ابوعبدالله جعفر بن محمد الصادق معروفدور ایمام جعفر صادقـه، شیعه‌لرین آلتینجی ایمامی و ایمام باقرین اوغلودور. او ۱۷ ربیع‌الاول ۸۳ هیجری ایلینده مدینه شهرینده دونیایا گؤز آچدی.[۱] ایمام جعفر صادق نهایتاً عباسی خلیفه‌سی اوْلان منصور دوانیقی توسوطیله مسموم اوْلوب و ۲۵ شوال ۱۴۸ هیجری ایلینده ۶۵ یاشیندا مدینه شهرینده دونیادان گؤز یومدو و بقیع قبریستانیندا تورپاغا تاپیشیریلدی. او شیعه ایماملاری ایچینده، ان اوزون عؤمری اوْلان ایمامدیر (حضرت مهدی (عج)‌دان سوْنرا).[۲]

شیعه‌نین دؤرد ایمامینین قبری بقیع قبریستانیندا (تخریبدن قاباق)

ایمام جعفر صادق ۳۱ یاشیندا و آتاسی‌نین اؤلمه‌سین‌دن سوْنرا ایمامته چات‌دی. اونون ایمامتی بنی‌امیه حوکومتی‌نین سون ایل‌لری و بنی‌عباس حوکومتی‌نین باشلانیش ایل‌لریله همزمان اوْلموش‌دو. سیاسی نیظام‌لارین ضعف‌لرینه گؤره، او فرهنگی و مذهبی چالیشمالار اۆچون یاخشی بیر فورصت اله گتیردی. بیر آیری طرف‌دن اونون عصری، موختلیف ایسلامی مذهب‌لرین توققوشما چاغی‌دیر. اونون چالیشماسی اوقدر چوخودور کی شیعه حدیث‌لری‌نین اکثریتی اوندان نقل اوْلونوب و شیعه فقهی‌ده اونون روایت‌لرینه باغلی‌دیر و بۇ مذهب، جعفری مذهبی آدلانیر.[۳][۴]

ایمام جعفر صادق گونده‌لیک درس مجلیسین‌دن سوْنرا موختلیف فردلرله و مخصوصاً آللاهی قبول ائدمه‌ین‌لرله موناظیره ائدیردی. بۇ موناظیره‌لیرین بعضی‌سین‌ده بیر پارا علمی مسائیل (قانین دولانماسی کیمی) مطرح اوْلونوب کی او زامان بشر اۆچون نامعلوم ایمیش.[۵]

آدلار و لقب‌لر دَییشدیر

اونون ان معروف لقبی صادق‌دیر دوزدانیشان معناسین‌دا.

اونون آیری لقب‌لری:

  • فاضل (فضیلت و برترلیق صاحیبی)
  • قائم (ثابیت، قیام ائدن)
  • کامل (عیب‌لردن اوزاق)
  • منجی (نجات وئرن، رستگارلیق عامیلی)
  • کلمةالحق (حاقین سؤزو)
  • لسان‌الصدق (سؤزو دوز اولان)
  • صابر (صبر ائدن)

یاشاییش دَییشدیر

ایمام جعفر صادقین یاشاییش باره‌سین‌ده شیعه منبع‌لرین‌ده موفصل صورت‌ده صؤحبت اوْلونوب.[۶]

  • ویلادت ایلی: ۸۳ هیجری (۸۰ و ۸۶ هیجری‌ده ذیکر اوْلونوب)
  • ایمامت ایلی: ۱۱۷ هیجری (۱۱۴ و ۱۲۶ هیجری‌ده ذیکر اوْلونوب)
  • اؤلوم ایلی: ۱۴۸ هیجری

شهادت دَییشدیر

ایمام جعفر صادق ۱۴۸ هیجری ایلین‌ده منصور الیله مسموم اوْلوب و دونیادان گئت‌دی. او ان بؤیوک اوغلونو (اسماعیل) جانیشین سئچمیش‌دی؛ آما اسماعیل اون‌دان قاباق اول‌دو. شیعه‌لرین بیر قیسمتی دئدی‌لر کی اسماعیل اؤلمه‌ییب و تکجه گیزله‌نیب‌دیر و بیر آیری عیده‌ده دئدی‌لر کی اسماعیلین اوغلو محمد گرک ایمام اولا. بۇ فیرقه‌لرین هر ایکی‌سی سوْنرالار اسماعیلیه‌لره معروف اوْلدولار. آما شیعه‌لرین اکثریتی ایمام کاظمی ایمام‌لیق اۆچون قبول ائت‌دی‌لر و اون‌ایکی‌ایمامی شیعه تأسیس ائدیل‌دی.[۶]

آیری‌لارین باخیشین‌لارین‌دان دَییشدیر

مالک بن انس مالکی سونولرین ایمامی بیر مودت ایمام جعفر صادقین اؤیرنجی‌سی‌میش و اونون باره‌سین‌ده بئله دئییر:[۷][۸][۹]

  من فقیه تر و داناتر از جعفر بن محمد گؤرمه‌میشم. او بو اومتین ان بیلیجی فردی‌دیر. آللاها آند اولسون منیم گؤزلریم گؤرمه‌دی او کسی کی زوهد، علم، فضیلت، عیبادت و ورع‌ده جعفر بن محمددن برتر اولسون.  

ابوحنیفه حنفی سونولرین ایمامی‌دا ایمام جعفر صادیقین ایکی ایل اؤیرنجی‌سی‌میش و بۇ باره‌ده دئییر:[۱۰][۱۱][۱۲]

  اگر او ایکی ایل اولماسایدی، ابوحنیفه هلاک اولاردی و اگر جعفر بن محمد اولماسایدی، خالق احکام و حج مناسک‌لرینی بیلمزدی‌لر  

ایمامت دَییشدیر

ایمام جعفر صادقین ایمامت دؤورانی ۳۴ ایلی‌دیر کی اموی‌لرین سون و عباسی‌لرین ایلک ایل‌لریله موصادیف ایدیر.[۳]

موعاصیر اموی خلیفه‌لری:

  • هشام بن عبدالملک (۱۲۵- ۱۱۴)
  • ولید بن یزید بن عبدالملک (۱۲۶- ۱۲۵)
  • یزید بن ولید بن عبدالملک (۱۲۶)
  • ابراهیم بن ولید (۱۲۶)
  • مروان بن محمد معروف (حمار) (۱۳۲- ۱۲۶)

موعاصیر عباسی خلیفه‌لری:

اوشاق‌لار دَییشدیر

ایمام جعفر صادقین ۷ اوغلو و ۳ قیزی واریدی.[۱۳]

  • اسماعیل
  • عبدالله افطح
  • موسی کاظم
  • محمد دیباج
  • اسحاق
  • علی عریضی
  • عباس
  • ام‌فروة
  • اسما
  • فاطیمه

اؤیرنجی‌لر دَییشدیر

ایمام جعفر صادقین ۴۰۰۰ مین‌دن آرتیق اؤیرنجی‌سی واریمیش.[۱۴]

  • ابان بن تغلب
  • اسحاق بن عمار صیرفی کوفی
  • برید بن معاویه بن العجلی
  • ابوحمزه ثمالی
  • حریر بن عبدالله سجستانی
  • زرارة بن اعین شیبانی
  • بکر بن اعین شیبانی
  • حمران بن اعین شیبانی
  • صفوان بن مهران جمال اسدی
  • عمران بن عبدالله سعد اشعری قمی
  • عیسی بن عبدالله سعد اشعری قمی
  • فیض بن مختار الکوفی
  • محمد بن علی بن نعمان کوفی (مؤمن الطّاق)
  • محمد بن مسلم بن ریاح
  • معاذ بن کثیر
  • هشام بن محمد بن السائب
  • مفضل بن عمر
  • جابر بن حیان
  • مالک بن انس
  • جمیل بن صالح
  • جمیل بن دراج
  • محمد بن مسلم طائفی
  • برید بن معاویه
  • هشام بن حکم
  • هشام بن سالم
  • ابوبصیر حلبی
  • عبیدالله حلبی
  • محمد حلبی
  • عمران حلبی
  • عبدالله بن سنان
  • ابوالصباح کنانی
  • یحیی بن سعید انصاری
  • ابن‌جریح
  • سفیان ثوری
  • ابن عیینه
  • ابوحنیفه
  • شعبه
  • ایوب سختیانی
  • ابوعمرو بن علا
  • عمرو بن دینار

قایناق‌لار دَییشدیر

  1. ^ تصویر امامان شیعه در دائرةالمعارف اسلام (ترجومه و نقد)، ۲۸۷
  2. ^ شیخ عباس قومی، کلیات مفاتیح الجنان
  3. ^ ۳٫۰ ۳٫۱ امام صادق علیه‌السلام، دائرةالمعارف طهور
  4. ^ حسن‌زاده آملی، فضایل و سیره چهارده معصوم (ع) ، ص ۳۵۴
  5. ^ مغز متفکر جهان شیعه، ص ۳۷۸، استراسبورقون ایسلامی موطالیعه‌لر مرکزی
  6. ^ ۶٫۰ ۶٫۱ Robert Gleaves,JAʿFAR AL-ṢĀDEQ i. Life in Encyclopædia Iranica
  7. ^ شرح الاخبار فی فضایل الائمه الاطهار، ج۳، ص ۲۹۹، ح ۱۲۰۳
  8. ^ شمس‌الدین ذهبی، سیر اعلام النبلاء، ج ۶، ص ۲۵۷؛ تاریخ‌الکبیر، ج ۲، ص ۱۹۹ و ۱۹۸، ح ۲۱۸۳
  9. ^ امالی صدوق، ص ۴۳۵ و ۴۳۶، ح ۲
  10. ^ شیعه و بعضی سونو منبع‌لره گؤره: ابن حجر هیثمی، الصواعق المحرقة، ص ۱۲۰؛ محمد ابوزهره، ابوحنیفه، ص ۷۲؛ رسائل جاحظ، ص ۱۰۶.
  11. ^ «لولا السنتان لهلک النعمان»: محمد ابوزهره، ابوحنیفه، ص ۳۱.
  12. ^ شیخ صدوق، من لایحضره الفقیه، ج ۲، ص ۵۱۹
  13. ^ مناقب
  14. ^ سیره معصومان، ج ۵، ص ۶۶ و ۷۴ / زندگانی امام صادق علیه‌السلام، ص ۶۵