آیزیت
آيزیت - ياقوت میفوْلوْژیسینده گؤزللیک ایلاههسی. دیگر آدلاری آيیغسیت، (آيیهیت، آيیسات) خاتوندور. محبتین و گؤزللیگین سیمووْلودور. اوْنقوْنو قۇ قۇشودور. قۇ قۇشلاری بۇ سببله مقدس سايیلار و توْخونولمازدیر. قۇ قۇشلاری فوْرما ديَیشدیرمیش مقدس قێزلار اوْلاراق قبول ائدیلیر. آيیغسیت گۆموش تۆکلو بیر ماديان فوْرماسینا چئوریله بیلر و گؤيدن يئر اۆزونه بۇ شکیلده ائنر. ماديان قێلیغیندايکن قۇيروق و يَلَلَرینی قاناد کیمی ایستیفاده ائدر. مئشهلرده گزمهيی سئور. آغ بیر کالپاغی، چێلپاق چیگینلرینده آغ بیر شرفی واردیر. اۇشاقلاری و حئیوان بالالارینی قوْرويور. اینسانلارا سئوگی ایلهام ائدر. سارايینین قاپیسیندا اللرینده گۆموش باکراچلار و گۆموش چۇبوقلار اوْلان ياساقچیلاری (گؤزتچیلری) واردیر. بۇ ياساقچیلار پیس اینسانلاری ایچریيه بۇراخمیرلار. آيزیتین قێزلاری واردیر. اوْنلار دا قۇ جیلدینه گیره بیلرلر. آيزیتین قێزلاری جادولو آغ بیر تۆلو گئیینینجه قۇ قۇشونا چئوریلرلر. آغ دۇرنا قۇشو دا دیگر سیمووْللاریندانن بیریدیر. سۇمئرلرده آي ایلاههسی اوْلان آيا دا ایشیق ساچماقدادیر و آدی دا بۇ آنلاملا علاقهلیدیر. عشق هر زامان ایشیقلا و پارلاقلیقلا ایشارهلهنیلمکدهدیر.
ائتیموْلوْژی
دَییشدیر(آی) کؤکوندن تؤرهمیشدیر. آی کیمی پارلاق دئمکدیر. آي گؤزللیگی و ایشیغی، نۇرو حمایه ائدر.
قایناقلار
دَییشدیر- آذربایجان جۆمهۇریتی تۆرکجهسی ویکیپدیاسینین ایشلدنلری طرفیندن یارانمیش«Ayzıt»، مقالهسیندن گؤتورولوبدور. (۲۴ اوْکتوبر ۲۰۱۷ میلادی تاریخینده یوْخلانیلیبدیر).
- Türk Əfsanə Sözlüyü, Dəniz Qaraqurd, Türkiyə, 2011, (OTRS: CC BY-SA 3.0) Archived 2022-03-21 at the Wayback Machine.