اویغورلار
اویغورلار ویا اویقولار تورک میلّتلریندن اوْلان شرق تۆرکلریندندیرلر. ایندیکی چین سرحدلرینده بیر فدرال اوستان اوْلان و داها اولّرده مۆستقیل بیر اؤلکه اوْلان شرقی تورکیستان و یا اویغوریستاندا یئرلشن اراضیده چوخونلوغو تشکیل ائدیرلر. اویغورلار شرقی تۆرکیستان باغیمسیزلیغینی(موستَقیللیکلرینی) ایستهییرلر.
اویغورلارین بؤیوک چالیشقان لیدرلری ربیعه خانیم قدیردیر.
کؤکلری
دَییشدیرچین قایناقلارینا گؤره اۇیغورلارین آتالاری هون تۆرکلریدیر. وئایلر زامانیندا تؤلؤس بوْیلاری دئیه آدلاندیریلیردیلار. اۇیغورلار اؤزلرینی قۇرد نسلیندن ساییرلار؛ بۇ افسانهیه گؤره٬ خاقانین ایکی قیزی اوْلور. گؤزل قیزلارینی آنجاق تانرییا لاییق بیلن خاقان٬ اوْنلاری اؤلکهنین قۇزئی طرفلرینده یۆکسک بیر قالایا گؤندرهرک اوْنلارا تانرینین گلیب اوْنلاری آلماسی اۆچون دۇرمادان دۇعا ائتمهلرینی تاپشیرار. بیر مۆدّتدن سوْنرا بیر قۇرد قالانین یاخینلیقلارینا گلیب گئجه-گۆندوز اوْرادان آیریلماز اوْلور؛ کیچیک قیز بۇ قۇردون آنجاق تانری اوْلا بیلهجگینی دۆشونهرک اوْنو قالایا گتیریر. قیزلارین قۇرددان اۇشاقلاری اوْلوب بئلهجه اۇیغور نسلی تؤرهییر.[۱]
گؤرونتولر
دَییشدیرقایناقلار
دَییشدیر- ^ «ایسلامیتدن اؤنجه تۆرکلرین تاریخی»٬ یازان: گورون کامران٬ مۆترجیملر: جعفرزاده اسماعیل٬ حسینعلیزاده سیامک٬ سومر نشر٬ تبریز ۱۳۹۰، ص ۲۴۹