ائتنیک | قاراچایلی‌لار، بالقارلار |
دوْغما دانیشانلار | ۳۰۵,۰۰۰[۱][۲] |
تۆرک دیللری
| |
| لهجه‌لر |
|
| کیریل، لاتین عربی | |
| رسمی وضعیت | |
رسمی دیلی |  روسیه
|
| دیل کوْدلاری | |
| ISO 639-2 | krc |
| ISO 639-3 | krc |
| Glottolog | kara1465 |
بنؤوشه‌یی و ارغوانی
قیپچاق-بولقار=قیرمیزی
قیپچاق-کومان=یاشیل
قازاق-نوقای=نارینجی
قاراچای-بالقار الیفباسی
دَییشدیرموعاصیر قاراچای-بالقار الیفباسی
دَییشدیر| А а [a] |
Б б [b] |
В в [v] |
Г г [g] |
Гъ гъ [ʁ] |
Д д [d] |
Дж дж (1) [dʒ] |
Е е (2) [je]/[e] |
| Ё ё (3) [ø]/[jo] |
Ж ж (1) [ʒ] |
З з [z] |
И и [i] |
Й й [j] |
К к [k] |
Къ къ [q]/[ɢ] |
Л л [l] |
| М м [m] |
Н н [n] |
Нг нг (4) [ŋ] |
О о [o] |
П п [p] |
Р р [r] |
С с [s] |
Т т [t] |
| У у (5) [u]/[w] |
Ф ф [f] |
Х х (6) [x]/[χ]/[h] |
Ц ц [ts] |
Ч ч [tʃ] |
Ш ш [ʃ] |
Щ щ [ɕː] |
Ъ ъ [∅] |
| Ы ы [ɯ] |
Ь ь [◌ʲ] |
Э э (2) [e] |
Ю ю (3) [y]/[ju] |
Я я (3) [æ]/[ja] |
۱۹۲۵-جی ایله قدر قاراچای-بالقار عرب الیفباسی
دَییشدیر| ا ـا [a] |
ب [b] |
پ [p] |
ت [t] |
ج [dʒ] |
ح [h] |
خ [x] |
| چ [tʃ] |
حۤ [χ] |
د [d] |
ر [r] |
ز [z] |
ژ [ʒ] |
س [s] |
| ش [ʃ] |
ع [ʔ] |
غ [ʁ] |
ف [f] |
ق [q]/[ɢ] |
ك [k] |
ڭ [ŋ] |
| گ [g] |
ل [l] |
م [m] |
ن [n] |
و [v]/[w]/[u] |
وٓ [o] |
ۆ [ø] |
| ۉ [y] |
یـ ی [j]/[i] |
ىٕـ ىٕ [ɯ] |
ھ [h] |
ئە ـە ە [e] |
ئ [ʔ] |
آذربایجان تورکجه‌سی قاراچای- بالقار تورکجه‌سی قارشیلاشدیرماسی
دَییشدیر| آذربایجان تورکجه‌سی | قاراچای- بالقار تورکجه‌سی | ||
|---|---|---|---|
| ائو | юй | üy | ۉی |
| ائولر | юйле | üyle | ۉیلە |
| ائوین | юйюнг | üyüñ | ۉیۉڭ |
| ائوینیز | юйюгюз | üyügüz | ۉیۉگۉز |
| ائویم | юйюм | üyüm | ۉیۉم |
| ائویمده | юйюмде | üyümde | ۉیۉمدە |
| ائولرینیزین | юйлеригизни | üylerigizni | ۉیلەریگیزنی |
| ائولرینیزدن | юйлеригизден | üylerigizden | ۉیلەریگیزدەن |
| ائولرینیزدن‌دیر | юйлеригизденди | üylerigizdendi | ۉیلەریگیزدەندی |
| ائوینیزده‌یم | юйюгюздеме | üyügüzdeme | ۉیۉگۉزدەمە |
| ائوینیزده می یم؟ | юйюгюздемеми? | üyügüzdememi? | ۉیۉگۉزدەمەمی؟ |
قاراچای-بالقار تورکجه‌سینده یازی نومونه‌سی
دَییشدیر| قاراچای-بالقار تورکجه‌سی سیریلیک یازیسی ایله | قاراچای-بالقار تورکجه‌سی عرب یازیسی ایله (۱۹۲۸-جی ایلدن اول) |
آذربایجان تورکجه‌سینه ترجومه |
|---|---|---|
| Джарыкъ кюнню таякълары мийик тау́ланы теббелерин джарытадыла. Тебердини кенг ёзени энди кечеги джукъусундан уянды. Кюн тик тау́ладан болгъангъа нюр тёгюб, ашыкъмай тигелейди. Эртденгни хау́а былайда нарат терекледен акъгъан чайырны ийисин бурнунггъа урады. Теберди къобан къуу́гъунгъа чабханча шоркъа тау́уш этиб, ёзенни энишге ташаяды. Джай болгъанлыкъгъа эртденгни суу́ аяз хар кимге джылы кийдиреди.[۴] | جارىٕق كۉننۉ تایاقلارىٕ میییك تاولانىٕ تەببەلەرین جارىٕتادىٕلا. تەبەردینی كەڭ ۆزەنی ئەندی كەچەگی جوقوسوندان ویاندىٕ. كۆن تیك تاولادان بوٓلغانغا نۉر تۆگۉب، اشىٕقمای تیگەلەیدی. ئەرتدەڭنی ھاوا بىٕلایدا نارات تەرەكلەدەن اقغان چایىٕرنىٕ یییسین بورنونغا ورادىٕ. تەبەردی قوٓبان قووغونغا چابحانچا شوٓررقا تاووش ئەتیب، ۆزەننی ئەنیشگە تاشایادىٕ. جای بوٓلغانلىٕقغا ئەرتدەڭنی سوو ایاز ھار كیمگە جىٕلىٕ كییدیرەدی. | پارلاق گوٚنشین شوٚعالاری اوُجا داغلارین یوٚکسکلیک‌لرینی ایشقلاندیریر.تبردی‌نین گئنیش اوْواسی گئجه یوُخوسوندان اوْیاندی. هر شئیی ایشیقلاندیران گوٚنش سیلدیریم داغلاردان یاواش-یاواش ائنیر. سحر هاواسی شام آغاجی مئشه‌لریندن ساققیز قوْخوسونو گتیریر. جریانلاری جینگیلده‌ین تبردی چایی دره‌دن آشاغی آخیر. یای اوْلماسینا باخمایاراق، سوُیون سحر سرین‌لییی هامینی ایستی گئیینمه‌یه وادار ائدیر. |
باغلانتیلار
دَییشدیر- ائتنولوگدا قاراچای-بالقار تورکجه‌سی
- قاراچای-بالقار جمعیتی Archived 2017-09-26 at the Wayback Machine.
- روسجا-قاراچای-بالقارجا سؤزلوک(a)
- روسجا-قاراچای-بالقارجا سؤزلوک(b)
- قاراچای-بالقارجا زامان قزئته‌سی Archived 2013-03-21 at the Wayback Machine.
- قاراچای-بالقارجا قاراچای قزئته‌سی Archived 2012-04-02 at the Wayback Machine.
- قاراچای-بالقارجا مینگی تاو درگیسی Archived 2012-04-02 at the Wayback Machine.
قایناق
دَییشدیر- آنادولو تورکجه‌سی ویکی‌پدیا
-
- ^ Karachay-Balkar at Ethnologue - 18th ed., 2015
- ^ Appendix 6: Population of the Russian Federation by languages used (Russian) (XLS). Федеральная служба государственной статистики. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2018-02-06. یوْخلانیلیب2018-11-22.
- ^ I. E. Akbaev (1924). Ана-тили [انا تيلى]. Cherkessk (Batalpashinsk). p. 80. 2018-10-13-ده اوریجنال-دن آرشیولشدیریلمیشدیر.
{{cite book}}:|archive-date=/|archive-url=وقت مؤهورونون اۇیغونسوزلوغو (کؤمک)CS1 maint: location missing publisher (link) (Archived PDF) - ^
Seegmiller, Steve (1996). Karachay (PDF). Munich, New Castle: LINCOM EUROPA. ISBN 3-89586-021-2. March 9, 2025-ده اوریجنال (PDF)-دن آرشیولشدیریلمیشدیر.
{{cite book}}:|archive-date=/|archive-url=وقت مؤهورونون اۇیغونسوزلوغو (کؤمک)