ثریا خانیم احمد بیگ قیزی آغا اوغلو (1903-1989) — تورکیه‌نین ایلک قادین وکیلی[۱]

ثریا آغا اوغلو
تورکیه‌نین ایلک قادین وکیلی
آدثریا آغا اوغلو
دوْغوم تاریخ1903
شوشا روسیه ایمپیراتورلوغو
اؤلوم تاریخ29 دسامبر 1989
ایستانبول تورکیه
اؤلوم سببیبئیین قاناماسی
مزارلیغیفری‌کؤی مزارلیغی
میللیتآذربایجان تورکو
وطن‌داشلیقآذربایجان خالق جومهوریتی و تورکیه
ایشوکیل

یاشاییشی دَییشدیر

  تورکیه‌ده‌کی  بیر سیرا ایجتیماعی تشکیلات‌لارین یارادیجیسی احمد بیگ آغا اوغلونون قیزی ثریا آغا اوغلو 1903-جو ایلده شوشادا آنادان اولموشدور. آتاسی بؤیوک فیکیر آدامی، ایدئولوق، حوقوق پروفسورو احمد بیگ آغا اوغلو ایله بیرلیکده 1910-جو ایلده تورکیه‌یه موهاجیرت ائتمیشدیر. اوشاقلیق و گنجلیک ایل‌لری تورکیه میلّیتچی اوجاق‌لاری و مصطفی کمال پاشا آتاتورکون یاخین دوست‌لاری آراسیندا کئچمیشدیر. بیر نئچه دفعه  آتاسی احمد بیگ آغا اوغلو ایله بیرلیکده مصطفی کمال آتاتورکله شخصن گؤروشموشدور.[۲]تورکیه‌نین ایلک قادین وکیلی، بین‌الخالق قادین حوقوقشوناس‌لار جمعیتی‌نین ایلک پرزیدنتی اولان ثریا آغا اوغلو ایستانبول حوقوق فاکولته‌سینی بیتیردیکدن سونرا عؤمرونون سونونا قدر وکیل‌لیکله مشغول اولموشدور.1950-جی ایلده آلمانلی حوقوقشوناس ورنر تاشینبرکر(Werner Taschenbreker)ایله عاییله قورموشدور. لاکین بو ائولی‌لیکدن اونلارین اؤولادی اولمامیشدیر. 

  بین الخالق قادین حوقوقشوناس‌لار جمعیتی‌نین ایلک پرزیدنتی اولان ثریا آغا اوغلو، آزاد فیکیرلری یایما درنگی و تورک-آمریکا بیلیم يوردلار درنگی‌نین تمل قویوجوسودور .

چالیشمالاری  دَییشدیر

  ایستانبول قیز لیسئیینده تحصیل آلدیغی ایل‌لردن وکیل اولماق آرزوسو ایله یاشایان ثریا آغا اوغلو 1920-جی ایلده همین لیسئیی بیتیریر. 1921-جی ایلده ایستانبول بیلیم‌یوردونون حوقوق فاکولته‌سینه سندلرینی تقدیم ائتمک اوچون موراجیعت ائتدیکده پروبلمله قارشیلاشیر. همین دؤنمده حوقوق فاکولته‌سینده قادین طلبه اولمادیغی اوچون ایستانبول بیلیم‌یوردو رکتورو حالدون تانئر اونا کؤمک ائده بیلمه‌یینجه، او، رکتورون آتاسی صلاح‌الدین بیگه یه موراجیعت ائتمک قرارینا گلیر. 

  تورک قادین‌لاری‌نین چارشابدا گزدیگی بیر واختدا ثریا آغا اوغلونون کلیشه‌لری داغیداراق وکیل اولماق اوچون حوقوق فاکولته‌سینه قبول اولماق نیتی ایجتیماعیت طرفیندن غئیری-عادی قارشیلانیر. ثریا خانیم صلاح‌الدین بیگه حوقوق فاکولته‌سینه قبول اولماق ایسته‌دیگینی دئدیکده اوتاقدا اولان شخص‌لر بو تکلیفی قهقهه‌لرله قارشیلاییرلار. لاکین ثریا خانیمین تأکیدی و اؤزو کیمی 2 نفر وکیل اولماق اوچون موراجیعت ائدن خانیم‌لاری (مئلدا و بئدیا) تقدیم ائتدیکده اونلار آیریجا فاکولته آچماق مجبوریتینده قالیرلار. آما گون اورتایا قدر کیشی طلبه‌لره گون اورتادان سونرا ایسه قادین طلبه‌لره درس کئچیردیلر. 

  1921-جی ایل ژوئیه‌نین 18-ده ارمنی قاتیل تورلاکیان ایستانبولون  "پِرا-پالاس "  هوتلی‌نین اؤنونده آذربایجان خالق جومهوریتی‌نین داخیلی ایشلر ناظیری بهبود خان جاوانشیری اوچ گولـله ایله قتله یئتیریر و حبس اولونور. همین واخت ایستانبول اینگیلیس ایشغالی آلتیندا اولدوغوندان جانی جینایت حادیثه‌سیندن 20 گون سونرا اینگیلیس حربی تریبونالیندا موحاکیمه ائدیلیر. 

  ثریا آغا اوغلو حوقوقشوناس طلبه کیمی ایشتیراک ائتدیگی بو تاریخی محکمه‌نین یئکونو باره ده  " بیر عؤمور ده بئله کئچدی "  آدلی خاطیره‌سینده  یازیر: " نهایت، محکمه بیتدی. ساوجی قاتیل اوچون اؤلوم جزاسی ایسته‌دی. بو طلب حتّی بیزی چاشدیردی. لاکین ساوجی 24 ساعات ایچریسینده تورکیه‌دن اوزاقلاشدیریلدی. یئرینه گلن ساوجی ایسه موتهیمه برائت ایسته‌دی و قاتیل تورلوکیان گئجه ایکن قاچیریلدی " . محکمه دن ایل‌لر سونرا ثریا آغا اوغلو لندن‌ده اولارکن ساوجی ریکاتسون هاتت (Rickatson Hatt)ایله گؤروشور. گؤروش زامانی همین ساوجی معلوم محکمه‌نین صدری ایله چین‌ده گؤروشدوگونو و صدرین اونا تورکلرین بو دعوادا حاقلی اولدوغونو سؤیله ییر. 

  ثریا آغا اوغلو آزاد فیکیرلری یایما درنگی و تورک-آمریکا بیلیم یوردولار درنگی‌نین قوروجوسودور. بیر سیرا حوقوقی مقاله‌لرین،  "لندن‌ده گؤردوک‌لریم "  و  " بیر عؤمور ده بئله کئچدی "  کیتاب‌لاری‌نین مؤلیفی‌دیر. 

  29 دسامبر 1989-جو ایلده ایستانبول.دا بئینینه قان سیزماسی نتیجه سینده وفات ائتمیشدیر.

  2003-جو ایلده ثریا آغا اوغلونون 100 ایل‌لیک آغیرلاماسینا حصر اولونموش گوموش خاطیره سیکّه‌لری بوراخیلمیشدیر.[۳]

اتک یازی‌لار دَییشدیر

  1. ^ "Diaspora hərəkatında qadınların rolu" (azərb.). olaylar.az. 11.03.2014 16:53. İstifadə tarixi: 2014-04-01.
  2. ^ archive copy. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2021-04-29. یوْخلانیلیب2021-04-29.
  3. ^ "TURKEY – SILVER PROOF 15000000 15 MILLION LIRA COIN 2003 YEAR SUREYYA AGAOGLU Archived 2019-03-06 at the Wayback Machine." (eng.). www.ebay.com. İstifadə tarixi: 27 may 2015.

قایناق‌لار دَییشدیر