محتوای حذفشده محتوای افزودهشده
== تاریخ ==
آلفرد نوبل 1833-جۆ ایل اوْکتيابریناوْکتیابرین 21-ده ایستوکهولم، سوئد، شهرینده مۆهندیس<ref name="Levinovitz5">{{cite book|author=Levinovitz, Agneta Wallin|year=2001|page=5|authorlink=#Levinovitz69}}</ref> عاییلهسینده آنادان اوْلموشدور. اوْ، کیمياچیکیمیاچی (شیمی)، مۆهندیس و ایختیراعچی کیمی مشهوردور. 1894-جۆ ایلده نوْبل بوْفوْرس مئتالورژی قايغیسینیقایغیسینی آلیب، اوْنو بؤيوکبؤیوک سیلاحلانما ایستئحصال شیرکتینه چئوریلمیشدی. عؤمور بوْيوبوْیو عرضینده نوْبل بؤیوک ثروت توْپلامیشدی. گلیرین ان بؤيوکبؤیوک حیصهنی اوْ، اؤز 355 ایختیراعلاردان، (اوْنلارین ان مشهورو اوْلان دینامیت<ref name="Levinovitz11">{{cite book|author=Levinovitz, Agneta Wallin|year=2001|page=11|authorlink=#Levinovitz69}}</ref>) آلمیشدی.
1888-جی ایلده آلفرد نوْبل فرانسه دیلینده قزئتینده اؤزونه حصر ائدیلمیش، ژۇرنالیستلرین سهوه گؤره چاپ اوْلونموش "اؤلوم تاجیری دۆنيانیدۆنیانی ديَیشدیدیَیشدی " آدیندا نئکروْلوْقو اوْخودو. بۇ مقالهنی اوْخودوقدان سوْنرا نوْبل اؤز فعالیتیندن قالان ایزین بارهده فیکیرلشمهيهفیکیرلشمهیه باشلادی. بۇندان سوْنرا اوْ، اؤز وصیتینی <ref>{{وب ایستینادی |وب آدرسی= http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,998209,00.html |باشلیق= The Worst And The Brightest |مؤلف = Time (magazine) |تاریخ= 16 October 2000 |امک= |ناشیر= Time Warner |یوخلاما تاریخی= ۲۰۱۳-۰۲-4 |دیل= اینگیلیسجه }} </ref> ديَیشمکدیَیشمک قرارا گلدی. آلفرد نوْبل 1896-جێ ایلین دئکابرین 10-دا ایتاليانینایتالیانین سان-رئموْ شهرینده بئيینداخیلیبئیینداخیلی قانسیزماسیندان<ref name="Sohlman13">{{cite book|author=Sohlman, Ragnar|year=1983|page=13|authorlink=#Sohlman69}}</ref> وفات اوْلموشدور.
27 نووامبر 1895-جی ایلده آلفرد برنارد نوْبلین وصییتی اساسیندا تاسیس ائدیلمیشدیر. «Compuart» ژۇرنالی. آلفرد برنارد نوْبلین اؤلوموندن سوْنرا قالان کاپیتال نوْبل فوْندونو تشکیل ائتمیشدیر. همین کاپیتال و فوْندون يارانماسیندایارانماسیندا نوْبل قارداشلاری شیرکتینین سهمیندن الده ائدیلن گلیر نوْبل فوْندونون چوْخ حیصهسینی تشکیل ائتمیشدیر.1901-جی ایلدن وئریلیر.
نوْبل مۆکافاتینین مبلغی حال-حاضیردا تخمینن $1میلیون 450 مین-ه برابردیر.
== نوبل اؤدولو ساحهلری ==
اؤدول آلفرد نوْبلین وصییتینه اساساً آشاغیداکی بئش ساحه اۆزره وئریلمهلیدیر:
1. نوبل کیمیا اؤدولو
2. نوبل فیزیک اؤدولو
3. نوبل طیب و فیزیولوژی اؤدولو
4. [[نوبل ادبیات اؤدولو|نوبل ادبیات اؤدولو]]
5. نوبل سۆله اؤدولو
بۇندان باشقا وصییتدن کنار 1969-جۇ ایلدن باشلایاراق سوئد بانکینین تشببوسو ایله نوبل ایقتصادیات اؤدولو ده وئریلیر. اوْنون تلطیف قایداسی دیگر ساحهلرده اوْلدوغو کیمیدیر.
== قایناق ==