اویغور تورکجه‌سی

اوُیغور تورکجه‌سی، اۇیغورجا یوخسا اۇیغور دیلی ۸-۱۱ میلیونا یاخین، چوخو چینین سین‌کیانگ اویغور اوستانینده یاشایان اویغور خالقی‌نین دیلی. گئچمیش‌لرده اوُیغور دیلی «شرق تورکجه‌سی» آدلانیرمیش. بوُ دیل چینین سین کیانگ اویغور اوستانیندا رسمیتی واردیر.

اویغور دیلی
ئۇيغۇرچە / ئۇيغۇر تىلى
اویغور یازیسی عرب الیفباسیندا
دوْغما دانیشانلار	دوغو تورکیستان، چین
ائتنیک	اویغورلار
دوْغما دانیشانلار	۱۰.۴ میلیون
دیل عائیله‌سی	تورک دیللری شاز تورکجه‌سی قارلوق دیللری اویغور دیلی
قاباقکی فوْرملار	اوْرتا تۆرکجه چاغاتای تورکجه‌سی دوغو تۆرکجه
یازی سیستمی	عرب کیریل لاتین
رسمی وضعیت
رسمی دیلی	چین دوغو تورکیستان
دیل کوْدلاری
ISO 639-1	ug
ISO 639-2	uig
ISO 639-3	uig
Glottolog	uigh1240
چین‌ده یاشایان اوُیغورلار

اۇیغۇر تۆرکجه‌سینین داغینتیلیغی

الیفبا

اویغورلار ایسلام گتیرندن سورا بیر قیسا چاغ اویغور الیفباسین ایشلتمکدن سونرا باشقا تورک خالقلاری کیمی عرب الیفباسین اؤز میلّی الیفبالاری سئچدیلر. ایندیکی دؤنم‌ده اویغورلار عرب الیفباسینین یانیندا لاتین الیفباسین دا ایشلدرلر.

اویغور حرفلرینین موقاییسه‌سی

عرب	لاتین	کیریل	تورک	UFA		عرب	لاتین	کیریل	'تورک	UFA
ئا	A a	A a	A a	/a/		ق	Q q	Қ қ	K k	/q/
ئە	E e	Ə ə	E e	/a/'		ك	K k	K k	K k	/k/
ب	B b	Б б	B b	/b/		ڭ	-ng	Ң ң	-ng	/ŋ/
پ	P p	П п	P p	/p/		گ	G g	Г г	G g	/g/
ت	T t	T t	T t	/t/		ل	L l	Л л	L l	/l/
ج	J j	Җ җ	C c	/ʤ/		م	M m	M m	M m	/m/
چ	CH ch	Ч ч	Ç ç	/ʧ/		ن	N n	Н н	N n	/n/
خ	X x	X x	H h	/x/		ھ	H h	Һ һ	H h	/h/
د	D d	Д д	D d	/d/		ئو	O o	O o	O o	/o/
ر	R r	Р р	R r	/r/		ئۇ	U u	У у	U u	/u/
ز	Z z	З з	Z z	/z/		ئۆ	Ö ö	Ɵɵ	Ö ö	/ø/
ژ	J j	Ж ж	J j	/ʒ/		ئۈ	Ü ü	Ү ү	Ü ü	/y/
س	S s	С с	S s	/s/		ۋ	W w	В в	V v	/v/
ش	SH sh	Ш ш	Ş ş	/ʃ/		ئې	É é	E e	É é	/e/
غ	GH gh	Ғ ғ	Ğ ğ	/ɣ/		ئى	I i	И и/Ы ы	İ i/I ı	/i/ or /ɨ/
ف	F f	Ф ф	F f	/f/		ي	Y y	Й й	Y y	/j/

یازی اؤرنه‌گی

اینسان حقلر یارغۇسونون ایلک مادّه‌سی :

Türkçe	Yengi Yezik̡	Uygur Kril	Uygur Türk	K̡ona Yezik̡
Bütün insanlar hür, haysiyet ve haklar bakımından eşit doğarlar. Akıl ve vicdana sahiptirler ve birbirlerine karşı kardeşlik zihniyeti ile hareket etmelidirler.	Həmmə adəm zatidinla ərkin, izzət-hurmət wə hoquqta bab-barawər bolup tughulghan. Ular əqilgə wə wijdangha igə, həmdə bir-birigə qerindaxliq munasiwitigə khas roh bilən mu’amilə qilixi kerək.	Һәммә адәм затидинла әркин, иззәт-һөрмәт вә һоқуқта баббаравәр болуп туғулған. Улар әқилғә вә виджданға игә һәмдә бир-биригә қериндашлиқ мунасивитигә хаш рох билән му’амилә қилиши керәк.	Hemme adem zatidinla erkin, izzet-hörmet we xoquqta babbarawer bolup tuğulğan. Ular eqilğe we wicdanğa ige hemde bir-birige qérindaşliq munasiwitige xaş rox bilen mu’amile qilişi kérek.	ھەممە ئادەم زاتىدىنلا ئەركىن، ئىززەت-ھۆرمەت ۋە ھوقۇقتا بابباراۋەر بولۇپ تۇغۇلغان. ئۇلار ئەقىلغە ۋە ۋىجدانغا ئىگە ھەمدە بىر-بىرىگە قېرىنداشلىق مۇناسىۋىتىگە خاس روھ بىلەن مۇئامىلە قىلىشى كېرەك

اویغورجه‌ده باشقا اؤرنکلر

ئۇیغۇر تۆرکجه‌سی ( کیلیله ایله دیمنه | موللا محمّد تؤمۆر ) :

معنی‌له‌ر بازیرینیڭ جه‌وهه‌ر پۇرۇشی و سؤز سه‌رّاپخانیسینیڭ حیکمه‌تشۇناسی ، غاراییپ حیکاییله‌رنیڭ چیرایینی ئاچقۇچی و عاجاییپ ریوایه‌تله‌رنیڭ رسّامی ، خه‌وه‌رلر مۇقه‌دّیمه‌سینیڭ یۆزینی بو طریقده ئیچیپ ، اثر سؤز بیشینیڭ جامالیغا شۇنداق زیب و زیننه‌تله‌رنی بیریدۆ .

ئۇیغۇر تۆرکجه‌سی ( شه‌رقی تۆرکۆستان تاریخی | محمّد امین بۇغرا ) :

ئوْتتۇرا ئاسییاغا جایلاشقان بؤیۆک تۆرک یۇرتی ، حاضیرقی زامان ایصطیلاحیدا غه‌ربی تۆرکۆستان وه شه‌رقی تۆرکۆستان ده‌پ ئاتیلیدۇ . بو تۆرک یۇرتی هر جه‌هه‌تته ئینتایین اهمیّتگه ئیگه بیر دییار .

ئۇیغۇر تۆرکجه‌سی ( شجره‌یی تۆرک | ابۇلغازی باهادۇرخان ) :

ایپتیداسیز و اینتیهاسیز و شیریکسیز ، یه‌تته قات آسمان و یه‌تته قات یه‌رنی ، اوْن سکگیز مینگ عالمنی بوْل دیگنده بوْلدۇرغان حمد و ثانادین کییین اونینگ دوْستی و بارچه عالم پرزندلریگه و جینلارغا ئه‌وه‌تیلگنلرنینگ اعلاسی اوْلوْل عزم و ریسالت و نۆبۆوّت و خاتامت ...

قايناق

• Uyghur language, اینگیلیسجه ویکی‌پدیا