قاضی ضریر

مصطفی ضریر (آتاسی یوسف) ۱۴-نجی میلادی یوزلوگون آدلین شاعیرلریندن دیر. آذربایجانین ارزروموندا، کور، آنادان اوْلوب، گؤرمزلیگی اۆچون ضریر لقبین سئچمیش‌دی. شعرلرینین سؤزی اؤز یاشادیغی توپراق‌لاردان اوزاق گئدیب میصر ایله سوریهیه چاتمیشدی. ۱۳۷۷-نجی میلادی ایل (۷۷۹-نجی هیجری ایل) ده میصرده مملوک تورک‌لرینین سولطانی ملک منصور علی حضورونا یئتیشیب اونون دیلگی ایله سیر نبی کیتابین تورکجهیه چئویردی. بۇ کیتابینین مقدمه‌سینده بۇ گؤروش‌دن سؤز آچیلیب‌دیر:

قاضی ضریر
آد	قاضی مصطفی ضریر
قیسا بیلگی	شاعیر ایله یازیچی
اؤلوم تاریخ	۷۷۹-نجی هیجری ایلدن سوْنرا/1377 میلادی ایلیندن سوْنرا
میللیت	تورک

بو کیتاب کیم رسولون سیرتی کیتابی دیر، عرب دیلیندن تورک دیلینه نه سبب‌دن ترجمه اولدوغونی بیلدورور. ضریر آییدور اول ییل ایچینده کیم رسولون هجرتینه یدی یوز یئتمیش دوْققوز اولمیشیدی ضریره میصر سفری روزی اولدی. چون مصر شهرینه گلدی دیلگی اولدی کیم میصر ملکینه یئتیشه، ملوک حضرتینه یول بولا، یا سولطانلار صحبتینه لایق اولا. ... . مسکین ضریر فقیر حقیر، اول سعادتلو ملکون صحبتینه، سؤز سؤیلمک سببیندن یول بولدی. کلمات برکاتیندان اول حضرته تقرب حاصیل اولدی. زیرا گؤزسوز کیشی‌نون اگرچه گؤزی یوخدور و گورکی اکسوک‌دور، اما حافظه قاتی اولور. سؤزی کؤنلونده جمع ائیلمه‌گه قوتی اولور. ضریر سؤز سؤیله‌ییجک داتلو سؤیلردی قوتلو معرفتلو سؤیلردی. نظم و نثر سؤیلمک‌ده عبارتی خوبدی، خلایق اونون سؤزون دینله‌مگه عظیم رغبت ائدرلردی. بئش ییل اول پادشاهون حضرتینده ضریر هر گئجه مجلس ائیله‌دی.

ضریر ۱۳۸۸-نجی میلادی (۷۹۰-نجی هیجری) ایلده ملک منصور اؤلوموندن سوْنرا سیر نبی کیتابین قورتاریب حلب شهرینه گئدیب شهرین حؤکومت نائبی اوْلان امیر چولپان آدینا تاریخ فتوح الشام کیتابین عربجهدن تورکجهیه چئویردی.

مصطفی ضریرین ایلک اثری قصه یوسف آدلی منظومه تانیلیر، ۲۱۲۰ بیت‌ده تورک دیلینه یازیلیب‌دیر.

قایناقلار

• تاریخ زبان و لهجه های ترکی، دکتر جواد هیئت، پیکان