گیزلن قاچ (اویون)
گیزلن قاچ - آذربایجاندا ان چوخ یازقاباغی (بایرام قاباغی) گونلرده، ائلجه ده دیگر مؤوسوملرده اساساً اوشاق وگنجلر آراسیندا، گئنیش شکیلده اوینانیلان قدیم اویون.
عومومی معلومات
دَییشدیربو اویون قدیم اوشاق اویونلاریندان بیریدر.
بو اویون بعضی بؤلگه‌لرده "گیزدیلیم پاچ" ،"گیزلن پاچ" ،"گیلدیریم پارچ" ،آذربایجا‌نین جنوب بؤلگه‌لرینده، اساساً ده جنوبی آذربایجاندا "گیزدیلیم پالانج" آدلاندیریلسادا آذربایجا‌نین بیر چوخ اراضیلرینده اساساً "گیزلن قاچ" آدلاندیریلیر.[۱]
اویونون قایدالاری
دَییشدیر
بیر دسته اوشاق ییغیشیب اویونا باشلاییرلار. اویونا باشلامازدان اونلار دایره شکیلی آلیر، یاواشجا هامیدان یاشجا بؤیوک اولان اویونچو اوشاقلاری بیر-بیر ساغدان-سولا و یا سولدان-ساغا بارماقلا گؤستره‌رک آشاغیداکی سؤزلری دئییر.
اکدیم نوخود،
چیخدی شویود.
یارپاغیدیر
شا-با-لید.
بورادا "لید" هجاسی هانسی اویونچویا دوشرسه، او، پوشکون شرطلرینه گؤره موعین اولونموش یئرده (مته) گؤزلرینی یومور، قالان اویونچولار ایسه اطرافا سپه‌له‌نیب موختلیف یئرلرده گیزله‌نیرلر. هامی گیزلنندن سونرا، گؤزونو یومان اویونچو گؤزلرینی آچیب گیزلنن اویونچولاری آختارماغا باشلایار. اگر گیزلنن اویونچولاردان هانسی بیری آختارا‌نین نظرینی یاییندیریب جلد موعین اولونان یئره (مته‌یه) الینی وورارسا، او، گؤز یومماق ایشیندن آزاد اولور. سونرا او، قالان اویونچولارا کؤمکلیک مقصدی ایله شرطی ایشاره ایله یولداشلارینا آشاغیداکی اوصوللا کؤمک ائده بیلر:
- "آلما" دئسم گل، "آرمود" دئسم قال.
بونونلا دا او، آختاران اویونچو دوردوغو یئردن اوزاقلاشاندا، "آلما!" – دئییب یولداشلارینی پوسقودان چیخماغا تلسدیریر.
بو قایدا ایله اونلار بیر-بیر گلیب همین موعین اولونموش یئره (مته‌یه) اللرینی توخوندورورلار. اگر هامی بونا نایل اولارسا، آختاران اویونچو یئنیدن گؤزونو یومور. اگر بئله اولمازسا، اوندا گیزلننلردن کیمسه ان آخیردا تاپیلارسا، او گؤزلرینی یوممالی اولور. اویون بئله‌جه داوام ائدیر.
قایناق
دَییشدیر• نوروز بایرامی انسکلوپدیاسی. باکی-2008 (شرق-غرب). ص.88.
اتک یازیلار
دَییشدیر- ^ آذربایجان ائتنوقرافیاسی، باکی-2007، "شرق-غرب" نشریاتی. اوچ جیلدده. 3. جیلد. ص. 485.