کاظیم خان قوشچو
کاظیم خان قوشچو ۱۸۶۷جی ایلده اورمو گؤلونون ساحیللرینده یئرلشن انزل ماحالینین قوشچو کندینده کاظیم خان قوشچو آدیندا بیر ایگید آنادان اولدو،کاظیم خان گنج یاشلاریندا اولان زامان ،بولگه یه سورکلی گیرن روس-ائرمنی و کورد دسته لری اراضینی ویران قویوب ، اورادا یاشایانلاری چاپیب -تالاییب ، اؤلدوردوكلرى زامانلاریدی ، بئله بیر دورومدا کاظیم خان اؤز یوردونو قوروماق قرارینا گلیب اؤزو کیمین قهرمان گنج لری باشینا توپلایاراق کیچیک سیلاحلی دسته دوزلدیر. کاظیم خان و دسته سینین ایلک سیلاحلی ووروشماسی۱۹۰۹ جو ایلده روسلارلا اولور، اونلار میلّتین الینده اولان سیلاحلاری توپلایارکن قوشچولولار دیللنیر، روسلاردا بونا جواب اولاراق کندی توپا باغلاییرلار .میلّت گئری چکیلمه مجبوریتینده قالسادا،کاظیم خان و مجاهیدلری داغلارا چکیله رک بوگون اؤز آدینی داشایان او واخت ایسه (قیرخلار) آدلانان قالایا چکیلیرلر .
هولاکو،گووور قالا، قیرخلار، تلا، قیزیل داش، کاظیم داشی،و… بو داش تاریخ بویو چوخلو آدلاری اؤزونه گؤرمکله برابر، چوخلو آدلیم اینسانلاری دا قورویوب. آلپ ارتونقا دان توتدو قرخلار آدیلا تانیلمیش قیرخ ایگیده تای، و البته هولاکو خان کیمی بیر جهانگشانین خزانه سی، صفی الدین اورموی نین میزبانی، وکاظیم خانا تای بیر قارتالین یوواسی ساییلیب. . . . اونلار بو قالادا دوشمن لری توپراقدان تمیزله مک اوغروندا سون نفس لرینه دک ووروشورلار. ۱۹۱۷جی ایلده روسیه ده سوسیالیست اینقیلابی باش وئرديينده ،اینقیلابدان سونرا روسلار وطن لرینه قایتماق مجبوریتینده قاليرلار. آما اؤز یئرلرینی ارمنی سوی قیریمی ماشینینا تحویل وئره رک.اونلار اورمیه لی لرین مقاویمتینی قیردیقدان سونرا عسگر آباد قالا کندینه یان آلیرلار .بورادا هئچ جور اوستون گله بیلمیین دوشمن لر توپچو آلاینین کؤمه ییله قالانی اله گئچیریرلر.عسگر آباد فاجیعه سیندن سونرا ائرمنی اوردوسو روس و فرانسه لی سناریست لرین گؤستریشیله اوبیری اساس نوقطه لره، قوشچو و چهریقه ساری یول آلیرلار . مسیحی_ائرمنی دؤولتی یاراتماق اۆچون، آذربایجان شهرلرینین بوشالتما پروسه سی داوام ائدیر. بوزامان کاظیم خان قوشچو،باری ،گوورچین قالا،مرنگعلی، قاراباغ،مقاتلی،بوی داش و قالقاچی کندلرینین جسور گنج لرینی بیر آرایا گتیره رک۳۰۰ آتلی ساواش چی یله بیرلیکده ساواشا گیریر. کاظیم خان، قوشچو یاخینلاریندا پوسقولار قوراراق ائرمنی_جیلو دسته لرسن أغير ضربه لر وورور و اونلارین اورمیه و سالماسا گیرمه لرینین قاباغین آلیر .آما ۱۹۱۸ جی ایلین قیشیندا یئنیدن ساواش عملیاتینا باشلایان ائرمنی _روس اوردوسو اورمیه و سالماسین آذربایجان تورکلری یاشایان بوتون کندلرینی خارابایا چئویریر۱۵۰مین آذربایجانلینین هربیرینی عذابلا اؤلدورورلر .بوتون کندلرین سونونجو نفرینه دک محو ائدن ائرمنی لرین ظولموندن یانلیز قیرخلار قالاسینا سیغینان اينسانلار جانینی قورتارا بیلیر. قالایا سیغینان اینسانلاری تام ۶ ایل بویو کاظیم خان ریفاه ایچینده یاشادیر ،بوزامان سورجینده بیر نفر بئله، آجلیقدان و خسته لیکدن اؤلمور. او ۲۵_۳۰نفرلیک قایيق لار دوزلده رک گؤلون اوبیر طرفیله ایلگی قورور .بوندان سونرا قونشولوقداکی آنادولی ایله ده ایگی قوراراق عثمانلی محممد افندینین یاردیمی ایله قالایا سیلاح_سورسات،سو بومباسی و توپ گتیریر. بیرینجی دونیا ساواشيندان سونرا تورکیه_آلمان بیرلیینین داغیلماسی نتیجه سینده تورکیه اوردوسو گئری قایتماغا مجبور اولور .میدانی بوش گؤره ن کیمی بو دفعه باتى آذربابجاندا، آرتیق کوردلر فعاللاشماغا باشلاییرلار . هم قاجار دولتینین ضعیفلییندن، هم تورکیه اوردوسونون اؤز وطنینه قایتماسیندان،هم ائرمنی لرین گوجسوزلشمه لریندن، هم ده آذربایجانلیلارین سوی قیریم شوکوندان اؤزلرینه گله بیلمه مه سیندن بير فورصت کیمی قوللاناراق ، کورد شیکاک عشیرتینین باشچیسی ایسماعیل سیمیتکو ،باشینا سیلاحلی دسته توپلاییر و باتى آذربایجانی تاریخدن سیلمک اۆچون سیلاحدان یاپیشیر. ۱۹۲۲جی ایلده کاظیم خان ایسماعیل سیمیتکونون باشچیلیغی ایله کوردلرین آذربایجانا یوروش گتیره ن و سوی قیریم آپاران دسته لری یله ساواشیر و کوردلری بو توپراقلاردان اوزاقلاشدیریر . بو ساواشلاردان سونرا اؤلکه ده حاکم اولان رضا پهلوی حؤکومتینی رسمییته تانیمایان و هله ده قاجارلار حؤکومتینی رسمیته تانیان کاظیم خان اعتراض علامتی اولاراق یئنیدن قیرخلار قالاسینا چکیلیر. بو اوزده ن شاه قوشونو و کاظیم خان دسته سی آراسیندا توققوشما باشلاییر.ایلک توققوشمادان سونرا کاظیم خان اؤز دوزلتديیی ال بومباسینین الینده پاتداماسی ایله ابدییته قووشور.[۱]
قایناقلار
دَییشدیر- ^ خبرگزاری یوردپرس. آرشیولنیب اصلی نۆسخهدن on 2017-05-23. یوْخلانیلیب2021-02-09.