غلامحسین ساعدی

غُلامحُسین ساعِدی (دوغوم: ۱۳ چیلله، ۱۳۱۴-اؤلوم: ۲ آذر، ۱۳۶۴) تانینمیش تبریزلی یازیچی. 16 یاشیندان یازیچیلیغا باشلادی، نوماییشنامه و داستان یازماق ساعدی‌نین ان اؤنملی چالیشدیغی ساحه‌دیر. ساعدی میلّی حؤکومت زامانی ایبتیدایی اوخولدا درس اوخويوردو و دونه‌لرله بۇ دورده آذربایجان تۆرکجه‌‌سینده آلدیغی اویرتیمی موثبت خاطیرلاییردی. ساعدی و آیری بیر یازیچی‌لار من جمله بهرام بیضایی و اکبر رادی فارس دیلینین نوماییشنامه‌سین متحوّل اله‌دیلر. ساعدی ایکی ایل مودتینده فرانسه ده یاشادی. او فرانسه‌ده وطن سئوگیسی ایله یاشاییردی و یالاندان وطن قاورامین دیللرینه گتیرنلره بئله یازیر:

غلامحسین ساعدی
آد	غلامحسین ساعدی
قیسا بیلگی	خیاولی یازیچی
دوْغوم تاریخ	چیلله، ۱۳۱۴ تبریز
اؤلوم تاریخ	آذر، ۱۳۶۴ پاریس
اؤلوم سببی	معده و باغیرساقلاریندان قان‌آخماق
آیری آدلار	گوهرمراد

"بوردا هر بیر جونجه باخیرام ایرانی نیجات وئرمک ایدیعاسیندا اولانلار توپلاشیبلار و هامیسی بیربیریندن ابله و بیربیریندن میندار. دوزون ایسته‌سه‌نیز هامیدان کسیلمیشم و اؤلوملوق ائتدیگیم ائوده بوتون آنلاریمدا نیفرت ایله ال به یاخایام"

یاشاییش

غلامحسین ساعدی، تاخما آدلا گوهرمراد 1314-جی ایلده تبریز شهرینده دونیایا گلدی. 1323-جو ایلده تبریزین بدر اوخولونو و 1329-جو ایلده منصور دبیریستانینا گیردی. 1330-جو ایل ساعدی‌نین سیاسی چالیشمالاری‌نین باشلانیشی ایدی. 1331-جی ایلده "فریاد"، "صعود" و "جوانان آذربایجان" آدلی گونده‌لیکلرین سوروملوسوایدی و بۇ اوچ گونده‌لیکدن باشقا، "دانش آموز" گونده‌لیگینده‌ده یازیلارین یاییردی. 1332-جی ایلده، قویروق دوغانین 28-ده باش وئرن کودتادان سوْنرا توتاقلاندی و نئچه آیلیق دوستاقلاندی. 1324-جو ایلده تبریزین طیب فاکولتاسینا گیردی و گلن ایلی "سخن" آدلی درگی ایله امکداشلیغا باشلادی. بۇ ایلدن اعتیباره نوماییشنامه و قیسا حیکایه یازماغا باشلادی. 1341-جی ایلدن "کتاب هفته" و "آرش" درگیلریله امکداشلیغا باشلادی و 1346-1342-جی ایللری ساعدی‌نین ان محصولدار ایللری ایدی. ساعدی ایرانین آیدینلیق فضاسی‌نین یارادانلاری‌نین بیریدیر. 1353-جو ایلده بیر نئچه یازیچیلارین یاردیم ایله "الفبا" درگیسی‌نی یایماغا باشلادی. ساعدی 1364-جو ایل، آذر آیی‌نین 2-ده، معده و باغیرساقلاریندا قان‌آخما ندنیندن دونیاسین دَییشدی و فرانسه ده، پرلاشز قبریستانلیغیندا، صادق هدایت‌ین یانیندا دفن اوْلوندو.

یارادیجیلیق

ساعدی‌نین اوشاقلیغی

سولدان ساغا: ساعدی، كشاورز، نصیریان، جعفر والی و...

داستان

• مرغ انجیر (1335)
• خانه‌های شهر ری (1336)
• گدا (1341)
• عزاداران بیل (1343)
• دندیل (1345)
• واهمه‌های بی نام و نشان (1346)
• ترس و لرز (1347)
• توپ (1347)
• شب نشینی با شکوه (1349)
• کور و گهواره (1356) .

نوماییشنامه

• لیلاج (1336)
• قاصدک‌ها (1338)
• کار با فکها در سنگر (1338)
• شان فریبک (1340)
• کلاته گل (1340)
• عروسی (1341)
• ده لال بازی (1342)
• انتظار (1343)
• بهترین بابای دنیا (1344)
• چوب به دستان ورزیل (1344)
• پنج نمایشنامه از انقلاب مشروطیت (1345)
• خانه روشنی (1346)
• دیکته و زوایه (1347)
• فصل گستاخی (1348)
• پرواربندان ( 1348)
• وای بر مغلوب (1349)
• چشم در برابر چشم (1350)
• عاقبت قلمفرسایی (1354)
• آی با کلاه (1357)
• جانشین (1357)
• ماه عسل (1357)
• و ماه نمی‌شنویم (1357) .

مونولوگ

• ایلخچی (1342)
• اهل هوا (1345)
• خیاو، یا، مشکین شهر (کعبه ییلاقات شاهسون)

اثرلرینه چکیلن فیلملر

ساعدی‌نین یازدیقلاری اساسیندا چکیلن فیلملر بۇنلاردان عیبارتدیر :

• گاو (اینک)- یؤنتمن: داریوش مهرجویی، 1348
• آرامش در حضور دیگران (آیریلارین حوضوروندا آرامیش)- یؤنتمن: ناصر تقوایی، 1349
• دایره‌ی مینا (مینا دایره‌سی)-یؤنتمن: داریوش مهرجویی، 1353

خاطیرلاما

هر ایل ساعدی‌نین ایل دؤنومونده دوستلاری و اثرلرین سئونلر، اونون حایات یولداشی ایله بیرلیکده پرلاشز قبریستانلیغیندا حاضیر اوْلوب، ساعدی‌نی خاطیرلاییرلار.

ساعدی‌نین آدینا اؤدول

آذرتورک آدلی کولتورل قوروم طرفینده، ادبیات اؤدولو 1387-جی ایلدن اعتیبارا، غلامحسین ساعدی‌نین یئتمیش بئشینجی آد گونو موناسیبت ایله بۇ یازیچی آدی ایله آدلاندیریلدی.