قاف داغی
قاف داغی — بیر چوخ خالق‌لارین میفولوژی‌سینده یئر آلان افسانوی داغ.
قدیم ایران اساطیرینده سیمورق آدلی مؤوهومی قوشون یاشادیغی یئردیر. سیمورق قوشو قاف داغیندا یاشایان بؤیوک، خئییرخواه‌لیق رمزی، یاشام آغاجینی یئره گتیرن، گؤزل‌لیک سمبولو بیر قوشدور. بیر ورسیونا گؤره قاف داغی، قافقاز داغلاری حساب اولونور. دیگر بیر ورسیونا گؤره بوتون خالق‌لارین میفولوژی سوژتینده سیمورق قوشونون یوواسی‌‌نین قاف داغیندا اولماسی‌نین سببی، نوحون گمیسی‌نین قاف داغیندا قورویا تماس ائتمه‌سی ایله باغلی‌دیر. نوحون گمیسی هارادا قورویا اوتورموشدورسا حیات، او جومله‌دن، اود دا اورادان پایلانمالی‌دیر. بئله اولان حالدا، سیمورق قوشونون یوواسی دا قاف داغی اولمالی‌دیر و داغ آغری داغی ایله عئینی‌لشدیریلیر. داها بیر ورسیونا گؤره ایسه قاف داغی‌نین البرز داغی اولماسی احتیمال اولونور.
آذربایجان قایناق‌لاریندا دَییشدیر
آذربایجان اراضیسینده یئرلشن ائلدنیزلر سولاله‌سی‌نین ولیعهدلری‌نین بؤیوک موعلیمی، ابوبکر ابن خسرو الاوستادین " مونیس‌نامه " [۱] اثرینده قاف داغی حاقیندا یازیلان‌لار آتش‌پرست‌لرین البرز دونیا داغینا عایید تصوورلرینی تاماملاییر. کایناتین باشلانغیجی، چوخ‌سایلی باشقا دونیالارا گئدن یوللار دا قاف داغیندا گؤستریلیر. آذربایجان میفولوژی تصوورلریندن فرقلی اولاراق " مونیس‌نامه " ده دونیا قیرخ قاتلی تصویر ائدیلیر.[۲]
ابوبکر ابن خسرو الاوستاد " مونیس‌نامه "-سینده یازیر:
" اساطیر قورویوجولاری نین بعضی‌لری سؤیله‌ییرلر کی، قاف آنجاق خریزولیتدن [۳]عیبارت‌دیر و دونیا اوزرینده کی گؤی اونا گؤره ماوی‌دیر کی، اوندا خریزولیت-داغ عکس اولونور. یئر اوزونون بوتون تورپاق‌لاری اورا باغلانیر. کایناتین دوز اورتاسیندا یئرلشدیگی اوچون دونیا اونون زیروه‌سیندن نوخود بویدا گؤرونور. قاف داغی ماوی زومروددن یارادیلیب. دونیانین بوتون دامارلاری قاف داغی‌نین هامیسی - قورویوجوسو هرکاییلین الینده جمع‌لشیر. دونیادا ائله بیر شهر، کند، ویلایت، اؤلکه، گوشه یوخدور کی، یئرآلتی دامارلاری ایله قاف داغلارینا باغلانماسین. آللاهین هانسی اؤلکه‌یه غضبی توتسا، هرکاییل اونون سو دامارلارینی کسیر، نملیگین قارشیسی آلینیر، اورادا قوراقلیق و فلاکت باش آلیب گئدیردی. بوتون بولاق‌لار، آرخلار، چایلار قورویور، بیتکی‌لر، اوتلار سوسوزلوقدان محو اولوردو. زلزله‌نین ده باش وئرمه‌سینه سبب تانری‌نین اینسان‌لارا غضبی‌دیر. هرکاییل اولو آللاهدان امر آلان کیمی، آدام‌لاری قورخوتماق مقصدیله او دییارین قافداکی دامارلارینی برک-برک سیلکله‌ییر، نتیجه ده یئرین آلتی اوستونه چئوریلیر، یا دا یئر یاریلیب، بوتون جانلی‌لاری اودور. هرکاییل دئییردی: «تانری نین بویروغو اولسا، قاف داغیندان کئچن بوتون دامارلارا کوی وورارام، دونیا جهنم تک جانلی‌لارین باشینا دارالار. لاکین یارادانین قایغیسی ایله چوخلاری‌نین قوللوغوندا دورورام، بؤیوک گوناه ایشله‌دن‌لرین ایسه یاشادیقلاری اراضی‌لرین دامارلارینی بوروب، اونلاری مین جور اذیته دوچار ائدیرم» "
قایناقلار دَییشدیر
- ^ 12. عصرده یازیلمیشدیر، کیتابین الیازماسی 1920-جی ایلده گنجه‌دن لندنه آپاریلیب، حال-حاضیردا اثرین یئگانه نوسخه‌سی «بریتانیا» موزه‌سینده ساخلانیلیر.
- ^ آذربایجان میفولوژی تصوورلرینده؛ «گؤیون یئددی قاتی وار. بیرینجی قات تورپاقدی کی، قارا جاماهات یاشاییر. سونراکی قاتلاردا هوری-پری‌لر، قیلمان‌لار، پئیغمبرلر یاشاییر. لاپ یئددینجی قاتدا ایسه آللاه اؤز تاختیندا اوتوروب دونیانی ایداره ائله‌ییر».
- ^ قیزیلاچالار یاشیلیمتیل-ساری رنگلی قییمتلی داش