ویکی‌پدیا

آلبانی

آلبانی (آلبانجا: Shqipëria)، رسمی آدی آلبانی جومهوریتی (آلبانجا: Republika e Shqipërisëë،اینگیلیس‌جه: Albania) بالکان یاریم‌آداسیندا یئرلَشن بیراؤلکه‌دیر. قونشولاری قوزئی دن مونتنقرو، قوزئی-دوغودان کوزووو، دوغودادان مقدونیه و گونئی دن یوناندیر. آیریجا اؤلکه‌نین باتی دا آدریاتیک دنیزینه چیخیشی واردیر. آلبانی اوروپابیرلیگی[۶][۷][۸] و ناتویا آدای، قارادنیز ایقتیصادی امکداشلیق و ایسلام کونفرانسی تشکیلاتینا اویه دیر.
آلبانی ، بالکانین ان کیچیک اؤلکه سی دیر . بۇ اؤلکه بالکان ساواشلارینین سونوندا ، عثمانلی امپراتوری سیندن ایریلیب ، باغیمسیز اولدو .[۹]
البانی یوخاری انسانی توسعه شاخص لرینی[۱۰] و نسبتا یوکسک گلیره یییه دیر .[۱۱]

آلبانی جومهوریتی
Republika e Shqipërisë  (Albanian)
Flag of Albania
بایراق
Coat of arms of Albania.svg
Coat of arms
شوعار: Ti Shqipëri, më jep nder, më jep emrin Shqipëtar
You Albania, give me honour, give me the name Albanian
مارشی: Himni i Flamurit
"Hymn to the Flag"
یئری خریطه‌ده  آلبانی  (green) in اوروپا  (dark grey)  –  [Legend]
یئری خریطه‌ده  آلبانی  (green)

in اوروپا  (dark grey)  –  [Legend]

Location of Albania
مرکزی
و ان بویوک شهری		 Tirana
۴۱°۱۹′ شمالی ۱۹°۴۹′ شرقی / 41.317°شمالی 19.817°شرقی / 41.317; 19.817
رسمی دیللر Albanian
دئمونیمی Albanian
حوکومت Unitary parliamentary جومهوریت
• President
Ilir Meta
Edi Rama
قانون وئریجیلیکی Kuvendi
Formation
1190
February 1272
1368
2 March 1444
• Proclamation of independence from the عثمانلی ایمپیراتورلوغو
28 November 1912
• Principality of Albania (Recognised)
29 July 1913
• Albanian Republic (1st republic)
31 January 1925
1 September 1928
• People's Republic of Albania (2nd republic)
11 January 1946
28 December 1976
• Republic of Albania (4th republic)
Current constitution
29 April 1991

28 November 1998
اراضی
• جمعی
 ۲۸٬۷۴۸ km2 (۱۱٬۱۰۰ sq mi) (140th)
• سو (%)
 4.7
اهالی
• January 2017 تخمینی
 2,876,591[۱]
• 2011 census
 2,821,977[۲]
• سیخیلیق
 ۹۸/km2 (۲۵۳٫۸/sq mi) (63rd)
جی‌دی‌پی (پی‌پی‌پی) 2018 تخمینی
• جمعی
 $37.923 billion[۳]
• آدام‌باشی
 $13,193[۳]
جی‌دی‌پی (نومینال) 2018 تخمینی
• جمعی
 $14.120 billion[۳]
• آدام‌باشی
 $4,912[۳]
جینی (2013) 34.5[۴]
medium
اچ‌دی‌آی (2015) Increase 0.764[۵]
high · 75th
پول‌بیریمی Lek (ALL)
چاغ‌بؤلگه‌سی CET (UTC+1)
• یای (DST)
 CEST (UTC+2)
تاریخ فورمتی dd/mm/yyyy
سوروجولر right
تیلفون کوْدو 355
ایزو ۳۱۶۶ کوْدو AL
اینترنت دامینی .al

کؤک بیلگیسی ( اتیمولوژی )دَییشدیر

آلبانلی لار اؤلکه لرینی اِشچیپِری (Shqipëria) آدلاندیریلار .Shqipëria سوزجوگو بیر-بیریمیزه آنلاماق آنلامیندا دیر .[۱۲][۱۳] بۇ اؤلکه نین میلتلرآراسی ( بین المللی ) آدی آلبانی یا دا آلبانیا دیر . اورتا یوزایل لر ( قرون وسطی ) ده اؤلکه لرینه آربئری (Arbëri )یا دا آربئنی (Arbëni) اوزلرینه ده ایسه Arbëresh دئییلیردیر[۱۴] .[۱۵] Arbëria نین آنلامی قارتال لار یوردو ، Arbëresh ده ایسه قارتال اوغول لاری دیر .
اسکی یونانجا دا آروانیط[۱۶] ، عربجه ده ارناووط و تورکیه تورکجه سینده ده ایسه آرناؤود ( Arnavut ) ایشله نیر .[۱۷]

اؤتک ( تاریخ )دَییشدیر

ایلک چاغ (۴۰۰ ایل دوغومدان اؤنجه)دَییشدیر

آلبانلی لارین کؤکو ایلیری اولوسونا قاییدیر . ایلیری لر بیر هیند - اوروپایی ائل اولاراق ، ۲۵۰۰ ایل اونجه بالکان یاریم آداسیندان بۇ بولگه یه کوچدولر .

اورتا چاغ (۷۰۰ ایل دوغومدان سونرا)دَییشدیر

آلبانی ۷۰۰ د .سو یاجا بیزانسین یونتیم آلتیندا ایدی . بۇ اؤلکه ۹۰۰ ایل د.سو بولغارتورکلرین طرفیندن اشغال اولوندو .

عثمانلی دؤنمی (۱۹۱۲- ۱۴۰۰)دَییشدیر

 
آلبانی سانجاغی ۱۴۳۱ ده

عثمانلی امپراتوریسی ۱۴۱۵ ده آلبانی نین گونئی ین ، ۱۴۳۱ ده ایسه بۇ اؤلکه نین بوتون قالان بولوم لرینی اله گئچیردیب ، اوزونه باغلی بیر حؤکومت قوردو .[۱۸]

باغیمسیزلیقدَییشدیر

آلبانی نین باغیمسیزلیغی ۲۹ July ۱۹۱۳ ده لندن کنفرانسیندا بیلیندیریلدی.[۱۹]

کومونیستی دؤنم (۱۹۹۲- ۱۹۴۴)دَییشدیر

سیاستدَییشدیر

آلبانی بیر پارلمانی جمهوریت دیر . جمهورباشقانی ۴ ایل اوچون سئچیلیر .

آلبانی ۲۰۰۹ میلادی ایل ده ناتویا قاتیلدی.[۲۰]

قوْشوندَییشدیر

 
ایلیریا ساواش گمیسی

آلبانی نین قوْشونو ایلک دفعه ۱۹۱۲ ده قورولدو . آلبانی نین قوْشونونون سایی ۱۹۸۸ ده 65000[۲۱] ، 2009 دا ایسه 14500 اعلام اولدو .[۲۲]

اداری بیریم لردَییشدیر

آلبانی ۱۲ بولگه ، ۳۶ سانجاق و ۳۷۳ ساجاقچایا ( شهرستان ) (آلبانجا: bashki or komunë) ،بولونور .

آلبانی نین سانجاقلاری نین آدی :

جغرافیادَییشدیر

آلبانی نین ۷۰٪ داغلیق دیر و ان اوجا یئری کوراب داغی دیر .

بو اؤلکه نین ۴۷۶ کم دنیزسل سینیری واردیر.[۲۳]

ایقتیصاددَییشدیر

آلبانی چوخ اوغورلا ( موفقیت ) سوسیالیست ایقتیصادی دوزگه ( سیستم ) دن بیر آچیق ایقتیصاد دوزگه سینه کوچوبدور.[۲۴] بۇ اؤلکه نین ایقتیصادی رشدی ۲۰۱۰ دا ۲.۶% و ۲۰۱۱ ده ۳.۲% ایدی .[۲۵] بو اؤلکه نین بویوک نفت و دوغال گاز قایناقلاری اولاراق ، گونده ۲۶000 بشکه نفت[۲۶][۲۷] ایله m³ ۳0 گاز تولید ائدیر .[۹]

توْپلوم بیلگیسیدَییشدیر

۲۰۱۴ - اینجی ایلین تخمین لرینه گوره بۇ اؤلکه نین جمعیتی ۳٬۰۲۰٬۲۰۹ دور .[۹]

دیلدَییشدیر

آلبانی نین رسمی دیلی آلبانجا دیر . اما صربجه ، مقدونیه جه ، بوسنی جا و بولغارجا دا دانیشان واردیر .

نوْم ( دین )دَییشدیر

ایکینجی دونیا ساواشینا جا آلبانی دا ۷۰٪ مسلمان، ۲۰٪ دوغو اورتدوکس و ۱۰٪ ده ایسه روم کاتولیکیواریدی .[۹]

ایندیکی دوروم :

  1. ۵۸٫۷۹٪ مسلمان
  2. ۱۷٫۰۹٪ مسیحی
  3. ۲۵٫۳۲٪ باشقا[۲۸]

گؤرۆنتۆلردَییشدیر

  • آلبانی اوزای دان

  • آلتین قارتال ، آلبانی نین میلّی سیمگه سی

  • آلبانی پولو ( لئک )

  • آلبانلی اویرنجی لر

بیرده باخدَییشدیر

ائشیک باغلانتی لاردَییشدیر

جغرافیایی دوروم و قونشو اؤلکه لر
قوزئی دوغو:

  کوزووو

قوزئی:

  مونتنقرو

قوزئی باتی:

  مونتنقرو

دوغو:   مقدونیه   باتی: آدریاتیک دنیزی
گونئی دوغو:

  یونان

گونئی:

  یونان

گونئی باتی: یونان دنیزی

قایناقلاردَییشدیر

  1. ↑ 404.
  2. ↑ Population and Housing Census 2011. INSTAT (Albanian Institute of Statistics). آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 3 August 2017.
  3. ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ ۳٫۲ ۳٫۳ Report for Selected Countries and Subjects. IMF.
  4. ↑ Income Gini coefficient. World Bank. UNDP. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 23 July 2010. یوْخلانیلیب3 July 2015.
  5. ↑ Human Development Report 2015. United Nations (2015). یوْخلانیلیب14 December 2015.
  6. ↑ http://news.bbc.co.uk/۲/hi/europe/۸0۲۳۱۲۷.stm
  7. ↑ "Arnavutluk AB üyeliği için resmen başvurdu" (تورکچه). Referansgazetesi.com. Erişim tarihi: ۲۹-0۴-۲00۹.
  8. ↑ "Arnavutluk AB'ye başvurdu" (تورکچه). BBC News. Erişim tarihi: ۲۹-0۴-۲00۹.
  9. ↑ ۹٫۰ ۹٫۱ ۹٫۲ ۹٫۳ https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/al.html
  10. ↑ http://hdr.undp.org/en/media/HDR_2010_EN_Table۱.pdf
  11. ↑ http://data.worldbank.org/country/albania/
  12. ↑ Lloshi, Xhevat. "The Albanian Language". United Nations Development Programme. Retrieved ۹ November ۲0۱0.
  13. ↑ Kristo Frasheri. History of Albania (A Brief Overview). Tirana, ۱۹۶۴.
  14. ↑ http://www.radio-arberesh.eu/
  15. ↑ http://www.pinocacozza.it/
  16. ↑ Akademia e Shkencave e RPSH. Instituti Gjuhëseisë dhe i Letersisë (۱۹۸۲). "Studime filologjike". Studime filologjike (آلبانجا) (Tirana) (۳۶): ۴۴.
  17. ↑ http://www.thefreedictionary.com/Arnaut
  18. ↑ http://www.scribd.com/doc/۷۲۱۲۲۱۶۹/۷/Pashko-Vasa
  19. ↑ http://www.britannica.com/EBchecked/topic/۱۲۴۷۲/Albania/۱۲۹۴۵۳/History%۷Cpublisher=Encyclop%C۳%A۶dia%۲0Britannica%۷Caccessdate=۶%۲0January%۲۰۲۰۱۲
  20. ↑ http://news.bbc.co.uk/۲/hi/europe/۷۹۷۷۳۳۲.stm
  21. ↑ http://news.bbc.co.uk/۲/hi/europe/۱۹۳۵۶۳۰.stm
  22. ↑ http://www.setimes.com/cocoon/setimes/xhtml/en_GB/features/setimes/features/2008/08/21/feature-03
  23. ↑ http://aguas.igme.es/igme/publica/tiac-0۲/ALBANIA-I.pdf
  24. ↑ http://www.worlddiplomacy.org/Countries/Albania/InfoAlb.html
  25. ↑ http://www.imf.org/external/country/alb/index.htm
  26. ↑ https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/rankorder/۲۲۴۱rank.html?countryName=Albania&countryCode=al&regionCode=eur&rank=۷۷#al
  27. ↑ http://www.newswire.ca/en/story/۱۳۸۳۳0۱/bankers-petroleum-operational-update-for-the-second-quarter-۲۰۱۴
  28. ↑ http://www.instat.gov.al/media/۱۷۷۳۵۸/njoftim_per_media_-_fjala_e_drejtorit_te_instat_ines_nurja_per_rezultatet_finale_te_census_۲۰۱۱.pdf
«https://azb.wikipedia.org/w/index.php?title=آلبانی&oldid=1147038»-دن آلینمیش‌دیر