انرژی
انرژی - فیزیکدا، انرژی بیرباشا مۆشاهیده اوْلونمایان لاکین اؤز مؤوقییندن حسابلانان فیزیکی سیستمین گئنیش و قوْرونموش بیر اؤزللیکی‌دیر. انرژی، فیزیکدا اساس اهمیت. بیر چوْخ فوْرمایا گیر گؤره انرژی‌نین گئنیش تعریفینی وئرمک مۆمکون دییل، اما ان گئنیش یاییلمیش تعریف بئله‌دیر: انرژی، بیر سیستمین ایش گؤرمه قابیلیتی‌دیر.
انرژی آنلاییشی ۱۸۵۲-جی ایلده ایلک دفعه ایسکاتلندلی ویلیام جان مک‌کورن رانکین طرفیندن اۇیقولاما ائدیلیر. بۇرادا مقصد قوه‌نی داخیلی ائتکیدن فرقلن‌دیرمک ایدی. قاباقلار انرژینی قوه نؤعو کیمی سجیلن‌دیریردیلر، مثلاً، "جانلی قوه" و یا "ساخلانمیش قوه" کیمی. بۇ بیر طرف‌دن فیزیکی اوْلاراق سهو اوْلموش، دیگر طرف‌دن یالنیز مکانیکی انرژییه عایید ائدیله بیلردی. باشقا انرژی (ترمیکی، کیمیوی و ب.) فوْرمالاریندا قوه‌نین اۇیقولامای معناسیز ایدی.