ادیب احمد یوکنکی

ادیب احمد ابن محمود یوکنه‌کی (قرن 6 هجری) 12ـنجی یوزایل قاراخانلیلار دؤنمی شاعیری.

یاشام

12نجی یوز ایل فرغانه وادیسینده، سمرقند اطرافیندا یئرلَشن یوکنک کندینده آنادان اوْلموشدور.

اثرینی امیر سیپئهسالارا تقدیم ائتمیشدیر. کیتابین آرخاسینا سوْنرادان آسلان موعلیم تارکان طرفیندن یازیلان تقریض‌ده، شاعیرین آنادان دوغما کور اوْلدوغو، بۇ اثر سایه‌سینده سئوگی و حؤرمت قازاندیغی بیلدیریلیر. حیاتی حاقیندا باشقا معلومات یوخدور.

ایسلامی دؤور تورک ادبیاتیندا، یئنه قاراخانلیلارا ساحه سینده یئتیشمیش موهوم مؤلیف ادیب احمد دیر. یوکنئک کندینده آنادان اوْلدوغوندان ادیب احمد ابن محمود یوکنکی دئیه ده یاد ائدیلیر. عتبة الحقائق، حقیقتلرین آستاناسی معناسینا گلیر. اثر، داد سپه‌سالار محمد بی آدلی بیر تورک به‌یینه تقدیم اوْلونموشدور. بوتونو غزل شکلینده سؤیلئنمیش، 40 بئیت و 101 دؤردلوک اولماق اوزره 484 میصراع مبلغینده‌کی اثر، تورک دیلی، تاریخی، ادبیاتی آراشدیرمالاریندا بؤیوک اهمیته مالیکدیر. اثرده مساله تامامیله دینی و اخلاقی دیر. ادیب احمد، معاریفلندیریجی بیر موعظه و نصیحت کیتابی یازماق ایسته‌میش، اثرینی ایسلام مورالیستی منلیگینده یازمیشدیر. اثرده دیندارلیغین فضیلتلریندن، علمین خوشبختلیگه آپاران یول عملیندن، سخاوتین بوتون عاییبلاری، چیرکلری یویان، حتّی شرف، شان و گؤزللیک چوخالدیجی بیر طبیعت اوْلدوغوندان، تواضعون یاخشیلیغیندان، اینامین و ائهتیراسین پیسلیگیندن بحث ائدیلمیشدیر.

عتبة الحقائق آدلی اثرینین مؤلیفلیک تاریخی معلوم اولماماقلا بیرلیکده قوتادغو بیلیگدن یاریم عصر سوْنرا یازیلدیغی گومان ائدیلیر. شاعیر، آیه‌لر و حدیثلره اساسلاناراق دونیانین مووققتی اولماسینی، بیلیگین فایداسینی، جهالتین ضررلرینی؛ جومردلیک، خسیسلیک، تواضع‌کارلیق کیمی یاخشی و پیس خاصیتلری دانیشان دینی-دیداکتیک بیر اثردیر. خاقانیه تورکجه‌سی ایله یازیلمیشدیر. الیازما نوسخهلرینین سایی آزدیر. ان یاخشی اویغور حرفلی نوسخه اوْلوب موقدس صوفیه معبدی قایداسیندادیر. ایلک دفعه م. نجیب عاصیم طرفیندن تاپیلمیش و یاییملانمیشدیر (1918). ان یاخشی نشری رشید رحمتی آراتین (موقددیمه، ترانسکریپسییا متن. تورکیه تورکجه‌سینه ترجومه و بیبلیوقرافییادان مئیدانا گلن تزییق؛ تورک دیلی قورومو نشرلری آراسیندا چیخمیشدیر.

اثرلری

• عتبة الحقائق