رهبر (درگی)

   

رهبر
سوروملو مودور	محمود بیگ محمودبیگوف
یاییلان ایللر	1906-1907
یاییلان یئر	باکی
موضوع	پداقوژی
باغلانما سببی	مادی چتینلیک
بوتون سایلار	5 سایی

" رهبر "  (درگی) — 1906-1907-جی ایللرده باکی‌دا نشر اولونان آیلیق پداقوژی درگی.

حاقّیندا بیلگی

 " رهبر "  درگیسی‌‌ نین ایلک نؤمره‌سی 1906-جی ایل سپتامبرین 24-ده چیخمیشدیر. درگی‌نین ناشیری و رداکتورو محمود بیگ محمودبیگوف ایدی. درگی‌نین جمعی 5 نؤمره سی (1906-جی ایلده 4، 1907-جی ایلده 1) چیخمیشدیر.  " موللا نصرالدین "  درگیسی‌‌  " بشارت "  فلیئتونوندا " رهبر " -ین مقصد و مرام‌لارینی تقدیر ائتمیش،  " ایرشاد " ،  " حیات "  و " دبستان "-ین قارشیلاشدیقلاری آبونه‌چی آزلیغی نین اونو دا گؤزله دیگینی اوّلجه‌دن تأسوف حیسی ایله خبر وئرمیشدیر. درگی مادّی چتینلیک اوزوندن 1907-جی ایل ژانویه‌نین 17-ده باغلانمیشدیر.

درگیده عکس اولونان مؤوضولار

 " رهبر "  درگیسینده تعلیم-تربیه‌یه، ایجتیماعی مسله‌لره دایر مقاله‌لر، آذربایجان، روس و دونیا ادبیاتیندان نومونه‌لر درج اولونوردو. درگیده، همچنین روسیه موسلمان‌لاری‌نین معیشتیندن، ادبیاتدان، اوصولی-تعلیم و تربیه‌دن بحث اولونموشدو.  " رهبر "  اساساً دموکراتیک ایستیقامتلی اولموش، سیاسی فیکیرلری، علمی بیلیک‌لری تبلیغ ائتمیش، آذربایجاندا پداقوژی و اوشاق ادبیاتی‌نین اینکیشافیندا، عوموم‌تحصیل ایدئیالاری نین یاییلماسیندا موهوم خیدمتی اولموشدور. 

  درگی ایلک نؤمره‌سی‌نین باش مقاله‌سینده گله‌جک پروقرامی حاقیندا دانیشمیشدیر. علمین و معاریفین اینکیشافی مسله‌لرینه خوصوصی اهمیت وئرن درگی یازیردی:

 " یاشادیغیمیز عصر بیر عصردیر کی، مونتظم مکتبی، میلّی ادبیاتی، موعین مسلکده ایجتیماعی معیشتی و هر جور ایقتیصادی موجادیله‌یه حاضیرلیغی اولمایان میلت معیشت موجادیله‌سینده تئز-گئج محو اولاسی‌دیر. بیر واخت وار ایدی کی، قووّه لی بیر میلت موسلّح اولوب قول گوجو ایله او بیری ضعیف میلّتی اؤزونه قول... ائدیردی. لاکین ایندی بیر میلّتین او بیریسینه... آغا اولماسی قول گوجو ایله دئییل، مکتب، ادبیات، علم، ایجتیماعیت و بونلار کیمی معنوی قووّه‌لر ایله‌دیر. "  

  سونرا درگی آذربایجاندا بئله معنوی قووّه لرین اینکیشافینا کؤمک گؤستره‌جگینی بیلدیریر:

 "مقصدیمیز مکتب‌لریمیزین مونتظم‌لیگینه، میلتیمیزین معیشت مئیدانیندا، علم و معریفت یولوندا ایره‌لی گئتمه‌سینه و میلّی ادبیاتدان خبردار اولماسینا الیمیزدن گلن قدر رهبرلیک ائتمکدیر."  

  درگی صحیفه‌لرینده بیر سیرا ایجتیماعی-سیاسی مسله‌لر قالدیرمیشدیر. م.محمودبیگوف  " بیزه نه لازیم‌دیر؟ "  سرلؤوحه‌لی پوبلیسیست یازیسیندا 1905-جی ایلین اینقیلابی حادیثه‌لریندن سونرا آذربایجاندا عمله گلن دیرچلیش و اویانمانین منظره‌سینی وئرمگه چالیشمیش، قارشیدا دوران وظیفه‌لری شرح ائتمیشدیر.

ادبیات دایر مقاله‌لر

 " رهبر " ده ادبیاتا، شعیر و صنعته دایر مقاله‌لر درج اولونوردو.  " ادبیاتیمیزا دایر "  باشلیغی ایله وئریلن مقاله‌لرین مؤلیفی فیریدون بیگ کؤچرلی ایدی. بیرینجی نؤمره ده سئیید ابولقاسم نباتی نین حیات و یارادیجی‌لیغی، ایکینجی نؤمره ده  " دورنالار "  شعیرلری، بئشینجی نؤمره ده  " موللا ولی ودادی و اونون ترجومه‌یی-حالی "  مقاله لری چاپ اولونموشدور.

تعلیم-تربییه‌یه دایر مقاله‌لر

  س.م.غنی‌زاده‌نین  " کؤرپه اوشاقلار تربیه‌سی "  مقاله‌سی درگی‌نین ان ماراقلی یازیلاریندان‌دیر. همین مقاله درگی‌نین 4 نؤمره‌سینده حیصه‌-حیصه وئریلمیشدیر. مادّی وسایتین یوخلوغو اوزوندن درگی‌نین نشری دایاندیغی اوچون مقاله‌ده یاریمچیق قالمیش، آردی درج اولونمامیشدیر. 

  مقاله ده مؤلیف اوّلجه پداقوژی علمیندن سؤز آچیر، بو علمین وظیفه‌لرینی گؤستریر، سونرا ایسه والیدئین‌لره مصلحت گؤرور کی، بو علمله تانیش اولسونلار،  " قرینه‌لر عرضینده مشهور پداقوق‌لارین تجروبه سی ایله حاصیل اولموش تربیه قانون‌لارینی یاد ائدیب اونلارا عمل "  ائتسینلر.

  س.م.غنی‌زاده پداقوژی تربیه‌نین ایجتیماعی موحیطده رولونو یوکسک قیمت‌لندیریر، اوبرازلی شکیلده قئید ائدیر کی، قییمتلی بیر اشیا ناشی اوستانین الینده خاراب اولارسا، او قدر قورخوسو یوخدور، لاکین ناشی موعلیمین غئیری-دوزگون تربیه‌سی نتیجه‌سینده اوشاغین قلبی، روحو، وارلیغی سارسیلارسا، جمعیته بؤیوک زیان دیر. " اؤولاد حیات ثمره‌سی‌دیر. هر بیر تکلیفدن اؤولاد تربیه‌سی ایره‌لی دیر " - دئین مؤلیف آتا آنالارین تربیه ایشینده رولونو گئنیش شرح ائدیر. 

  مؤلیف اثرین بیرینجی حیصه‌سینه  " اینسان اشرف مخلوق‌دور "  یاریم‌سرلؤوحه‌سینی وئرمیش، قییمتلی اولان اینسانین یئتیشمه‌سینده موهوم رول اوینایان موعلیم‌لرین و والیدئین‌لرین گؤردوگو ایشی ان ظریف ایش آدلاندیرمیشدیر. بو و بو سبکیده اولان دیگر علمی-پوبلیسیست مقاله‌لر  " رهبر "-ه پئداقوژی درگی کاراکتری وئریردی. درگیده ع.صابرین  " شاهنامه " دن ترجومه‌سی، ع.صحت‌ین شعیرلری و س. اثرلر ده درج اولونموشدور.  " رهبر " ده تربییه و تعلیم مسله لریندن بحث ائدیلرکن، دیگر حادیثه‌ره قییمت وئریلرکن بعضاً دینی نؤقطه‌یی-نظر اساس گؤتورولوردو. بعضی مقاله لرده ضیدیتلی فیکیرلر ده ایره‌لی سورولموشدور.

 امکداش‌لار

  درگیده فیریدون بیگ کؤچرلی، میرزه علی اکبر  صابر، عباس صحت، رشید بیگ افندی‌یئف، سلطان مجید غنی‌زاده، س.عبدالرحمان‌بیگوف و ب. مؤلیف‌لر ایشتیراک ائتمیشلر.

آیریجا باخ 

•   دبستان (درگی) 
•   مکتب (درگی) 

ادبیات سییاهیسی

•  " رهبر " ، 1906، ن-1 
•  " رهبر " ، 1906، ن-2، 3،4، 1907، ن-5 

قایناق 

•  "  " رهبر "  درگیسی‌‌ " . آذربایجان اوشاق ادبیاتی مونتخباتی (19-20 عصرلر). اوچ جیلدده. ایکی جیلد. باکی: ناثیر، 2002. - ص. 53-72. 
•   محمدحسین تهماسیب. سئچیلمیش اثرلری. 2 جیلدده.1. جیلد. باکی: موترجیم، 2010. - ص. 485-486. 
•   آذربایجان کلاسیک ادبیاتیندا ایشله‌دیلن آدلارین و ترمین‌لرین شرحی " . ترتیب ائدنی آ.م. بابایئف، باکی،  " معاریف " ، 1993، ص.184. 
•   ن.ن.زئینالوف  " آذربایجان مطبوعات تاریخی " ، 1. حیصه . باکی، 1973، آدو-نون نشریاتی