آلبانی
بو مقالهنی ویکیلشدیرمک لازیمدیر. |
آلبانی (آلبانجا: Shqipëria)، رسمی آدی آلبانی جومهوریتی (آلبانجا: Republika e Shqipërisëë،اینگیلیس‌جه: Albania) بالکان یاریم‌آداسیندا یئرلَشن بیراؤلکه‌دیر. قونشولاری قوزئی دن مونتنقرو، قوزئی-دوغودان کوزووو، دوغودادان مقدونیه و گونئی دن یوناندیر. آیریجا اؤلکه‌نین باتی دا آدریاتیک دنیزینه چیخیشی واردیر. آلبانی اوروپابیرلیگی[۶][۷][۸] و ناتویا آدای، قارادنیز ایقتیصادی امکداشلیق و ایسلام کونفرانسی تشکیلاتینا اویه دیر.
آلبانی ، بالکانین ان کیچیک اؤلکه سی دیر . بۇ اؤلکه بالکان ساواشلارینین سونوندا ، عثمانلی امپراتوری سیندن ایریلیب ، باغیمسیز اولدو .[۹]
البانی یوخاری انسانی توسعه شاخص لرینی[۱۰] و نسبتا یوکسک گلیره یییه دیر .[۱۱]
آلبانی جومهوریتی Republika e Shqipërisë (Albanian) | |
|---|---|
 Flag
 Coat of arms
| |
| شوعار: Ti Shqipëri, më jep nder, më jep emrin Shqipëtar You Albania, give me honour, give me the name Albanian | |
| میلی مارش: Himni i Flamurit "Hymn to the Flag" | |
![آلبانی یئری نقشه اوستونده (green) in اوروپا (dark grey) – [Legend]](/wiki/%D9%81%D8%A7%DB%8C%D9%84:Europe-Albania.svg) | |
_-_ALB_-_UNOCHA.svg) | |
| باشکند و بؤیوک شهری | Tirana 41°19′N 19°49′E / 41.317°N 19.817°E |
| رسمی دیللر | Albanian |
| لقب(لر) | Albanian |
| دؤولت | Unitary parliamentary جومهوریت |
| Ilir Meta | |
| Edi Rama | |
| قانون اوقانی | Kuvendi |
| Formation | |
| 1190 | |
| February 1272 | |
| 1368 | |
| 2 March 1444 | |
• Proclamation of independence from the عثمانلی ایمپیراتورلوغو | 28 November 1912 |
• Principality of Albania (Recognised) | 29 July 1913 |
• Albanian Republic (1st republic) | 31 January 1925 |
| 1 September 1928 | |
• People's Republic of Albania (2nd republic) | 11 January 1946 |
• People's Socialist Republic of Albania (3rd republic) | 28 December 1976 |
• Republic of Albania (4th republic) Current constitution | 29 April 1991 28 November 1998 |
| اراضی | |
• جمعی | ۲۸٬۷۴۸ km2 (۱۱٬۱۰۰ sq mi) (140th) |
• سو (%) | 4.7 |
| جمعیت | |
• January 2017 estimate | 2,876,591[۱] |
• 2011 census | 2,821,977[۲] |
• سیخیلیق | ۹۸/km2 (۲۵۳٫۸/sq mi) (63rd) |
| جی‌دی‌پی (PPP) | 2018 تخمینی |
• جمعی | $37.923 billion[۳] |
• آدام‌باشی | $13,193[۳] |
| جی‌دی‌پی (nominal) | 2018 تخمینی |
• جمعی | $14.120 billion[۳] |
• آدام‌باشی | $4,912[۳] |
| جینی (2013) | 34.5[۴] اورتا |
| اچ‌دی‌آی (2015) |  0.764[۵]یوخاری · 75th |
| پول واحیدی | Lek (ALL) |
| چاغ بؤلگه‌سی | UTC+1 (CET) |
• یای (دی‌اس‌تی) | UTC+2 (CEST) |
| تاریخ فورمتی | dd/mm/yyyy |
| سوروجولوک طرفی | right |
| تیلفون کودو | 355 |
| ایزو ۳۱۶۶ کودو | AL |
| اینترنت ال‌تی‌دی | .al |
کؤک بیلگیسی ( اتیمولوژی )دَییشدیر
آلبانلی لار اؤلکه لرینی اِشچیپِری (Shqipëria) آدلاندیریلار .Shqipëria سوزجوگو بیر-بیریمیزه آنلاماق آنلامیندا دیر .[۱۲][۱۳] بۇ اؤلکه نین میلتلرآراسی ( بین المللی ) آدی آلبانی یا دا آلبانیا دیر . اورتا یوزایل لر ( قرون وسطی ) ده اؤلکه لرینه آربئری (Arbëri )یا دا آربئنی (Arbëni) اوزلرینه ده ایسه Arbëresh دئییلیردیر[۱۴] .[۱۵] Arbëria نین آنلامی قارتال لار یوردو ، Arbëresh ده ایسه قارتال اوغول لاری دیر .
اسکی یونانجا دا آروانیط[۱۶] ، عربجه ده ارناووط و تورکیه تورکجه سینده ده ایسه آرناؤود ( Arnavut ) ایشله نیر .[۱۷]
اؤتک ( تاریخ )دَییشدیر
ایلک چاغ (۴۰۰ ایل دوغومدان اؤنجه)دَییشدیر
آلبانلی لارین کؤکو ایلیری اولوسونا قاییدیر . ایلیری لر بیر هیند - اوروپایی ائل اولاراق ، ۲۵۰۰ ایل اونجه بالکان یاریم آداسیندان بۇ بولگه یه کوچدولر .
اورتا چاغ (۷۰۰ ایل دوغومدان سونرا)دَییشدیر
آلبانی ۷۰۰ د .سو یاجا بیزانسین یونتیم آلتیندا ایدی . بۇ اؤلکه ۹۰۰ ایل د.سو بولغارتورکلرین طرفیندن اشغال اولوندو .
عثمانلی دؤنمی (۱۹۱۲- ۱۴۰۰)دَییشدیر
عثمانلی امپراتوریسی ۱۴۱۵ ده آلبانی نین گونئی ین ، ۱۴۳۱ ده ایسه بۇ اؤلکه نین بوتون قالان بولوم لرینی اله گئچیردیب ، اوزونه باغلی بیر حؤکومت قوردو .[۱۸]
باغیمسیزلیقدَییشدیر
آلبانی نین باغیمسیزلیغی ۲۹ July ۱۹۱۳ ده لندن کنفرانسیندا بیلیندیریلدی.[۱۹]
کومونیستی دؤنم (۱۹۹۲- ۱۹۴۴)دَییشدیر
سیاستدَییشدیر
آلبانی بیر پارلمانی جمهوریت دیر . جمهورباشقانی ۴ ایل اۆچون سئچیلیر .
قوْشوندَییشدیر
آلبانی نین قوْشونو ایلک دفعه ۱۹۱۲ ده قورولدو . آلبانی نین قوْشونونون سایی ۱۹۸۸ ده 65000[۲۱] ، 2009 دا ایسه 14500 اعلام اولدو .[۲۲]
اداری بیریم لردَییشدیر
آلبانی ۱۲ بولگه ، ۳۶ سانجاق و ۳۷۳ ساجاقچایا ( شهرستان ) (آلبانجا: bashki or komunë) ،بولونور .
آلبانی نین سانجاقلاری نین آدی :
جغرافیادَییشدیر
آلبانی نین ۷۰٪ داغلیق دیر و ان اوجا یئری کوراب داغی دیر .
بو اؤلکه نین ۴۷۶ کم دنیزسل سینیری واردیر.[۲۳]
ایقتیصاددَییشدیر
آلبانی چوخ اوغورلا ( موفقیت ) سوسیالیست ایقتیصادی دوزگه ( سیستم ) دن بیر آچیق ایقتیصاد دوزگه سینه کوچوبدور.[۲۴] بۇ اؤلکه نین ایقتیصادی رشدی ۲۰۱۰ دا ۲.۶% و ۲۰۱۱ ده ۳.۲% ایدی .[۲۵] بو اؤلکه نین بویوک نفت و دوغال گاز قایناقلاری اولاراق ، گونده ۲۶000 بشکه نفت[۲۶][۲۷] ایله m³ ۳0 گاز تولید ائدیر .[۹]
توْپلوم بیلگیسیدَییشدیر
۲۰۱۴ - اینجی ایلین تخمین لرینه گوره بۇ اؤلکه نین جمعیتی ۳٬۰۲۰٬۲۰۹ دور .[۹]
دیلدَییشدیر
آلبانی نین رسمی دیلی آلبانجا دیر . اما صربجه ، مقدونیه جه ، بوسنی جا و بولغارجا دا دانیشان واردیر .
نوْم ( دین )دَییشدیر
ایکینجی دونیا ساواشینا جا آلبانی دا ۷۰٪ مسلمان، ۲۰٪ دوغو اورتدوکس و ۱۰٪ ده ایسه روم کاتولیکیواریدی .[۹]
ایندیکی دوروم :
گؤرۆنتۆلردَییشدیر
آلبانی اوزای دان
آلتین قارتال ، آلبانی نین میلّی سیمگه سی
آلبانی پولو ( لئک )
آلبانلی اویرنجی لر
.jpg)
بیرده باخدَییشدیر
ائشیک باغلانتی لاردَییشدیر
- آلبانی نین رسمی سایتی
- آلبانی نین رسمی توریسم سایتی
- آلبانی تانیتیم سایتی Archived 2014-12-17 at the Wayback Machine.
| جغرافیایی دوروم و قونشو اؤلکه لر | ||
|---|---|---|
| قوزئی دوغو: | قوزئی: | قوزئی باتی: |
دوغو:  مقدونیه
|
|
باتی: آدریاتیک دنیزی |
| گونئی دوغو: | گونئی: | گونئی باتی: یونان دنیزی |
قایناقلاردَییشدیر
- ^ 404. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2017-10-14. یوْخلانیلیب2018-02-01.
- ^ Population and Housing Census 2011. INSTAT (Albanian Institute of Statistics). آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 3 August 2017.
- ^ ۳٫۰ ۳٫۱ ۳٫۲ ۳٫۳ Report for Selected Countries and Subjects. IMF.
- ^ Income Gini coefficient. World Bank. UNDP. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 23 July 2010. یوْخلانیلیب3 July 2015.
- ^ Human Development Report 2015. United Nations (2015). یوْخلانیلیب14 December 2015.
- ^ http://news.bbc.co.uk/۲/hi/europe/۸0۲۳۱۲۷.stm[دائمی اولو باغلانتیلی]
- ^ "Arnavutluk AB üyeliği için resmen başvurdu[دائمی اولو باغلانتیلی]" (تورکچه). Referansgazetesi.com. Erişim tarihi: ۲۹-0۴-۲00۹.
- ^ "Arnavutluk AB'ye başvurdu[دائمی اولو باغلانتیلی]" (تورکچه). BBC News. Erişim tarihi: ۲۹-0۴-۲00۹.
- ^ ۹٫۰ ۹٫۱ ۹٫۲ ۹٫۳ archive copy. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2018-12-24. یوْخلانیلیب2014-08-04.
- ^ http://hdr.undp.org/en/media/HDR_2010_EN_Table۱.pdf
- ^ archive copy. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2014-09-21. یوْخلانیلیب2014-08-04.
- ^ Lloshi, Xhevat. "The Albanian Language" Archived 2011-07-09 at the Wayback Machine.. United Nations Development Programme. Retrieved ۹ November ۲0۱0.
- ^ Kristo Frasheri. History of Albania (A Brief Overview). Tirana, ۱۹۶۴.
- ^ archive copy. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2010-04-02. یوْخلانیلیب2014-08-04.
- ^ archive copy. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2019-12-30. یوْخلانیلیب2014-08-04.
- ^ Akademia e Shkencave e RPSH. Instituti Gjuhëseisë dhe i Letersisë (۱۹۸۲). "Studime filologjike". Studime filologjike (آلبانجا) (Tirana) (۳۶): ۴۴.
- ^ http://www.thefreedictionary.com/Arnaut
- ^ http://www.scribd.com/doc/۷۲۱۲۲۱۶۹/۷/Pashko-Vasa[دائمی اولو باغلانتیلی]
- ^ http://www.britannica.com/EBchecked/topic/۱۲۴۷۲/Albania/۱۲۹۴۵۳/History%۷Cpublisher=Encyclop%C۳%A۶dia%۲0Britannica%۷Caccessdate=۶%۲0January%۲۰۲۰۱۲[دائمی اولو باغلانتیلی]
- ^ http://news.bbc.co.uk/۲/hi/europe/۷۹۷۷۳۳۲.stm[دائمی اولو باغلانتیلی]
- ^ http://news.bbc.co.uk/۲/hi/europe/۱۹۳۵۶۳۰.stm[دائمی اولو باغلانتیلی]
- ^ http://www.setimes.com/cocoon/setimes/xhtml/en_GB/features/setimes/features/2008/08/21/feature-03
- ^ http://aguas.igme.es/igme/publica/tiac-0۲/ALBANIA-I.pdf
- ^ archive copy. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2014-08-08. یوْخلانیلیب2014-08-22.
- ^ http://www.imf.org/external/country/alb/index.htm
- ^ https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/rankorder/۲۲۴۱rank.html?countryName=Albania&countryCode=al®ionCode=eur&rank=۷۷#al[دائمی اولو باغلانتیلی]
- ^ http://www.newswire.ca/en/story/۱۳۸۳۳0۱/bankers-petroleum-operational-update-for-the-second-quarter-۲۰۱۴[دائمی اولو باغلانتیلی]
- ^ http://www.instat.gov.al/media/۱۷۷۳۵۸/njoftim_per_media_-_fjala_e_drejtorit_te_instat_ines_nurja_per_rezultatet_finale_te_census_۲۰۱۱.pdf[دائمی اولو باغلانتیلی]