دربند خانلیغی
دربند خانلیغی - افشارلار دؤولتی‌نین سوقوطو نتیجه‌سینده یارانمیش آذربایجان خانلیقلاریندان بیری.. خانلیغین اساسی ۱۷۴۷-جی ایلده محمدحسن خان طرفیندن قویولموشدور.دربند خانلیغی ۱۸۰۶-جی ایلده روسیه ایمپراتورلوغو طرفیندن ایشغال اولونموشدور. روسیه‌یه بیرلشدیریلرکن دربند خانلیغی‌نین ساحه سی ۷ مین ک.م ایدی.
| ۱۷۴۷–۱۸۰۶ | |||||||||
![دربند خانلیغی و قاجارلارین شومال-غرب حودودلاری، گورجوستانی ۱۸۰۱-جی ایلده ایتیرندن سونرا[۱]](/wiki/%D9%81%D8%A7%DB%8C%D9%84:Derbend_khanate.jpg) دربند خانلیغی و قاجارلارین شومال-غرب حودودلاری، گورجوستانی ۱۸۰۱-جی ایلده ایتیرندن سونرا[۱] | |||||||||
| وضعیت | خانات قاجارلار حاکیمیتی آلتیندا[۲] | ||||||||
| پایتخت | دربند (روسیه) | ||||||||
| عۆموُمی دیللر | فارس دیلی (رسمی),[۳] تات, تورکجه, جهوری (تات-یهودی دیلی), لزگی, قوموق دیلی, ارمنی دیلی | ||||||||
| تاریخی دؤنم | |||||||||
• یارادیلدی | ۱۷۴۷ | ||||||||
• ییخیلدی | ۱۸۰۶ | ||||||||
| |||||||||
تاریخ
دَییشدیراون سککیزینجی عصرین اوّلینده صفویلر دؤولتی‌نین ضعیفله‌مه‌سی نتیجه‌سینده آذربایجان اساسن قاپالی حیات سورن چوخسایلی خانلیقلارا پارچالاندی. بو خانلیقلاردان بیری ده دربند خانلیغی ایدی. قوبا خانی فتحعلی خان قونشو خانلیقلاری، قوبایا ایلحاق ائتمک اۆچون چوخ چالیشدی. بو چالیشمالارین نتیجه‌سینده دربند خانلیغی قوبایا بیرلشدی. فتحعلی خان قافقاز سیرا داغلارینی و خزرین غرب ساحیلرینده‌کی اراضینی سامور چایینا قدر و دربندی فتح ائتدی. دربند خانی محمدحسین خان دربندینی ایکی گؤزونو کؤر ائتدی. اونو بیرینجی قوبادا سونرا ایسه باکیدا حبس ائتدیردی. بیر مودّت سونرا محمدحسین خان باکیدا وفات ائتدی.
۱۷۵۹.جو ایلده فتحعلی خان یئرلی اهالی‌نین خواهیشی ایله دربنده یوروش ائده‌رک اونو قوبا خانلیغینا بیرلشدیردی.بوندان سونرا دربند قوبا خانلیغی‌نین موهوم تیجارت، صنعتکارلیق و ایقتیصادی مرکزلریندن بیری اولدو.
قایناقلار
دَییشدیر- ^ Relations between Tehran and Moscow, ۱۷۹۷-۲۰۱۴. یوْخلانیلیب۱۵ December ۲۰۱۴.
- ^ Bournoutian, George A. (2016). The ۱۸۲۰ Russian Survey of the Khanate of Shirvan: A Primary Source on the Demography and Economy of an Iranian Province prior to its Annexation by Russia. Gibb Memorial Trust. p. xvii. ISBN 978-0521522458.
Serious historians and geographers agree that after the fall of the Safavids, and especially from the mid-eighteenth century, the territory of the South Caucasus was composed of the khanates of Ganja, Kuba, Shirvan, Baku, Talesh, Sheki, Karabagh, Nakhichivan and Yerevan, all of which were under Iranian suzerainty.
- ^ Homa Katouzian, «Iranian history and politics», Published by Routledge, ۲۰۰۳. pg ۱۲۸: «Indeed, since the formation of the Ghaznavids state in the tenth century until the fall of Qajars at the beginning of the twentieth century, most parts of the Iranian cultural regions were ruled by Turkic-speaking dynasties most of the time. At the same time, the official language was Persian, the court literature was in Persian, and most of the chancellors, ministers, and mandarins were Persian speakers of the highest learning and ability»
- Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасы. III ҹилд: Гаjыбов – Елдаров. Баш редактop: Ҹ. Б. Гулиjeв. Бакы: Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасынын Баш Редаксиjасы, ۱۹۷۹, сəhифə ۴۱۳.
- Tadeusz Swietochowski. Russian Azerbaijan, ۱۹۰۵—۱۹۲۰: The Shaping of National Identity in a Muslim Community. Cambridge, UK, Cambridge University Press, ۲۰۰۴.