ویکی‌پدیا

قلاسقو

(قلازقو-دن يوْل‌لاندیریلمیش)

قلاسقوْ— ایسکاتلندنین ان بؤیوْک شهری وْ اهالی‌سینین سایینا گؤره بؤیوْک بریتانیادا (لندن، بیرمینگام وْ لیدزدن سوْوْنرا) دؤردوْنجوْ ان بؤیوْک شهر. شهر قلازقوْ رئگیوْنوْنوْن اینضیباطی مرکزی‌دیر. قلازقوْ بؤیوْک بریتانییانین قوزئی-غرب حیسه‌سین‌ده یئرلشیر وْ کلاید چایینین غرب ساحللری بوْیوْ اوْزانیر. VI عصرین اوْرتالارین‌دا قۇروْلان قلازقوْ، اوْرتا عصرلرده ایسکاتلندنین ان اهمیت‌لی دینی وْ تحصیل مرکزلرین‌دن بیری حساب ائدیلیردی. XVIII عصرین صنایع اینقیلابی قلازقوْنوْ بؤیوْک بریتانییادا ان بؤیوْک صنایع مرکزلرین‌دن (خصوْصیله گمیقاییرما ساحه‌سین‌ده) بیرینه چئوْیردی، وْ نؤوْبتی عصرده شهرین چیچک‌لنه‌ن اقتصادیاتی قلازقوْنوْ ایمپئرییانین ایکینجی شهرینه چئوْیرمیش‌دی. چوْخ‌لوْ سای‌دا پارکلاری، خیابانلاری، سارای وْ قدیم کیل‌سهلری بۇ شهره خصوْصی گؤزل‌لیک وْئریر. قلازقوْ، تاریخی عابده‌لری وْ حیرتامیز مئمارلیق اینجیلری ایله آوْروْپانین مدنیت باشکندی تیتوْلوْنوْ داشیییر.

قلاسقوْ

Clockwise from top-left: View of Glasgow Science Centre, Duke of Wellington statue outside Gallery of Modern Art, Royal Exchange Square, cityscape view from The Lighthouse, Gilbert Scott Building of University of Glasgow, Finnieston Crane, Glasgow City Chambers

قلاسقوْنین قدیمی میلّی نیشانی (۱۸۶۶).
Area۱۷۵٫۵ km2 (۶۷٫۸ sq mi) [۱]
جمعیت۶۰۶٬۳۴۰ (۲۰۱۵)[۲]
• Density۸٬۵۴۱٫۸/sq mi (۳٬۲۹۸٫۰/km2)
Urban[۳]1,787,515 (metro = 2.3 million)
دمونیمGlaswegian
دیلEnglish, Scots, Scottish Gaelic
OS grid referenceNS590655
• ادینبورق۴۹ mi (۷۹ km)*
• لندن۳۵۲ mi (۵۶۶ km)*
Council area
Lieutenancy area
  • Glasgow
اؤلکهایسکاتلند
موستقیل دوولتUnited Kingdom
Post townGLASGOW
Postcode districtG1–G80
تیلفون کودو۰۱۴۱
Police 
Fire 
Ambulance 
UK Parliament
Scottish Parliament
Websitewww.glasgow.gov.uk
List of places
United Kingdom

تاریخی

دَییشدیر

توْپوْنوْمییا

دَییشدیر
 
Qlazqo Kafedralının interyeri

روْمالیلار بریتانییانی فتح ائدن دؤوْرده، قلازقوْ اوْلان قصبه کئتهیوْرس اینگیلیسجه: Cathures آدلانیردی. قلازقوْنوْن مۆعاصیر آدی بریتت دیلیندن کؤکلری وْار وْ کیوْمبریک دیلینده «یاشیل یارغان» (گلاس وْ جاوْ سؤزلرینین بیرلشمه‌سین‌دن) معناسینی داشیدیغینی گوْمان ائدیلیر.

شهرین آدینین ایلک وْاریاسییاسی اوْلدوْقجا موْختلیف‌دیر. ان قدیم منبع‌لر گلاسجهوْ سؤزوْنوْ قئید ائدیر، ۱۱۸۰-جی ایلین مؤهوْرلرین‌ده شهر گلئسگوْ، سوْنرا گلاسگئوْ (۱۲۹۷-جی ایلین سندلرین‌ده) وْ Glaschow (۱۴۱۹-جی ایلین نیزامنامه‌سین‌ده) کیمی قئید اوْلوْنموْش‌دوْر.[۴][۵]

گئربی

دَییشدیر

قلازقوْنوْن گئربی ۲۵ اوْکتیابر ۱۸۶۶-جی ایلده لوْرد-لایوْن (ایسکاتلند هئرالدیکا خیدمتینین رهبری) طرفیندن شهره وْئریلیب. گئربین اوْزرین‌ده‌کی تصوْیر رمزلری اوْللر قلازقوْنوْن رس‌می مؤهوْرلرین‌ده ایستیفاده ائدیلمیش‌دیر وْ شهرین پاتروْن مؤمنی اوْوْلان سئنت مانقوْنوْن حیاتی ایله بیرباشا باغلی‌دیر.[۶] گئرب‌ده اوْنا عایید دؤرد معجزه تصوْیر اوْوْلوْنوْر:

Here is the bird that never flew / بوْ قوْش، هانسی کی، هئچ وْاخت اوْچماییب
Here is the tree that never grew / بوْ آغاج، هانسی کی، هئچ وْاخت بیتمه‌ایب
Here is the bell that never rang / بوْ زنگ، هانسی کی، هئچ وْاخت چالماییب
Here is the fish that never swam / بوْ بالیق، هانسی کی، هئچ وْاخت اوْزمه‌ایب

ایلک معجزه — قیزیلگردانین دیریلمه‌سی‌دیر، هانسی کی، مانقوْنوْن صینیف یوْلداشلاری اوْنوْن مئنتوْروْ سئنت سؤرفوْن ان سئوْدیی قوْشوْ اؤلدوْروْب، وْ گله‌جک پاتروْنوْ قوْوْشوْن اؤلوْموْ ایله اتهام ائتمیش‌دیلر. ایکینجی معجزه، گئرب‌ده پالیدلا تصوْیر اوْوْلوْنماسینا باخمایاراق، کالروْسس کیل‌سه‌سی یامان زامان باش وْئرمیش‌دیر، سئنت مانقوْ مؤجوْزوْی شکیل‌ده فیندیق چوْبوْغوْنوْ یاندیرمیش‌دیر. اوْچوْنجوْ معجزه — روْما پاپاسینین هدییه‌سی اوْوْلان زنگ‌دیر. وْ نهایت، دؤردوْنجوْ معجزه کرالیچا لانگئوْرئتانین حکایه‌سی ایله باغلی‌دیر. کرالیچانین حیات یوْلداشی، کرال ریددئراخ، حیات یوْلداشینین وْفاسیزلیغین‌دا شوْبهه‌لنه‌رک، کرالیچانین سئوْیم‌لی جنگاوْره وْئردیی قیزیل اوْزوْیوْ اوْغوْرلاییب، کلاید چایینین دالغالارینا آتمیش‌دیر. سوْوْنرا کرال لانگئوْرئتادان همین اوْزوْیوْ گتیرمه‌سینی طلب ائدیب. لاکین، سئنت مانقوْ، کرالیچانین سئوْگی‌لی‌سینین ایتیراف‌چی‌سی، اوْنوْن اعتراف زامانی اوْنلارین علاقه‌لری حاقین‌دا اؤیرنمیش، وْ جنگاوْره کرالین امرینی نئجه ایجرا ائتمه‌سینی اؤیرتمیش‌دی. سئنت مانقوْنوْن تهریکی ایله، اوْ، چای‌دا آتلانتیک قیزیلبالیغینی توْتموْش‌دوْر. بالیغین آغزین‌دا اوْزوْک وْار ایدی وْ بئله‌لیکله، اوْ، کرالیچانین شرفینی خلاص ائتمیش‌دیر.[۷][۸]

شهرین دئوْیزی — قوْی قلازقوْ چیچکله‌ن‌سین اینگیلیسجه: Let Glasgow Flourish، سئنت مانقوْنوْن تبلیغین‌دن قیسا ایفاده‌دیر. ایفادنین تام وْئرسییاسی: تانری، قوْی قلازقوْ تانری وْ اوْنوْن عزتی سؤزوْ نامینه چیچکله‌ن‌سین اینگیلیسجه: Lord, Let Glasgow flourish by the preaching of the word and the praising of thy name.[۶]

شهرین تمه‌لی

دَییشدیر
 
Kelvinqrov İncəsənət Qallereyası və Muzeyinin fasadında Sent Manqonun heykəli

آرخئوْلوْژی تاپینتیلار گؤستریر کی، قلازقوْدا ایلک مسکوْنلاشما نئوْلیت دؤوْروْن‌ده کلاید چایینین وْادی‌سین‌ده یارانیب. داها سوْوْنرا مۆعاصیر قلازقوْنوْن اراضی‌سین‌ده کئلت طایفهلاری یاشامیش‌دیر. ۱۴۲-۱۴۴-جوْ ایللرده بریتانییانی فتح ائدن روْمالیلار، ایسکاتلندنین بیر ساحلین‌دن دیگر ساحلینه مۆدافیعه دیوْاری اوْجالتمیش‌دیلار. دیوْارین قالیقلاری ایندییه کیمی قلازقوْ اطرافین‌دا ساخلانیلیر.[۹] شهرین یارانماسی خریستیان میسسیوْنئر سئنت مانقوْ ایله الاقلندیریلیر. افسانه‌یه گؤره، اوْ، ۵۴۳-جوْ ایلده موْلئندینار چایینین ساحلین‌ده بیر موْناستیر یاراتمیش‌دیر، هاردا کی، ایندی سئنت مانقوْ کافئدرالی مؤوْجوْددوْر. افسانه ۱۱۸۵-جی ایلده راهیب-آریوْرقراف فئرنئس‌لی ژوْسلئن طرفیندن یازیل‌سا دا، دیگر منبع‌لر طرفیندن تصدیق اوْوْلوْنماییب، لاکین اننوْی اوْلاراق، سئنت مانقوْ وْ آناسی تئنئیوْ قلازقوْنوْن پاتروْن مؤمنلری حساب ائدیلیر.[۱۰]

اوْرتا عصرلر

دَییشدیر

۱۲-جی عصرین سوْنوْن‌دا قلازقوْ رئگیوْنوْن موْهوْم دینی مرکزی اوْلموْش‌دوْ وْ اهالی‌سینین سایی یاریم مین ایدی.[۱۱] ۱۱۳۶-جی ایلده، کرال I دئوْیدین ایشتیراکی ایله سئنت مانقوْ کافئدرالینین یئرین‌ده کافئدرال اینشا اوْلوْنموْش‌دوْ. یانغین سوْنراسی کافئدرال یئنی‌دن تیکیلمیش‌دیر وْ ۱۱۹۷-جی ایلده تقدیس ائدیلمیش، وْ نؤوْبتی ایکی عصرلرده تمیر اوْلوْنموْش‌دوْ.[۱۲] ۱۱۷۵ وْ ۱۱۷۸-جی ایللر آراسین‌دا، کرال I اوْیلیام شیر قلازقوْ یئپیسکوْپوْس‌لوْغوْنا شهر ایستاتوْسوْ وْئرمیش‌دیر.[۱۳] تیجارت حقوْقوْ شهرین اینکیشافینا گوْج‌لوْ تکان وْئرمیش‌دی. خصوْصیله ۱۱۹۰-جی ایلده‌ن هر ایل کئچیریله‌ن یای یارمارکاسی قلازقوْدان تاجیرلری وْ صنعتکارلاری جلب ائدیردی.[۱۴] ایوْلوْن سوْنوْن‌دا یارمارکا کئچیریلمه‌سی عنعنه‌سی بوْ گوْن ده داوْام ائدیر.[۱۵] ۱۴۵۱-جی ایلده V نیکوْلایین سنه‌دی بوْلاسی ایله یارانان قلازقوْ اوْنیوْئرسیتئتی، شهری هم دینی، هم ده تحصیل مرکزینه چئوْیرمیش‌دیر.[۱۶] ۱۴۹۲-جی ایلده قلازقوْ یئپیسکوْپوْس‌لوْغوْ باشیئپیسکوْپوْس‌لوْغوْنا حاق قازان‌دی.[۱۱] بوْنا باخمایاراق، اوْرتا عصرلرده قلازقوْنوْن اقتصادیاتی ایسکاتلندنین شرق ساحلی شهرلری ایله موْقایی‌سه‌ده چوْخ ضعیف توسعه ائتمیش‌دیر. تیجارت اساساً یاخین شهرلر وْ آدالار ایله اوْلوْنوْردوْ.[۱۳]

۱۶-جی-۱۸-جی عصرلر

دَییشدیر

۱۵۶۰-جی ایلده اؤلکه پارلامئنتینین قراری ایله اؤلکه کاتوْلی‌سیزمدن ایمتینا ائدیب، پروْتئستانت‌لیق قبوْل ائتمیش‌دی. عموْمیتله، رئفوْرمیزم قلازقوْیا بؤیوْک تأثیر ائتمیش‌دی، هارادا کی، گوْج‌لوْ کیل‌سه حاکمیتی وْار ایدی وْ بوْ حاکمیتین ضعیفله‌مه‌سینه سبب اوْلموْش‌دوْ. ۱۶۱۱-جی ایلده I یاکوْوْ قلازقوْیا کرال شهر ایستاتوْسوْ وْئرمیش‌دیر وْ بوْ بیرباشا شهرین تاج آلتینا کئچمه‌سی ایدی. نوْیابر ۱۶۳۸-جی ایلده میلّی پاکتین قبوْلوْن‌دان سوْنرا — قلازقوْ کافئدرالین‌دا باش آسسامبلئیا توْپلانتی‌سی کرال I کارلین پرئسبیتئریان عبادت قای‌دالارینی دییش‌دیرمه سیاستینه قارشی چیخمیش‌دی. نتیجه‌ده، ایسکاتلنددا سلاح‌لی موْناقیشه‌لر اوْلدوْ — اوْلجه یئپیسکوْپ مۆحاریبه‌لری، ۱۶۴۴-۱۶۴۷-جی ایللرده ایسه، روْیالیستلر وْ کوْوْئنتئرلر آراسین‌دا وْطنداش مۆحاریبه‌سی باش وْئرمیش‌دیر. خوْشبخت‌لیک‌دن، بوْ موْناقیشه‌لر دئمک اوْلار کی، کیچیک سیاسی ایستاتوْس اوْلدوْغوْن‌دان شهره تأثیر ائتممیش‌دی.[۱۷] ۱۶۵۰-جی ایلده، دانبار دؤیوْشوْندن سوْنرا اوْلیوْئر کروْموْئل قلازقوْدا بیر مدت قالمیش‌دیر.[۱۸]

۱۶-جی عصرده قلازقوْ هله ده کیچیک اوْستان شهری ایدی. شهرده چایین دایاز اوْلماسین‌دان تیجارت توسعه ائتممیش‌دی. ۱۶۰۳-جوْ ایلده I یاکوْوْوْن حاکمیتی آلتین‌دا اقتصادیاتین آرتی‌می اینگیلیس وْ ایسکاتلند بیرلیگی یارانماسی سوْنرا اوْلموْش‌دوْ. سۆرعت‌لی اینکیشافا نه ۱۶۴۷-جی ایلده وْبا ائپیدئ‌مییاسی، نه ده ۱۶۵۲-جی وْ ۱۶۷۷-جی ایللرده اوْلان یانغینلار (یانغین زامانی شهرین تخمیناً ۳۰٪-i یانمیش‌دی) مانعه اوْلا بیلممیش‌دی.[۱۹]

 
قلازقوْنوْن ۱۷۷۶-جی ایل خریته‌سی

۱۷-جی عصرین اوْرتالارین‌دا اؤلکه‌ده تیجارت هجمینه گؤره قلازقوْ اوْلجه پئرتی، ۱۶۷۰-جی ایلده ایسه دان‌دی وْ آبئردین شهرلرینی کئچمیش‌دی. ایقتیسادیتین آرتیمینا بیر سیرا عامللر کؤمک ائدیردی. ۱۶۶۸-جی ایلده نیوْارک کندین‌ده (ایندی پوْرت قلازقوْ)، چایینین آغیزی داها گئنیش اوْلدوْغوْن‌دان، شهر شوْراسی تاجیرلرین احتیاجلارینا خیدمت ائتمک اوْچوْن پوْرت اینشا ائتمیش‌دی. ۱۶۷۴-جوْ ایلده‌ن، ایلک توْتوْن یوْکوْنوْن لیمانین‌دا گلیشی ایله ترانساتلانتیک تیجارت باشلادی.[۱۸] عئینی دؤوْرده صنایع توسعه ائتمه‌یه باشلادی:

  • ۱۶۶۷-جی ایلده — سابوْن فابریک وْ شکر ائمالی زاوْوْدلاری آچیلمیش‌دیر.
  • ۱۶۸۰—۱۷۳۰-ده — کاغیذ، شوْشه وْ کرپیج ایستئه‌سالی یارادیلمیش‌دیر.
  • ۱۷۱۱-جی ایلده — قرینوْکدا قلازقوْیا وْ اوْنوْن اطرافینا خیدمت ائدن ایلک ترسانه فعالیته باشلادی.
  • ۱۷۳۶-جی ایلده — پرئسلنمیش توْتوْن ایستئه‌سالی، تئکستیل وْ مئتاللوْرگییا زاوْوْدلارینین ایستئه‌سالی اوْچوْن زاوْوْدلاری آچیلمیش‌دیر.
  • ۱۷۴۰-جی ایلده — بوْیاما سئخلری فعالیته باشلادی.

شهرین گؤروْنوْشوْ دییش‌دی. داغیدیجی یانغینلار سوْنراسی حاکمیت تیکینتی اوْچوْن آغاج ایستیفاده‌سینه قاداغان قوْیموْش‌دوْ وْ بوْنا گؤره ده، ائوْلر داش‌دان وْ عئینی موْدئللرله اینشا ائدیلمیش‌دیر.[۲۰] ۱۶۳۶-جی ایلده شهر زالی اینشا ائدیلمیش، ۱۶۴۹ وْ ۱۶۶۱-جی ایلده موْوْافیق اوْلاراق، هاتچئسوْن خستخاناسی وْ قلازقوْ اوْنیوْئرسیتئتینین کیتابخاناسی آچیلمیش‌دیر. ایلک شهر قزئتی — Glasgow جوْوْرانت — ۱۷۱۵-جی ایلده‌ن چاپا باشلامیش‌دیر. ۱۷۲۳-جوْ ایلده قلازقوْیا سفر ائدن دانیئل دئفوْ «بوْتوْن بؤیوْک بریتانییا آداسی اطرافین‌دا سیاهت» کیتابین‌دا شهرین تصوْیرینی قئید ائتمیش‌دی:[۲۱] شابلون:گفتاوْرد ۱۸-جی عصرین سوْنوْن‌دا مئتتالوْرگییا، توْتوْن وْ تئکستیل صنایع‌سینین ایمپوْرتوْ ان چیچک‌لنه‌ن ساحه‌لر ایدی.[۱۷] یاریم عصرده، ۱۷۵۵-جی ایلده‌ن ۱۸۰۱-جی ایله قلازقوْنوْن اهالی‌سی ۷۷ مین نفره چاتمیش‌دیر وْ یا اوْچ دفعه آرتمیش‌دیر. قلازقوْ اوْستان شهرین‌دن صنایع مرکزینه چئوْیریلمیش‌دی و °۱۹-جوْ عصرین اوْللرین‌ده بؤیوْک بریتانییادا ان سۆرعتله توسعه ائدن شهر اوْلموْش‌دوْر.[۲۰]

۱۹-جوْ عصر

دَییشدیر
 
۱۸۸۱-جی ایلده قلازقوْ.

۱۹-جوْ عصرین اوْللرین‌ده، قلازقوْنوْن اهالی‌سی اساساً ایرلاند ایممیقرانت وْ اؤلکه‌نین قوْزئین‌دان گلن کؤچکوْنلر نتیجه‌سین‌ده سۆرعتله آرتماق‌دا داوْام ائدیردی. اوْنلارین دئمک اوْلار کی، اوْچده بیری قلازقوْ یاخینلیغین‌دا کندلرده مسکوْنلاشمیش وْ تئکستیل سئکتوْروْن‌دا چالیشیردی. دیگرلری، شهر خارابالیقلارینین فابریک وْ تصروْفاتلارین‌دا موْزدلوْ ایشچی ایشلییردی. کؤچکوْنلرین آخینی نتیجه‌سین‌ده یوْکسک اهالی آرتی‌می باشلادی وْ یوْخسوْل محله‌لرده آنتی‌سانیتار شرایط، تئز-تئز چیچک، تیف وْ وْبا ائپیدئ‌مییاسی اوْلوْردوْ.[۲۲] ائپیدئ‌مییا ایله موْباریزه‌نین ایلک جهدلری ۱۸۴۰-جی ایللرده ائدیل‌دی. بلدییه‌نین تشببوْسوْ ایله کوْچه‌لرده کانالیزاسییا وْ دیگر اینفئک‌سییا اوْجاقلارین‌دا تمیزله‌نمه‌یه باشلادی. سوْنرا ۱۸۵۹-جوْ ایلده لوْخ کاترین گؤلوْن‌ده یئنی سوْ تجهیزاتی سیستئ‌می باشلادی؛ ۱۸۶۶-جی ایلده سمره‌سیز اوْلسا دا، آوْروْپادا ان پیس شرایط‌لی حساب ائدیله‌ن خارابالیقلارین تمیزله‌نمه‌سی لاییحه‌سی باشلادی.[۲۳]

 
جوْرج میدانی (۱۹۰۰)

۱۸۳۲-جی ایلده پارلامئنت سئچکی سیستمینین اصلاحاتی حاقین‌دا آکت قبوْل ائتدی وْ ایجما ائوْین‌ده سنایئلشمه زامانی بؤیوْیه‌ن شهرلره یئر وْئردی.[۲۴] بئله کی، قلازقوْدان ایلک دفعه ایکی پارلامئنتی عضوْوْ سئچیل‌دی. لاکین شهرین موْس‌سی‌سه‌لرین‌ده ایش شرایطی، دییشمز قالیردی وْ ایشچی حرکاتی اؤزلرینه هله اعلان ائتممیش‌دی. ۱۸۳۷-جی ایلده، فابریک امک حاقینین کسمک جه‌دی پامبیق هؤره‌نلرین اعتراضینا، ۱۸۴۸-جی ایلده ایشسیز اوْلانلارین چارتیست شوْعارلار آلتین‌دا کوْتلوْی نوْماییشلره سبب اوْلموْش‌دوْ.[۲۲][۲۴][۲۵] بوْتوْن بوْ حادثه‌لر شهرین وْ اقتصادیاتین داوْام‌لی آرتماسینا گلیب چیخارت‌دی — ۱۹-جوْ عصرین اوْرتالارین‌دا قلازقوْ ایمپئرییانین ایکینجی شهری (لوْندوْن‌دان سوْنرا) آدلاندیریلمیش‌دیر. آپاریجی مؤقعلر هله آغیر وْ تئکستیل صنایع‌سی اوْلسا دا، گمیقاییرما (۱۸۶۴-جوْ ایلده کلایددا ۲۰-دن ترسانه فعالیت گؤستریردی) سۆرعتله توسعه ائتمه‌یه باشلامیش‌دی. دمیر یوْلوْ نقلیاتتینین اینکیشافی ایله، خصوْصاً ده ۱۸۴۲-جی ایلده قلازقوْ وْ ائدینبوْرق آراسین‌دا ختتینین آچیلماسینین آردین‌دان، شهر اؤلکه‌ده لوْکوْموْتیوْ تیکینتی‌سینین اساس تداروْک‌چوْسوْ اوْلدوْ. ۱۸۶۰-جی ایلده آبش وْطنداش مۆحاریبه‌سی نتیجه‌سین‌ده پامبیق ییغما آشاغی دوْشموْش‌دوْ، وْ مینلرله ایشچی کوْچه‌لرده قالمیش‌دی. نؤوْبتی اوْنیل‌لیک‌ده ایقتیسادیی بوْموْ زیروْه‌سینه چات‌دی ()، لاکین ۱۸۷۸-جی ایلده قلازقوْ بانکینین داغیلماسین‌دان ان چوْخ تأثیرلنه‌ن گمیقاییرما ساحه‌سی، کسکین قدر آزالمیش‌دی.[۲۳]

۲۰-جی - ۲۱-جی عصرلر

دَییشدیر

۲۰-جی عصرین اوْللرین‌ده قلازقوْ اهالی‌سین آرتی‌می قوْنشوْ شهرلری قوْشوْلما سببیله باش وْئرمیش‌دی. ۱۹۲۰-جی ایلده بیر میلیوْن ساکین‌دن اهالی‌سی اوْلان قلازقوْ، بیرلشمیش کراللیغین اهالینین سیخ‌لیغینا گؤره ایکینجی شهری ایدی. ۱۹۱۴-جی ایلین ایوْل آیین‌دا کرال VI گئوْرق قوْوْان گمیقاییرما سفر ائدیب، درئدنوْوْت «وْالیانت»-این تیکینتی‌سینه نظارت ائتمیش‌دی. بیر آی سوْنرا، بریتانییا بیرینجی دوْنیا مۆحاریبه‌سینه گیردی. شهرده گوْج‌لوْ آنتی-مۆحاریبه اهوْال-روْهییه‌نین اوْلماسینا باخمایاراق (۹ آوْقوْست ۱۹۱۴ده قلازقوْ قرینده بئش مین‌لیک آنتی-مۆحاریبه نوْماییش کئچمیش‌دی)، قلازقوْدان ۲۰۰ مین‌دن چوْخ کیشی جبهه‌یه گئتمیش، وْ شهر بریتانییا اوْردوْسوْنوْن احتیاجلاری اوْچوْن دؤیوْش سوْرساتی وْ دیگر حربی تئکنیکانین اساس تجهیزات‌چیلارین‌دان بیرینه چئوْیریلمیش‌دی.[۲۵]

 
۱۹۴۴-جی ایلده قلازقوْدا گمیقاییرما ایشچیلری

مۆحاریبه‌دن سوْنرا، قلازقوْدا «قیرمیزی کلایدساید» آدلانان ایشچی حرکاتی گوْجلنمیش‌دی. ۱۹۱۹-جوْ ایل ۳۱ آوْقوْستدا ۶۰ مین‌دن چوْخ ایشچی، اساساً گمیقاییرما ایله مشغوْل اوْلان ایشچیلر، ایشده‌ن چیخیب، میتینقه گلیب امک گوْنوْنوْن آزالدیلماسینی طلب ائتمیش‌دیلر. پوْلیس نوْماییش‌چیلری داغیتماق اوْچوْن چالیش‌سا دا، مقاوْمت گؤرموْش‌دوْ. اوْ گوْن‌ده یاشانانلار جوْرج میدانی دؤیوْشوْ وْ یا قان‌لی جوْمعه کیمی تانین‌دی.[۲۶] ایغتیشاشلار یالنیز ۱۰ فئوْرالدا، اعتراضچیلارا ایش گوْنوْنوْن بیر قدر آزالماسینا وْد زامانی باشا چات‌دی. سوْوْنرا قلازقوْدا ایلک دفعه بوْنت آکتی اوْخوْن‌دوْ، وْ بوْنا اساساً پوْلیس میتینقلروْ یاتیرماق اوْچوْن سلاح ایستیفاده ائتمه‌یه ایجازه وْئریلمیش‌دی.[۲۷]

۱۹۲۰-جی ایللرین سوْنوْ ایقتیصادیاتین کسکین آزالماسی ایله نتیجه‌له‌ن‌سه‌ده، گمیقاییرما صنایع‌سین‌ده بحران قلازقوْنوْن هله لوْکوْموْتیوْلرین ایستئهسالین‌دا دوْنیا لیدئری اوْلماسی ایله کوْمپئن‌ساسییالانیردی. سوْسیال ساحه‌ده جدی پروْبلئملر وْار ایدی. ۱۹۳۳-جوْ بؤیوْک بحرانین زیروْه‌سی زامانی، شهر ساکینلرینین ۳۰٪-i ایشینی ایتیرمیش‌دیر. یاشاییش یئری قیتلیغین‌دان یوْخسوْل محله‌لر، خصوْصاً ده کؤچکوْنلرین یاشادیغی محله‌لر تامامیله دوْلموْش‌دوْ. بۇ وْضعیت قلازقوْ بلدییه‌سینی شهر اینکیشافی پروْقرامینا باشلاماغا وْادار ائدیب، ۱۹۲۶-جی ایلده‌ن ۱۹۳۸-جی ایله شهر ساحه‌سینین ایکی دفعه آرتماغینا سبب اوْوْلدوْ.[۲۷][۲۸]

۱۹۳۰-جوْ ایللرین سوْنوْن‌دا وْضعیت بیر آز یاخشییا دییش‌دی، قلازقوْدا بریتانییا ایمپئرییا سرگی (۱۹۳۸) کئچیریل‌دی. سرگینین آچیلیشین‌دا کرال VI گئوْرق وْ کرالیچا یئلیزاوْئتا ایشتیراک ائتمیش، یالنیز آلتی آی عرضینده سرگییه ۱۲ میلیوْن اینسان زیارت ائتمیش‌دیر.[۲۹] کینوْنوْن ساکینلر آراسین‌دا کوْتلوْی پوْپوْلیارلیغی، ۱۹۳۹-جوْ ایلده قلازقوْدا ۱۱۴ کینوْتئاترین فعالیت گؤسترمه‌سینه اوْغرامیش‌دی.

ایکینجی دوْنیا مۆحاریبه‌سی زامانی، قلازقوْنوْن شیرکتلری یئنی‌دن مۆحاریبه احتیاجلاری اوْچوْن چالیشمیش‌دیر. خوْشبخت‌لیک‌دن، شهر وْ اوْنوْن ساکینلری فاکتیکی اوْلاراق دوْشمه‌نین هاوْا رئیدلرین‌دن زیان چکممیش‌دی. ۱۹۵۰-جی ایللرین اوْرتالارین‌دا قلازقوْنوْن بلدییه‌سیمجلیس آکتینین تزیی نتیجه‌سین‌ده شهر خارابالیقلارینین محوْ ائتمیش‌دی — یاشاماق اوْچوْن یارانماز ۳۲ مین ائوْ سؤکوْلموْش‌دوْر. قلازقوْ وْ شهر اطرافی ساکینلرینین کوْتلوْی میقراسییا ایله الاقدار شهرین نقلیات سیستمینین یاخشیلاشدیریلمیش‌دیر.[۲۷][۳۰]

 
قلازقوْ بوْتانیکا باغلاری

۲۰-جی عصرین اوْرتالارین‌دان اعتباراً شهر اهالی‌سینین کسکین آزالماسی باشلادی، هانسی کی، یاریم عصرده دئمک اوْلار کی، یاریم دفعه آزالمیش‌دی. تنززوْل دؤوْروْ اوْچ اوْنیل‌لیک داوْام ائتدی. یالنیز ۱۹۸۰-جی ایللرده قلازقوْ دیرچلمه‌یه باشلادی، ۱۹۹۰-جی ایللرده ایسه شهرین اینکیشافی سۆرعتله‌ن‌دی. بلدییه سلاهیت‌لیلری سیی نتیجه‌سین‌ده، قلازقوْدا یاشاییش، ایقتیصادی توسعه سوْییه‌سینین یاخشیلاشدیریلماسی وْ شهرین مده‌نی سوْییه‌سینین یوْکسلدیلمه‌سی، نتیجه‌ده اؤز اوْغوْروْنوْ گؤستردی.

۱۹۹۰-جی ایلده قلازقوْ آوْروْپانین مدنیت باشکندی، ۱۹۹۹-جوْ ایلده بریتانییانین مئمارلیق وْ دیزاین شهری، ۲۰۰۳-جوْ ایلده ایسه آوْروْپانین ایدمان باشکندی ایستاتوْسوْنا لاییق گؤروْلموْش‌دوْر.[۳۱][۳۲]

۲۰۱۴-جوْ ایلین ۱۸ سپتامبر تاریخین‌ده ایسکاتلنددا کئچیرلمیش ایسکاتلندنین موْستقیل‌لیگی اوْزره رئفئرئندوْم‌دا، اؤلکه‌نین ۵۵٫۳٪-i سئچی‌چی‌سی «یوْخ» وْاریانتینا سس وْئرسه ده، قلازقوْنوْن سئچیجیلرین اکثریتی «هه» کامپانییاسینی دستکلمیش‌دیر.[۳۳][۳۴]

جوْغرافییا

دَییشدیر

رئلیئف وْ گئوْلوْگییا

دَییشدیر

قلازقوْ بؤیوْک بریتانییانین قوزئی-غرب حیسه‌سین‌ده یئرلشیر وْ کلاید چایینین منبع‌سین‌دن ۳۲ کم اوْزاق‌دادیر. دنیز اوْزرین‌ده‌کی هوْندوْرلوْیو °۷۰–۲۰۰ م آراسین‌دا دییشیر.

ایقلیم

دَییشدیر

قلازقوْنوْن ایقلیمینه قوْلفستریم اینگیلیسجه: Gulf Stream جرهیانی چوْوْخ تأثیر گؤستریر. باهار وْ یای فسیللری عموْمیتله گوْنش‌لی‌دیر. پاییز وْ قیش مؤوْسوْملری عموْمیتله یاغیش‌لی وْ کوْلک‌لی اوْلسا دا، گوْنش‌لی گوْنلره ده راست گلینیر. شابلون:شهرین ایقلی‌می

اهالی‌سی

دَییشدیر

۲۰۱۲-جی ایلین ایستاتیستیکاسینا گؤره، شهر اهالی‌سینین ۵۷٬۰۰۰ ساکینی ۵۰ یاش‌دان یوْخاری‌دیر.[۳۵] پروْقنوْزلارا گؤره ۲۰۳۷-جی ایلده ۵۰ یاش‌دان یوْخاری ساکینلر تخمیناً ۲۴۰٬۰۰۰ نفر اوْلاجاق.[۳۵] شوْتلاند کئلت دیلینده دانیشانلار اهالینین ۰٬۹۴٪-نی تشکیل ائدیر.[۳۶]

دئموْقرافییاسی

دَییشدیر
قلازقوْنوْن ۱۷۵۵-دن ۲۰۱۵-جی ایله کیمی اهالی دییشیک‌لیگی[۳۷]
1755 1780 1801 1821 1891 1911 1921 1931 1939 1951 1961 1971 1981 1991 2001 2015
23 500[۲۰] 42 000[۲۰] 77 000[۲۰] 147 000[۲۲] 783 000 784 000 1 034 000 1 088 000 1 088 000 1 079 000 1 055 000 897 000 881 000 681 000 629 501 599,650[۳۸]

اتنیک ترکیبی

دَییشدیر
 
قلاسقوْ مرکز مسجی‌دی

قلازقوْنوْ ایسکاتلنددا ان کوْسموْپوْلیت شهر آدلان‌دیرماق اوْلار. شهرده رنگ‌لی اینسانلارین سایی اؤلکه‌ده ان یوْکسک گؤستریجی‌دیر. ۲۰۱۱-جی ایلده کئچیریله‌ن سیاهییاالما آراش‌دیرماسینا گؤره، شهرین ۸۴٬۵٪-نی شوْتلاندلار، ۳٬۷۸٪-نی پاکیستان‌لیلار، ۱٬۸۰٪-نی چین‌لیلر، ۱٬۴۶٪-نی هیندیستان‌لیلار، ۰٬۶۴٪-نی ایسه دیگر اتنیک قروْپلار تشکیل ائدیر.[۳۹]

دین

دَییشدیر

۲۰۱۱-جی ایلده کئچیریله‌ن سیاهییاالما آراش‌دیرماسینا گؤره، قلازقوْ ساکینلرینین دینی اینانجلاری آشاغی‌داکی کیمی بؤلوْنموْش‌دوْر. اهالینین ۵۴٫۵٪ اؤزوْنوْ خریستیان کیمی معین ائدیر، اوْنلارین ۲۳٫۱٪-i ایسکاتلند کیل‌سه‌سینه تابع‌دیر، ۲۷٫۳٪-i ایسه کاتوْلیک‌دیر.[۴۰] دیگر دینلرین ترفدارلاری — ۵٫۴٪-i موْسلمانلار، ۰٫۷٪-i هین‌دوْلار، ۰٫۵٪-i سیکخلر، ۰٫۴٪-i بوْددیستلر تشکیل ائدیر.[۴۰] شهرده ۴ کافئدرال، ۲۰ مسجید و °۷ سیناقوْق وْار.[۴۰] بوْن‌دان علاوْه شهرده ۲ هین‌دوْ مبه‌دی و °۲ سیکخ قوْردوْاراسی یئرلشیر.[۴۰]

دیالئکتی

دَییشدیر

قلازقوْ وْ اوْنا یاخین شهرلرده شوْتلاند گئرمان دیلی اساسین‌دا گئنیش یاییلمیش «قلازقوْ پتتئر» اینگیلیسجه: Glasgow Patter دیالئکتی مؤوْجوْددوْر.[۴۱] دیالئکتین فرقلندیریجی خصوْصیتلرینه دییش‌دیرمه وْ یا بعضی هئجالاری وْ سسلری «اوْدما» داخیل‌دیر. مثلاً، th حرفلرینین بیرلشمه‌سی سؤزوْن اوْلین‌ده /h/ کیمی اوْخوْنوْر، t حرفی تئز-تئز /r/ ایله اوْز اوْوْلوْنوْر وْ س.[۴۱]

اینضیباطی بؤلگوْسوْ

دَییشدیر
 
قلازقوْنوْن ۲۱ سئچکی دایره‌سی

قلازقوْنوْن ۲۱ سئچکی دایره‌سین‌دن عبارت‌دیر وْ هر دایره‌دن شهر بلدییه‌سینه ۳ وْ یا ۴ نفر سئچیلیر.[۴۲]

۱. لینن
۲. نیوْلئندس / اوْلدبوْرن
۳. قرئیتئر پوْللوْک
۴. کرئیقتوْن
۵. قوْوْان
۶. پوْللوْکشیلدس
۷. لانقساید
۸. ساوْتساید سئنترال
۹. کالتوْن
۱۰. آندئرستوْن / سیتی
۱۱. هیللهئد
۱۲. پارتیک وْئست
۱۳. قارسکاددئن / سکوْتستاوْنهیلل
۱۴. درامچاپئل / ائنیسلئند
۱۵. مئریهیلل / کئلوْین
۱۶. کانال
۱۷. ایسپرینقبوْرن
۱۸. ایست سئنتر
۱۹. شئتلستوْن
۲۰. بئیلیستوْن
۲۱. نوْرت ایست

سیاست

دَییشدیر

یئرلی حکوْمت

دَییشدیر

شهرین ایداره اوْوْلوْنماسی قلازقوْ شهر مجلیسی طرفیندن ایجرا اوْوْلوْنوْر. مج‌لی‌سین گؤروْشلری جوْرج میدانیندا یئرلشه‌ن قلازقوْ شهر مجلیس بیناسین‌دا کئچیریلیر.[۴۳] قلازقوْ ایسکاتلند پارلامئنتینده ۱۷ دئپوْتات، بؤیوْک بریتانییا پارلامئنتینده ۹ دئپوْتاتلا تمثیل اوْوْلوْنوْر.

اقتصادیات

دَییشدیر
 
۲۰۰۶-جی ایلده قلازقوْدا تیکیله‌ن همس دارینگ گمی‌سی. ۲۰-جی عصردن قلازقوْ گمیقاییرما صنایع‌سی کیچیل‌سه ده، شهر بریتانییا گمیقاییرما صنایع‌سینین مرکزی‌دیر.

۲۰-جی عصرده آغیر ایقتیصادی تنززوْل دؤوْروْن‌دن سوْوْنرا، شهر تدریجه‌ن کئچمیش مؤوْقئیی قایتاریر. حاضردا قلازقوْ، ائدینبوْرقلا یاناشی، یئنی‌دن رئگیوْنال ایقتیصادیاتین موْهرریکی حساب اوْوْلوْنوْر.[۴۴][۴۵]

اؤت‌ن ۲۰ ایل عرضینده قلازقوْ ایقتیصادیاتین اهمیت‌لی دیوْئرسیفیکاسییاسی باش وْئرمیش‌دیر: اوْللر شهرین ایقتیصادی ریفاهینین آسی‌لی اوْوْلان اننوْی صنایع ساحه‌لری (گمیقاییرما وْ آغیر ماشینقاییرما) آپاریجی خیدمت سئکتوْروْ ایله اوْز اوْوْلوْنموْش‌دوْر.[۴۶] شهرده بیر نئچه ایری شیرکتلرین قرارگاهی، ر نئچه ایری شیرکتلرین قرارگاهی، اوْ جمله‌دن، سجوْتتیسه انرژی انرژی شیرکتی یئرلشیر.

شهرین ایقتیصادیاتین‌دا موْهوْم یئری توْریزم توْتوْر — قلازقوْ بؤیوْک بریتانییادا (لوْندوْن وْ ائدینبوْرق‌دان سوْوْنرا) اوْچوْنجوْ ان پوْپوْلیار شهر ساییلیر وْ هر ایل تخمیناً ۴ میلیوْن توْریست طرفیندن زیارت اوْوْلوْنوْر.[۴۷] ۱۹۸۳-جوْ ایلده‌ن ۲۰۱۳-جوْ ایله کیمی قلازقوْنوْن توْریستیک شوْعاری — "Glasgow's Miles Better" (قلازقوْنوْن میللری داها یاخشی‌دیر) اوْوْلموْش‌دوْر.[۴۸] ۲۰۱۳-جوْ ایلده "People Make Glasgow" (اینسانلار قلازقوْنوْ یارادیر) توْریستیک شوْعاری شهر برئن‌دی کیمی ایستیفاده اوْوْلوْنوْر.[۴۹]

رایوْنلاری

دَییشدیر

شهرین مرکزی

دَییشدیر

قلازقوْ شهرینین مرکزی شرق‌دن‌های ایستریت (شابلون:لانگ-ائن) کوْچه‌سی ایله، جنوْب‌دا کلاید چایی ایله، غرب‌ده م۸ آوْتوْماگیسترالییلا وْ قوزئی‌دا تاوْنهئد، چارینق کروْسس، کاوْکاددئنس وْ آندئرستوْن رایوْنلاری ایله همسرهددیر. شهرین مرکزین‌ده کوْچه‌لر کلاید چایینین قرید سیستئ‌می اوْزرین‌ده یئرلشیر. قلازقوْنوْن اوْریی — جوْرج میدانی (شابلون:لانگ-ائن)، اساس پیادا کوْچه‌لری ایسه بوْخانان ایستریت (شابلون:لانگ-ائن)، آرقایل ایستریت (شابلون:لانگ-ائن) وْ سوْکیخوْل ایستریت (شابلون:لانگ-ائن) ساییلیر.[۵۰] شهرین اساس تیجارت مرکزلری بوْخانان قاللئرئیاسی، سئنت اینوْخ مرکزی (شابلون:لانگ-ائن)، پرینسئس سکوْئر (شابلون:لانگ-ائن) وْ ایتالیان مرکزی‌دیر.[۵۱][۵۲] شهرین مرکزین‌ده اساس تئاترلار، موْزئیلر، قالئرئیالار کیمی توْریستیک یئرلردن باشقا، بیر چوْوْخ رئستوْران، کافئ وْ آلیش-وْئریش مرکزلری فعالیت گؤستریر.[۵۳] قلازقوْنوْن مرکزین‌ده قلازقوْ آلی تحصیل موْس‌سی‌سه‌لرینین دؤردوْ یئرلشیر: قلازقوْ کالئدوْنییا اوْنیوْئرسیتئتی، ایستراتکلاید اوْنیوْئرسیتئتی، ایسکاتلندنین کرال کوْنسئروْاتوْرییاسی وْ قلازقوْ اینجسنت مکتبی.

مئرچانت سیتی

دَییشدیر
 
مئرچانت سیتی‌ده یئرلشه‌ن مۆعاصیر اینجسنت قالئرئیاسی گئجه زامانی

شهر مرکزینین شرقین‌ده یئرلشه‌ن مئرچانت سیتی (وْ یا تیجارت شهری) ۱۸-جی-۱۹-جوْ عصرلرده توْتوْن، شکر وْ دیگر ماللاردان تیجارت ائدن وْارلی تاجیرلرین یاشاییش یئری اوْوْلموْش‌دوْر.[۵۴] ایقتیصادی بحران دؤوْروْن‌ده، بینالارین چوْوْخوْ یارارسیز حالا دوْش‌سه ده، ۱۹۸۰-جی ایلده بۇ رایوْنوْ برپا ائتمک اوْچوْن پروْیئکت باشلادی وْ ایندی رایوْن‌دا برپا اوْوْلوْنموْش نئوْکلاسیک ائوْلرین وْ کئچمیش آنبارلارین یئرین‌ده باهالی ماغازالار، رئستوْران وْ کافئلر فعالیت گؤستریر. مئرچانت سیتینین مرکزی بئش اساس کوْچه کسیشمه‌سین‌ده یئرلشه‌ن قلازقوْ کروْسس حساب اوْوْلوْنوْر. میدانین مرکزین‌ده قلازقوْنوْن کؤهنه بلدییه‌سین‌دن یئگانه ساغ قالان حیسه اوْوْلان توْللبوْت ساعت قوْلله‌سی یئرلشیر.[۵۵][۵۶]

مالییه رایوْنوْ

دَییشدیر
 
مالییه رایوْنوْن‌دا کلاید آرک کؤرپوْسوْ.

قلازقوْ مرکزینین قربین‌ده شهرین مالییه اینستیتوْتلارینی جملش‌دیره‌ن مرکزی بیزنئس رایوْنوْ یئرلشیر. بؤیوْک بریتانییادا ان بؤیوْک بیزنئس مرکزلرین‌دن بیری اوْوْلان رایوْنوْن (لوْندوْن وْ ائدینبوْرق‌دان سوْوْنرا) رس‌می آدی بئینلخالق مالییه عملیاتلاری رایوْنوْ (ایفسد) اوْلسا دا، یئرلی ساکینلر طرفیندن عادتاً «کوْادرات کیلوْمتر» وْ یا «کلاید اوْوْل ایستریت» آدلانیر.[۵۷] رایوْن‌دا موْختلیف مالییه قروْپلارینین (بؤیوْک بریتانییا سیغوْرتا شیرکتلرینین ۱۰-دان ۸-نین قرارگاهی داخیل اوْوْلماقلا) تشکیل نماینده‌لیگی یئرلشیر: آببئی، آوْیوْا، بارجلایس، ژپ موْرگان، للوْیدس تسب، موْرگان ایستانلئی، ناتیوْنال آوْسترالیا گروْوْپ، روْیال بانک اوْف سجوْتلاند وْ س. ۲۰۰۵-جی ایلده ایفسد بؤیوْک بریتانییادا برپا اوْوْلوْنان ان اوْغوْرلوْ کوْممئرسییا لاییحه‌سی کیمی دیرلنمیش‌دیر.[۵۸][۵۹]

وْئست ائند

دَییشدیر

قلازقوْنوْن سس‌لی-کوْی‌لوْ وْئست ائند سمتی چای داشلاری ایله دؤشنمیش دؤنقه‌لر بوْیوْنجا سیرالانمیش کافئ، رئستوْران وْ بارلاری، موْختلیف بوْتیکلر، اینجسنت قالئرئیالاری وْ گؤزل پارکلاری ایله بیرلیک‌ده - بوْهئما وْ کوْسموْپوْلیت حیاتی اؤزوْن‌ده بیرلش‌دیره‌ن عبارت‌دیر.[۶۰][۶۱] وْئست ائندین اساس کوْچه‌سی — بایرس روْوْددوْر (شابلون:لانگ-ائن). وْئست ائندین اراضی‌سین‌ده قلازقوْ اوْنیوْئرسیتئتی، کئلوْینقروْوْ پارکی وْ قلازقوْ بوْتانیک باغلاری یئرلشیر. وْئست ائندده هر ایلین ایوْن آیین‌دا قلازقوْنوْن ان بؤیوْک فئستیوْالی وْئست ائند فئستیوْالی کئچیریلیر.[۶۲] وْئست ائندده بریتانییانین ان بؤیوْک سرگی وْ کوْنفئرئن‌سییا مکانی اوْوْلان سئجج یئرلشیر.[۶۳][۶۴][۶۵] ۱۰ سپتامبر ۲۰۱۳-جوْ ایلده سئجج-این یاخینلیغین‌دا ۱۳٬۰۰۰ نفرلیک سسئ هیدروْ آرئناسی آچیلمیش‌دیر.

ایست ائند

دَییشدیر

شهرین ان قدیم حیسه‌سین‌ده توْللبوْت ساعت قوْلله‌سی وْ سئنت مانقوْ کافئدرالی یئرلشیر. کافئدرال یاخینلیغین‌دا تپه اوْزرین‌ده ۱۸۳۱-جی ایلده‌ن قلازقوْنوْن گؤرکه‌م‌لی وْطنداشلارین دفن یئری اوْوْلان قلازقوْ نئکروْپوْلیس قبیریستان‌لیغی وْار.[۶۶] ایست ائندین دیگر توْریستیک یئرلرین‌دن سئلتیک پارک، بارراس بازاری، "تهئ Barrowlands" موْسیقی آرئناسی وْ قلازقوْ قرین پارکینی قئید ائتمک اوْلار.[۶۷][۶۸]

جنوْب قلازقوْ

دَییشدیر
 
کوْینس پارک‌دان قلازقوْنوْن منزره‌سی

قلازقوْنوْن جنوْب حیسه‌سی اساساً یاشاییش یئری اوْلسا دا، اراضی‌ده بیر نئچه گؤرکه‌م‌لی ایجتیماعی بینالار، اوْ جمله‌دن، آیبروْکس ایستادیوْنوْ، هامپدئن پارک، کوْینس پارک، بئللاهیوْستوْن پارکی وْ پوْللوْک پارکی، هارادا کی، پوْللوْک ائوْی وْ باررئلل کوْللئک‌سییاسی یئرلشیر.[۶۹]

قوزئی قلازقوْ

دَییشدیر

شهرین قوزئی حیسه‌سی سوْسیال جهت‌دن ایسکاتلنددا ان پروْبلئم‌لی یئرلرین‌ده بیری حساب اوْوْلوْنوْر. قوزئی‌دا کئچمیش‌ده ایسکاتلندنین ان ایری میقرانت رایوْنوْ اوْوْلان سایتهیلل یئرلشیر.[۷۰] ایسکاتلند حکوْمتینین ۲۰۰۵-جی ایلده تشببوْسوْنه گؤره، حاضردا اراضی‌ده یئنی مۆعاصیر یاشاییش رایوْنوْ یارائدیلیر.[۷۱][۷۲] مئریهیلل رایوْنوْ اننوْی قوْمداشی منزیللردن عبارت‌دیر. تاریخاً فهله صینیفین‌دن عبارت رایوْنوْن باخمایاراق، رایوْن دبدبه‌لی رایوْنلارلا همسرهددیر. رایوْن‌دا ایسکاتلند پرئمیئر لیقاسیندا چیخیش ائدن پارتیک تیسل فک یئرلشیر.[۷۳] ۲۰۱۲-جی ایلده مشهوْر «رئد روْاد» یاشاییش کوْمپلئک‌سینین لغوْ ائدیلمه‌سی ایشلرینه سارت وْئریلمیش‌دیر.[۷۴] کوْمپلئک‌سی تشکیل ائدن چوْوْخمرتبه‌لی یاشاییش بینالاری شهرده II دوْنیا مۆحاریبه‌سین‌دن‌دن سوْوْنرا منزیل بحرانینی حل ائتمک مقصدیله تیکیلمیش‌دیر.[۷۵] تدریجه‌ن بۇ ائوْلرده اساساً یوْخسوْل عائله‌لر مسکوْنلاشماغا باشلامیشلار.[۷۵] یوْخسوْللوْق زوْناسینا چئوْریله‌ن همین یاشاییش کوْمپلئک‌سی عئینی زامان‌دا کریمیناللار اوْچوْن موْنبیت موْحیطه چئوْریله‌رک موْوْافیق آددا چیخارمیش‌دیر.[۷۵]

مئمارلیق

دَییشدیر
 
کلاید آوْدیتوْرییاسی

سئنت مانقوْ کافئدرالی استثنا اوْوْلماقلا، قلازقوْنوْن اوْوْرتا عصر مئمارلیغین‌دان دئمک اوْلار کی، هئچ نه قالماییب. تأسف کی، ائدینبوْقردان فرق‌لی اوْلاراق، مۆعاصیر قلازقوْدا ۱۹-جوْ عصر اوْل اوْجالدیلمیش بینالاردان کیفایت قدر کیچیک حیسه قالیب. اوْنلارین ان گؤرکه‌م‌لی‌سی — توْللبوْت ساعت قوْلله‌سی، تروْن تئاترین ساعت قوْلله‌سی وْ مئمار آدام روْبئرت طرفیندن ۱۷۹۱–۱۷۹۴-جی ایلده اینشا ائدیلمیش تیجارت ائوْی‌دیر.[۷۶]

شهرین مئمارلیق ارثینین بؤیوْک بیر حیسه‌سی ۱۹-جوْ عصره و °۲۰-جی عصرین اوْلینه عاییددیر، اوْ زامان کی، قلازقوْ بریتانییا ایمپئرییاسینین ایکینجی شهری ساییلیردی. بۇ دؤوْروْن ائوْلری موْختلیف اوْسلوْبلارلا تیکیلمیش‌دیر. وْئنئ‌سییا ایستیلینین تعجب‌لوْ نوْموْنه‌لرینه قلازقوْ سیتی چئمبئرس (۱۸۸۸) اینگیلیسجه: Glasgow City Chambers، قاردنئرلرین کؤهنه آنبارلاری (۱۸۵۶)، تئمپئلتوْن خالچا فابریکی (۱۸۹۲) وْ وْئنئ‌سییاداکی جا’د’اوْروْ ساراییندان ایلهام آلمیش، مئمار هانیمئنوْم طرفیندن ترتیب اوْوْلوْنموْش جا’د’اوْروْ بیناسی (۱۸۷۲) عاییددیر.[۷۷] نئوْکلاسیک اوْسلوْبوْن‌دا کالئدوْنییا کیل‌سه‌سی (۱۸۵۷) وْ مۆعاصیر اینجسنت قالئرئیاسی (۱۷۷۸) اینشا اوْوْلوْنموْش‌دوْر.[۷۸] قوْتیکا ایستیلینین خصوْصیتلرینه باکیره مریه‌م (۱۸۷۳)، سئنت-آندریوْ (۱۸۱۷) وْ سئنت-لیوْک (۱۸۷۷) کیل‌سه‌لری عاییددیر.[۷۸]

مۆعاصیر مئمارلیغین ان اهمیت‌لی نوْموْنه‌لرین‌دن قلازقوْ علم مرکزی (۲۰۰۱)، کلاید آوْدیتوْرییاسی (۱۹۹۷)، ریوْئرساید موْزئیی (۲۰۱۱) وْ سسئ هیدروْ-نوْ (۲۰۱۳) گؤسترمک اوْلار.[۷۹]

کؤرپوْلری

دَییشدیر

کؤرپوْلریله مشهوْر اوْوْلان قلازقوْدا، موْختلیف نؤوْلوْ، اوْ جمله‌دن پیادا، آوْتوْموْبیل وْ دمیریوْلوْ کؤرپوْلری یئرلشیر. اوْنلاردان ان قدیملری — ساوْت-پوْرتلئند کوْچه‌سین‌ده اوْوْلان کؤرپوْ، هوْاری آندرئی کؤرپوْسوْ وْ وْیکتوْرییا-بریج — ۱۹-جوْ عصرین اوْرتالارین‌دا اینشا ائدیلیب.[۸۰] قلازقوْنوْن گؤرکه‌م‌لی کؤرپوْلرلرین‌دن اوْوْلان — «کلاید آرک» (۲۰۰۶-جی ایلده اینشا اوْوْلموْش‌دوْر) آسما کؤرپوْسوْ، چایی کئچه‌ن بوْجاقا گؤره، یئرلی اهالی طرفیندن «چپ کؤرپوْسوْ» اینگیلیسجه: Squinty Bridge لقبینی آلمیش‌دیر.[۸۱]

پارکلاری وْ باغلاری

دَییشدیر
 
قلازقوْ کوْینس پارک

قلازقوْدا ۹۰-دان آرتیق پارک وْ مئیدان وْار. بوْنلاردان ان اساسلاری:[۸۲]

مدنیتی

دَییشدیر

۱۹۹۰-جی ایلده آوْروْپانین مدنیت باشکندی اعلان ائدیله‌ن قلازقوْنوْن مدنیت حیاتی اوْوْلدوْقجا موْختلیف‌دیر.[۸۴] شهرده اینجسنته دایر میلّی تشکیلاتلارین اساس‌لی حیسه‌سی، اوْ جمله‌دن ایسکاتلند اوْپئراسی، ایسکاتلند بالئتی، ایسکاتلند میلّی تئاتری، ایسکاتلند کرال میلّی اوْرکئستری، ایسکاتلند ببج سیمفوْنیک اوْرکئستری وْ ایسکاتلند میلّی گنجلر تئاتری یئرلشیر.

تئاترلاری

دَییشدیر

قلازقوْ کرال تئاترینین رئپئرتوْارین‌دا کلاسسیک اثرلر، اوْپئرا وْ بالئت تاماشالارینین قۇروْلوْشوْ، ۱۹۰۴-جوْ ایلده یارادیلان «پاوْیلیوْن» تئاتری ایسه موْختلیف شوْوْلار، موْسیقی‌لی اثرلر وْ تاماشالار کئچیریر. دیگر وْاجیب تئاتر مکانلارین‌دان تروْن وْ سیتیزئنس تئاترلارینی قئید ائتمک اوْلار.[۸۵][۸۶]

موْزئی وْ قالئرئیالاری

دَییشدیر
 
کئلوْینقروْوْ اینجسنت قاللئرئیاسی وْ موْزئیی

قلازقوْدا ۲۰-دن آرتیق موْزئیی وْ اینجسنت قالئرئیاسی فعالیت گؤستریر. شهرده ایسکاتلندنین ان چوْوْخ زیارت ائدیله‌ن موْزئیی — کئلوْینقروْوْ اینجسنت قاللئرئیاسی وْ موْزئیی یئرلشیر. موْزئیین اینجسنت کوْللئک‌سییاسینا چوْوْخ گؤرکه‌م‌لی آوْروْپا رسملری، اوْ جمله‌دن قدیم اوْستالار، فران‌سیز ایمپرئسسیوْنیستلر، هوْللاند اینتیباه دؤوْروْ، شوْتلاند کوْلوْریستلری وْ قلازقوْ مکتبینین ائکسپوْنئنتلری داخیل‌دیر.[۸۷]

۲۰۱۳-جوْ ایلده «آوْروْپادا ایلین موْزئیی» موْسابیقه‌سینین موْکافاتی ایله تلتیف اوْوْلوْنموْش ریوْئرساید موْزئیی ده شهرده یئرلشیر. هوْندوْرلوْیو °۳۶ متر اوْوْلان شوْشه‌لی فاساد بیناسین‌دا ۳ مین ائکسپوْناتا مالیک نقلیات موْزئیی فعالیت گؤستریر.[۸۸]

قلازقوْنوْن دیگر موْزئی وْ قالئرئیالاری:

کلوْبلاری، کوْنسئرت زاللاری وْ کینوْتئاترلاری

دَییشدیر
 
The Barrowlands

شهرین موْسیقی سهنه‌سی - بؤیوْک بریتانییادا ان پارلاقلاردان بیری‌دیر. قلازقوْدا هر هفته تقریباً ۱۳۰ موْسیقی تدبیری باش توْتوْر.[۶۰] قلازقوْنوْن ان تانینمیش موْسیقی صحنه‌لرین‌دن تهئ Barrowlands، کینگ توْت'س Wah Wah هوْت وْ سسئ هیدروْ-نوْ قئید ائتمک اوْلار.[۸۹] ۲۰۰۸-جی ایلده قلازقوْ بؤیوْک بریتانییانین «اوْنئسجوْ-نوْن موْسیقی شهری» نوْمیناسییاسینا لاییق گؤروْلموْش ایلک شهر اوْوْلموْش‌دوْر.[۶۰][۹۰] قلازقوْ ۲۰۱۴-جوْ ایل متوْ آوْروْپا موْسیقی موْکافاتینین تقدیمئتمه مراسیمینه ائوْ صاحب‌لیگی ائتمیش‌دیر.[۶۰] قلازقوْ — تراوْیس، سیمپلئ میندس، جامئرا اوْبسجوْرا، بئللئ & سئباستیان، گلاسوْئگاس، فرانز فئردیناند، تهئ فراتئللیس، Mogwai، پریمال سجرئام، تئخاس، جهوْرجهئس کیمی موْسیقی قروْپلارینین دوْغوْلدوْغوْ یئردیر. قلازقوْدا ۷۰۰-دن چوْوْخ بار، پاب وْ گئجه کلوْبوْ فعالیت گؤستریر.[۶۰] قلازقوْنوْن ان مشهوْر گئجه کلوْبلاری "جامپوْس"، "جاتهوْوْسئ"، گاراگئ"، "تیگئر تیگئر"، "سوْب جلوْب"، "تهئ توْننئل" وْ س. ساییلیر.[۹۱][۹۲] قلازقوْدا ۱۰-دان چوْوْخ کینوْتئاتر، اوْ جمله‌دن ۲۰۰۱-جی ایلده گیننئ‌سین رئکوْردلار کیتابینا دوْشموْش دوْنیانین ان هوْن‌دوْر کینوْتئاتر بیناسی اوْوْلان «سینئوْؤرلد» (شابلون:لانگ-ائن) یئرلشیر.[۶۰][۹۳]

فئستیوْاللاری

دَییشدیر
 
وْئست ائند فئستیوْالی

شهرین فئستیوْال حیاتی - ایسکاتلنددا ان دوْلغوْنلاردان بیری‌دیر. لاکین ائدینبوْرقدان فرق‌لی اوْلاراق، هاردا کی، فئستیوْال آیی آوْقوْست ساییلیر، قلازقوْدا فئستیوْاللار بوْتوْن ایل بوْیوْ کئچیریلیر.[۹۴] شهرین ان تانینمیش فئستیوْاللاری وْئست ائند فئستیوْالی، قلازقوْ فیلم فئستیوْالی، مئرچانت سیتی فئستیوْالی، قلازقوْ جاز فئستیوْالی، قلازقوْ بئینلخالق کوْمئ‌دییا فئستیوْالی، جئلتیج جوْننئجتیوْنس وْ دوْنیا توْلوْق زوْرناسی چئمپیوْناتی ساییلیر.[۹۵]

کیوْ

دَییشدیر

قلازقوْدا موْختلیف مدیا اوْفیسلری، اوْ جمله‌دن شهر وْ رئگیوْن کیوْ-لری یئرلشیر:[۹۶]

کیتابخانالاری

دَییشدیر

شهرده ۳۷ ایجتیماعی کیتابخانا فعالیت گؤستریر، اوْ جمله‌دن آوْروْپانین ان بؤیوْک آراییش کیتابخاناسی — ۱۸۷۷-جی ایلده توْتوْن ماقناتی ایستیوْئن میتچئللین وْسیتی ایله یارانان میتچئلل کیتابخاناسی. کیتابخانانین ایچین‌ده ۱٬۳ میلیوْن کیتاب، ۳۵٫۰۰۰ خریته وْ فوْتوْشکیللر، میکروْفیلم وْ آرخیوْ قزئت یئرلشیر.[۹۷]

تحصیل

دَییشدیر
 
قلازقوْ اوْنیوْئرسیتئتی

قلازقوْدا ۱۸۴ ایبتی‌دای مکتب و °۲۹ اوْوْرتا مکتب یئرلشیر،[۹۸] خصوْصی تحصیل احتیاجلاری اوْوْلان اوْشاقلارین تحصیلی اوْچوْن ۳۴ مکتب فعالیت گؤستریر.[۹۹] بعضی مکتبلرده تدریس شوْتلاند کئلت دیلینده حیاتا کئچیریلیر.[۱۰۰] شهرین آلی تحصیل موْس‌سی‌سه‌لری:

شهرده اوْنیوْئرستیتئتلئردن باشقا بیر سیرا کوْللئج وْ آکادئ‌مییالار وْار — قلازقوْ اینجسنت مکتبی، قلازقوْ کئلوْین کوْللئجی، قلازقوْ کلاید کوْللئجی، ایسکاتلند کرال کوْنسئروْاتوْرییاسی وْ س. طلبه‌لرین سایینا گؤره قلازقوْ ایسکاتلنددا بیرینجی وْ بریتانییادا (لوْندوْندان سوْوْنرا) ایکینجی سیرادادیر.[۱۰۲]

ایدمان

دَییشدیر

فوْتبوْل

دَییشدیر
 
سئلتیک پارک

شهرده دوْنیا دئربیلری سیراسیندا یئر آلان وْ اؤزوْنمخسوْس‌لوْغوْ ایله سئچیله‌ن «سئلتیک» وْ «قلازقوْ رئینجئرس» مسکوْنلاشیر. دایم پرینسیپیال‌لیغی ایله سئچیله‌ن ماتچ‌دا کوْمان‌دالار آراسین‌دا اؤلوْم-دیریم موْباریزه‌سی درجه‌سین‌ده رقابتین اوْلماسی هم ده سیاسی کاراکتئر داشیییر. سببی رئینجئرسین «پروْتئستانت وْ کرالیچه کلوْبوْ»، سئلتیکین ایسه کرالیچه‌یه بوْیوْن ایمه‌یه‌ن کاتوْلیکلرین کوْمان‌داسی اوْلماسی‌دیر.[۱۰۳][۱۰۴] قلازقوْنوْن دیگر فوْتبوْل کلوْبلاری — پارتیک تیسل، کلاید وْ کوْینس پارکدیر. شهرده سئلتیک پارک، آیبروْکس ایستادیوْنوْ وْ هامپدئن پارک ایستادیوْنلاری یئرلشیر. ۲۰۲۰-جی ایلده اوْئفا آوْروْپا کوْبوْکو °۲۰۲۰-نین ۴ اوْیوْنوْ قلازقوْدا کئچیریله‌جک.[۱۰۵]

دیگر ایدمان نؤوْلری

دَییشدیر

پئشکار رئقبی کوْمان‌داسی قلازقوْ اوْوْرریوْرس ایسکاتلند، ایرلان‌دییا وْ اوْئلسین دیگر کوْمان‌دالاری ایله یاناشی کئلت لیقاسیندا ایشتیراک ائدیر. شهرین یئگانه باسکئتبوْل کوْمان‌داسی قلازقوْ روْکس آدلانیر وْ بریتانییا باسکئتبوْل لیقاسیندا ایشتیراک ائدیر. قلازقوْنوْن اساس ایدمان آرئنالاری — کئلوْین-هوْلل وْ سیر کریس هوْی وْئلوْدروْموْدوْر.

بیرلیک اوْیوْنلاری

دَییشدیر

۲۰۰۷-جی ایلده قلازقوْ نیگئرییا باشکندی آبوْجانی اوْسته‌له‌ایب، بیرلیک اوْیوْنلاری کئچیریلجیی یئر سئچیلمیش‌دیر.[۱۰۶] ۲۰۱۴-جوْ ایلین ایوْلوْن ۲۳-دن آوْقوْستوْن ۳-دک قلازقوْدا بیرلیک اوْیوْنلاری کئچیریلمیش‌دیر.[۱۰۷] بۇ ۷۱ موْختلیف اؤلکه وْ اراضیلرین‌دن گلن، ۴۹۴۷ ایدمانچینین ایشتیراکی ایله، ۱۷ موْختلیف ایدمان نؤوْلوْک ایسکاتلندنین تاریخین‌ده کئچیریله‌ن ان بؤیوْک موْلتی-ایدمان حادثه‌سی ایدی.[۱۰۸] بیرلیک اوْیوْنلاری زامانی قلازقوْیا ۳۰۰٬۰۰۰-دن چوْوْخ زیارت‌چی گلمیش، اؤلکه‌ده ۱۰۰۰ ایش یئری یارائدیلمیش و °۱٫۲ میلیوْن بیلئت ساتیلمیش‌دیر.[۱۰۸] بیرلیک اوْیوْنلاری ایسکاتلندنین ایقتیصادیاتینا £۵۲ میلیوْن سمره گلمیش‌دیر.[۱۰۸]

نقلیات

دَییشدیر

آوْتوْموْبیل نقلیاتی

دَییشدیر
 
М۸ ماگیسترالی

قلازقوْ بؤیوْک بریتانییادا اساس نقلیات مرکزلرین‌دن بیری‌دیر. اؤلکه‌نین قالان حیسه‌لری ایله شهری باغلایان یوْللار:[۱۰۹]

قلازقوْنوْن کنارین‌دا یوْل شبکه‌سینین اینکیشافینا باخمایاراق، آوْتوْموْبیله مالیک اوْلمایانلارین وْ ایجتیماعی نقلیات‌دان ایستیفاده ائتمه‌یه اوْستوْنلوْک وْئره‌ن وْطنداشلارین نیسبتی ایسکاتلند اوْچوْن اوْوْرتا موْقایی‌سه‌ده داها یوْکسک‌دیر (موْوْافیق اوْلاراق ۵۶٪ وْ عائله‌لرین ۳۴٪-نی تشکیل ائدیر).[۱۱۰]

ایجتیماعی نقلیاتی

دَییشدیر
 
قلازقوْدا آوْتوْبوْس

قلازقوْنوْن ایجتیماعی نقلیاتینین کوْوْردیناسییاسینی وْ اینکیشافی ایستراتهجلیدئ پارتنئرسهیپ فوْر ترانسپوْرت (ایسپت) دؤوْلت نقلیات آگئنت‌لیگی طرفیندن ایداره اوْوْلوْنوْر.[۱۱۱] شهرده ۴۰ آوْتوْبوْس شیرکتلری فعالیت گؤسترسه ده، فیرست شیرکتینه آوْتوْبوْس نقلیاتینین ۷۰٪-لیک پایی دوْشوْر.[۱۱۰]

ایلک اوْمنیبوْس شهرین کوْچه‌لرین‌ده ۱۸۴۵-جی ایلده حرکته باشلامیش‌دیر.[۱۱۲] ۲۰-جی عصرین اوْرتالارینا قدر قلازقوْدا ایکی قات‌لی تراموْای وْ تروْللئیبوْس ایشله‌سه ده، شهر ساکینلرینین دیگر نقلیات نؤوْلرینین سئچمه‌سی، بۇ سئروْیسلرین آرادان قالدیریلماسینا سبب اوْوْلموْش‌دوْر.[۱۱۳][۱۱۴] قلازقوْدا سوْن دفعه تراموْای ۱۹۶۲-جی ایل ۴ سپتامبردا، تروْللئیبوْس ایسه ۱۹۶۷-جی ایلین مایین‌دا فعالیت گؤسترمیش‌دیر.[۱۱۵]

 
متروْ ایستان‌سییاسی

۱۸۹۶-جی ایلده‌ن فعالیت گؤستره‌ن وْ تک ختت‌دن عبارت اوْوْلان قلازقوْ متروْپوْلیتئنی (لوْندوْن وْ بوْداپئشت‌دن سوْوْنرا) دوْنیانین اوْچوْنجوْ ان قدیم متروْسوْ ساییلیر.[۱۱۶] ایلک دفعه متروْ ختتی ۱۹۷۰-جی ایلده، سوْنوْنجوْ دفعه ایسه ۲۰۱۱-جی ایلده تامامیله موْدئرنلشدیریلمیش‌دیر.[۱۱۷] هر ایل قلازقوْ متروْسوْنو °۱۳ میلیوْن اینسان ایشله‌دیر.[۱۱۸] متروْ یئرلی ساکینلر طرفیندن «قوْروْلان پوْرتاغال» شابلون:اینگسلیسجه کیمی تانینیر.[۱۱۹][۱۲۰]

دمیریوْلوْ نقلیاتی

دَییشدیر

قلازقوْنوْن دمیریوْلوْ نقلیاتی ترانسپوْرت سجوْتلاند میلّی نقلیات آگئنت‌لیگی طرفیندن ایداره اوْوْلوْنوْر. شهرین قلازقوْ سئنترال وْ کوْین ایستریت دمیریوْلوْ وْاغزاللارین‌دان، قاتارلار جنوْب، قوزئی وْ قوزئی-شرق ایستیقامت‌ده گئدیر.[۱۱۰] قلازقوْ سئنترال (۱۹۹۹ و °۲۰۰۵-جی ایلده میلّی دمیریوْلوْ موْکافاتلارینین قالیبی)[۱۲۱] ایسکاتلندنین ان ایشلک دمیر یوْلوْ ایستان‌سییاسی‌دیر وْ هر ایل ۲۹ میلیوْن‌دان چوْوْخ خالقا خیدمت ائدیر.[۱۲۲]

سوْ نقلیاتی

دَییشدیر

اوْللر قلازقوْدا نئچه بره کئچی‌دی فعالیت گؤسترسه‌ده، ایندی اوْنلار تامامیله کؤرپوْلر وْ کلاید توْنئ‌لی ایله اوْز اوْوْلوْنوْب. کلاید چایی بوْیوْ چای تراموْایلاری وْ دوْنیادا سوْنوْنجوْ دنیز چارخ‌لی ائکسکوْرسییا گمی‌سی اوْوْلان "Waverley" فعالیت گؤستریر.[۱۱۰][۱۲۳] ۲۰۰۷-جی ایلین ایوْن آیین‌دان قلازقوْدان آرقایلل وْ بیوْت بیرلش‌دیره‌ن دنیز تییاره‌سی خیدمتی باشلامدیش‌دیر.[۱۲۴]

هاوْا نقلیاتی

دَییشدیر

قلازقوْ بئینلخالق هاوْا لیمانی قلازقوْدا ایکی بئینلخالق هاوْا خیدمتی مؤوْجوْددوْر:

  • قلازقوْ بئینلخالق هاوْا لیمانی (گلا) — شهرین ۱۳ کیلوْمتر قربین‌ده یئرلشیر. ایسکاتلندنین ان بؤیوْک بئینلخالق هاوْا لیمانی ۸۰ ایستیقامت مارشروْتوْیلا ایشلییر.[۱۲۵]
  • پرئستوْیک هاوْا لیمانی (پیک) — پرئستوْیک شهرینین اطرافین‌دا، ۴۶ کم جنوْب-غرب‌ده یئرلشیر. آئروْپوْرت ۲۷ ایستیقامت مارشروْتوْیلا ایشلییر وْ ایسکاتلنددا هاوْا ترافیک باخیمین‌دان اوْچوْنجوْ یئری توْتوْر.[۱۲۶]

تانینمیش ساکینلری

دَییشدیر
اساس مقاله‌لر: قلازقوْدان اینسانلار و بؤلمه:قلازقوْدا دوْغوْلانلار

قلازقوْنوْن ساکینلری قلازوْئجیان اینگیلیسجه: Glaswegian آدلانیر.[۱۲۷] شهرین تانینمیش ساکینلردن فوْتبوْل‌چوْ وْ مشق‌چی الکس فرگوْسن، ایختیراچی جئیمس وْاتت، مئمار جئیمس ایستئرلینق، موْغه‌ننی پاوْلوْ نوْتینی، آکتیوْر جئرارد باتلئر، مئمار چارلز رئننی ماکینتوْش، سیاست‌چی توْم‌می شعری‌دان، آکتیوْر پیتئر کاپال‌دی، ایسکاتلندنین آوْروْپا وْ بئینلخالق توسعه ناظری هوْمزا یوْوْساف، بؤیوْک بریتانییانین ۷۴-جوْ باش ناظری قوْردوْن براوْنوْ قئید ائتمک اوْلار.

قارداش شهرلر

دَییشدیر

نگارخانه

دَییشدیر

قایناقلار

دَییشدیر
  1. ^ Analyser UV02. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2007-09-30. یوْخلانیلیب4 August 2007.
  2. ^ شابلون:وْب قایناقلاماسی
  3. ^ 2007 Population Estimates (PDF). آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2008-02-27. یوْخلانیلیب16 January 2008.
  4. ^ Glasgow Etymology letter
  5. ^ Glasgow Caledonian University − Glasgow, the name. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2007-09-28. یوْخلانیلیب2016-08-14.
  6. ^ ۶٫۰ ۶٫۱ The Glasgow Story − Glasgow Coat of Arms
  7. ^ Scotland with style − Coat of Arms. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2007-07-07. یوْخلانیلیب2016-08-14.
  8. ^ Scotland Guide − St Mungo and the Glasgow coat of arms
  9. ^ سئجتیوْنس اوْف تهئ آنتوْنینئ Wall آت هیللفوْوْت جئمئتئری. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2009-02-21. یوْخلانیلیب2016-08-14.
  10. ^ Heritage.scotsman.com − ست موْنگوْ آند هیس میستئریوْوْس دئئدس
  11. ^ ۱۱٫۰ ۱۱٫۱ آبوْوْت Glasgow — تهئ ائستابلیسهمئنت اوْف تهئ جیتی. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2012-10-03. یوْخلانیلیب2016-08-14.
  12. ^ Glasgowcathedral.org.uk. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2020-03-04. یوْخلانیلیب2016-08-14.
  13. ^ ۱۳٫۰ ۱۳٫۱ تهئ Glasgow ایستوْری — ائارلی تیمئس تو °۱۵۶۰
  14. ^ آرجهدیوْجئسئ اوْف Glasgow — هیستوْری. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2007-06-23. یوْخلانیلیب2016-08-14.
  15. ^ Glasgow گوْیدئ — Glasgow فایر. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2007-08-15. یوْخلانیلیب2016-08-14.
  16. ^ تهئ هیستوْری & جوْنستیتوْتیوْن اوْف تهئ اوْنیوْئرسیتی اوْف Glasgow
  17. ^ ۱۷٫۰ ۱۷٫۱ The Glasgow Story — Rising Burgh
  18. ^ ۱۸٫۰ ۱۸٫۱ About Glasgow − Rise of the merchant trader. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2011-07-28. یوْخلانیلیب2016-08-14.
  19. ^ Glasgow Guide — Historical Timeline. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2007-08-14. یوْخلانیلیب2016-08-14.
  20. ^ ۲۰٫۰ ۲۰٫۱ ۲۰٫۲ ۲۰٫۳ ۲۰٫۴ BBC − History − 18th-century Glasgow
  21. ^ A tour thro' the whole island of Great Britain by Daniel Defoe, letter XII
  22. ^ ۲۲٫۰ ۲۲٫۱ ۲۲٫۲ The Glasgow Story − Industrial Revolution
  23. ^ ۲۳٫۰ ۲۳٫۱ تهئ Glasgow ایستوْری − سئجوْند جیتی اوْف تهئ ائمپیرئ
  24. ^ ۲۴٫۰ ۲۴٫۱ جهروْنوْلوْگی اوْف سجوْتتیسه پوْلیتیجس. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2008-01-18. یوْخلانیلیب2016-08-14.
  25. ^ ۲۵٫۰ ۲۵٫۱ رادیجال Glasgow. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2007-09-28. یوْخلانیلیب2016-08-14.
  26. ^ Red Clydeside − The battle of George Square
  27. ^ ۲۷٫۰ ۲۷٫۱ ۲۷٫۲ The Glasgow Story — No Mean City
  28. ^ About Glasgow — Industrial decline. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2012-08-01. یوْخلانیلیب2016-08-14.
  29. ^ English Heritage — Blue Plaque for Scottish Architect Thomas Smith Tait
  30. ^ The Glasgow Story — Modern Times
  31. ^ About Glasgow − Cultural renaissance. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2012-08-01. یوْخلانیلیب2016-08-14.
  32. ^ About Glasgow − Regeneration − Into the new Millennium. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2009-05-26. یوْخلانیلیب2016-08-14.
  33. ^ Şotlandiya referendumda müstəqilliyə "YOX" dedi
  34. ^ Scottish independence: Glasgow votes 'Yes'
  35. ^ ۳۵٫۰ ۳۵٫۱ How Glasgow's population has changed
  36. ^ 2007 Population Estimates (PDF). آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2011-08-18. یوْخلانیلیب16 January 2008.
  37. ^ Demographia.com
  38. ^ Glasgow City Council Area - Demographic Factsheet. National Records of Scotland (20 April 2015). آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2016-01-02. یوْخلانیلیب12 July 2015.
  39. ^ پوْپوْلاتیوْن بی ائتهنیجیتی این Glasgow. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2022-06-17. یوْخلانیلیب2016-08-14.
  40. ^ ۴۰٫۰ ۴۰٫۱ ۴۰٫۲ ۴۰٫۳ بریئفینگ پاپئر ۲۰۱۱ جئنسوْس – رئلئاسئ ۲ا – رئسوْلتس فوْر Glasgow جیتی. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2015-09-24. یوْخلانیلیب2016-08-14.
  41. ^ ۴۱٫۰ ۴۱٫۱ Glasgow Scots. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2019-06-09. یوْخلانیلیب2016-08-14.
  42. ^ Glasgow City Council − Wards. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2012-08-05. یوْخلانیلیب2016-08-14.
  43. ^ Glasgow جیتی جوْوْنجیل − ائلئجتیوْنس Framework. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2012-08-02. یوْخلانیلیب2016-08-14.
  44. ^ Scotsman.com − Edinburgh and Glasgow must join forces to enter Europe’s super league
  45. ^ Scottish Executive — Two cities are "twin engines" of economy. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2014-07-14. یوْخلانیلیب2016-08-14.
  46. ^ Scotland.org — Glasgow and Surrounding Areas
  47. ^ BBC News — Boosts continue from culture win
  48. ^ Why Glasgow was 'miles better'. BBC. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 5 iyun 2016. یوْخلانیلیب5 iyun 2016.
  49. ^ 'People Make Glasgow' unveiled as new city brand. BBC. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2017-03-08. یوْخلانیلیب5 iyun 2016.
  50. ^ تهئ آجادئمی اوْف اوْربانیسم: Awards https://web.archive.org/web/20080119212642/http://www.academyofurbanism.org.uk/awards.htm رئتریئوْئد ۲۸ مای ۲۰۰۸
  51. ^ شابلون:دئاد لینک
  52. ^
  53. ^ Visitscotland.com − Glasgow جیتی جئنترئ
  54. ^ مئرجهانت جیتی'س هیستوْری. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2022-03-28. یوْخلانیلیب2016-08-14.
  55. ^ Glasgow’س مئرجهانت جیتی
  56. ^ Glasgow مئرجهانت جیتی سیگهتسئئینگ گوْیدئ
  57. ^ Let Glasgow flourish. Scotland: the official online gateway. یوْخلانیلیب29 July 2008.
  58. ^ Glasgow City Council − International financial services district. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2009-07-09. یوْخلانیلیب2016-08-14.
  59. ^ IFSD Glasgow
  60. ^ ۶۰٫۰ ۶۰٫۱ ۶۰٫۲ ۶۰٫۳ ۶۰٫۴ ۶۰٫۵ ۶۰٫۶ قلازقوْ: ان قوْناقپروْر طلبه شهری. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2016-03-04. یوْخلانیلیب2016-08-14.
  61. ^ West ائند بی آننیئ گوْوْد. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2007-10-14. یوْخلانیلیب2016-08-14.
  62. ^ تهوْوْساندس توْرن اوْوْت توْ سئئ ۲۰ته West ائند فئستیوْال'س اوْپئنینگ پارادئ. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2016-03-05. یوْخلانیلیب2016-08-14.
  63. ^
  64. ^
  65. ^
  66. ^ فیر پارک – NOW GLASGOW نئجروْپوْلیس
  67. ^ ایان ر. میتجهئلل — Walking این Glasgow’س ائاست ائند
  68. ^ Visitscotland.com − Glasgow ائاست ائند
  69. ^ Visitscotland.com − Glasgow South Side
  70. ^ ائند اوْف آن ائرا این سیگهتهیلل آس اینتئرناتیوْنال جوْمموْنیتی سئئ فلاتس توْرن down
  71. ^ ائخجلوْسیوْئ فیرست لوْوْک آت تهئ فوْتوْرئ اوْف سیگهتهیلل
  72. ^ سیگهتهیلل رئوْامپ پلاننئد فوْر Glasgow ۲۰۱۸ یوْوْته گامئس بید
  73. ^ پارتیجک تهیستلئ تئامس اوْپ with ماریهیلل فوْوْدبانک. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2015-02-07. یوْخلانیلیب2016-08-14.
  74. ^ Glasgow'س رئد روْاد فلاتس توْ بئ دئموْلیسهئد لاتئر تهیس یئار
  75. ^ ۷۵٫۰ ۷۵٫۱ ۷۵٫۲ ائوْلر یئنه ده یئرله یئک‌سان اوْلوْن‌دوْ - بوْ دفعه قلازقوْدا
  76. ^ Scotland Guide — Architecture of Glasgow
  77. ^ CA' D'ORO BUILDING. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2016-08-16. یوْخلانیلیب2016-08-14.
  78. ^ ۷۸٫۰ ۷۸٫۱ Glasgow Architectural Styles. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2019-04-04. یوْخلانیلیب2016-08-14.
  79. ^ Scotland's contemporary architecture
  80. ^ Glasgow City Council — Clyde Bridges. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2007-09-19. یوْخلانیلیب2016-08-14.
  81. ^ Overview of Clyde Arc. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2007-08-15. یوْخلانیلیب2016-08-14.
  82. ^ Glasgow City Council — Parks & Gardens. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2012-11-20. یوْخلانیلیب2016-08-14.
  83. ^ Bellahouston Park. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2016-03-10. یوْخلانیلیب2016-08-14.
  84. ^ ۲۰ یئارس جوْلتوْرال جاپیتالس. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2007-08-22. یوْخلانیلیب2016-08-14.
  85. ^ نیگهتس اوْوْت این Glasgow. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2007-08-06. یوْخلانیلیب2016-08-14.
  86. ^ Glasgow گوْیدئ — Glasgow تهئاترئس. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2007-08-23. یوْخلانیلیب2016-08-14.
  87. ^ Glasgow Museums — Kelvingrove Art Gallery and Museum. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2007-08-17. یوْخلانیلیب2016-08-14.
  88. ^ Zaha Hadid's Riverside Museum
  89. ^ تهئ ایندئپئندئنت — تهئ تئن بئست: روْجک موْسیج وْئنوْئس. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2008-01-27. یوْخلانیلیب2016-08-14.
  90. ^ Glasgow'س موْسیج سجئنئ رئجوْگنیسئد with رارئ هوْنوْوْر فروْم اوْنئسجوْ. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2016-03-06. یوْخلانیلیب2016-08-14.
  91. ^ سجوْتلاند with ایستیلئ − Glasgow موْسیج & جلوْب سجئنئ. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2007-10-07. یوْخلانیلیب2016-08-14.
  92. ^ نیگهتس اوْوْت این Glasgow. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2007-09-27. یوْخلانیلیب2016-08-14.
  93. ^ تهئ تاللئست جینئما این تهئ World - CineWorld, Glasgow. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2022-03-28. یوْخلانیلیب2016-08-14.
  94. ^ West ائند فئستیوْال. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2006-01-09. یوْخلانیلیب2016-08-14.
  95. ^ جوْلتوْرال فئستیوْالس. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2016-08-16. یوْخلانیلیب2016-08-14.
  96. ^ Glasgow جیتی جوْوْنجیل — جیتی اوْف مدیا آند اینفوْرماتیوْن. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2012-07-31. یوْخلانیلیب2016-08-14.
  97. ^
  98. ^ Glasgow جیتی جوْوْنجیل − ائدوْجاتیوْن. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2012-04-15. یوْخلانیلیب2016-08-14.
  99. ^ Glasgow جیتی جوْوْنجیل − ائدوْجاتیوْن سئروْیجئس. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2012-11-01. یوْخلانیلیب2016-08-14.
  100. ^ Glasgow جیتی جوْوْنجیل − گائلیج ائدوْجاتیوْن. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2012-11-01. یوْخلانیلیب2016-08-14.
  101. ^ ۱۰۱٫۰ ۱۰۱٫۱ ۱۰۱٫۲ هیگهئر ائدوْجاتیوْن ایستاتیستیجس آگئنجی
  102. ^ سجوْتتیسه ائنتئرپریسئ − گئوْگراپهیج پروْفیلئ. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2007-05-27. یوْخلانیلیب2016-08-14.
  103. ^ رانگئرس آند جئلتیج: دیسوْنیتئد تهئی ایستاند
  104. ^ دوْنیا فوْتبوْلوْنوْن ان بؤیوْک ۷ دئربی‌سی. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2016-03-11. یوْخلانیلیب2016-08-14.
  105. ^ آوْروْپا فوْتبوْل چئمپیوْناتینین ۴ اوْیوْنوْ باکی‌دا کئچیریله‌جک
  106. ^ Glasgow wins راجئ فوْر ۲۰۱۴ گامئس
  107. ^ اوْوْت with آ بانگ: ائیگهت میلّیوْن توْنئ اینتوْ Commonwealth گامئس’ ایسپئجتاجوْلار فینالئ - with لوْلوْ این تارتان تروْوْسئرس آند کیلیئ این تهیگه-هیگه بوْوْتس (آند آیت فیناللی ایستوْپپئد راینینگ!)
  108. ^ ۱۰۸٫۰ ۱۰۸٫۱ ۱۰۸٫۲ Commonwealth گامئس ۲۰۱۴ ایستاتس.
  109. ^ Карта на گوْوْگلئ ماپس
  110. ^ ۱۱۰٫۰ ۱۱۰٫۱ ۱۱۰٫۲ ۱۱۰٫۳ Glasgow جیتی جوْوْنجیل — ترانسپوْرت. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2012-04-15. یوْخلانیلیب2016-08-14.
  111. ^ Strathclyde Partnership for Transport
  112. ^ Glasgow's timeline. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2007-08-14. یوْخلانیلیب2016-08-14.
  113. ^ Glasgow Trams
  114. ^ Glasgow Trolleybuses
  115. ^ The Glasgow Story − Trolleybuses
  116. ^ Glasgow Subway system marks 115th anniversary
  117. ^ Report says Glasgow subway work progressing well on £288m revamp
  118. ^ Record passenger numbers for Glasgow Subway thanks to Games boost
  119. ^ SPT Subway − Facts and figures. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2007-12-29. یوْخلانیلیب2016-08-14.
  120. ^ Clockwork Orange reborn[دائمی اولو باغلانتیلی]
  121. ^ Scotland.com — Glasgow جئنترال
  122. ^ اوْففیجئ اوْف رایل رئگوْلاتیوْن — ایستاتیوْن اوْساگئ. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2013-01-22. یوْخلانیلیب2016-08-14.
  123. ^ Waverley ائخجوْرسیوْنس. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2009-08-17. یوْخلانیلیب2016-08-14.
  124. ^ وْیسیت بریتاین — New سئاپلانئ سئروْیجئ فروْم Glasgow[دائمی اولو باغلانتیلی]
  125. ^ ایسپت — Glasgow آیرپوْرت رایل لینک. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2006-06-23. یوْخلانیلیب2016-08-14.
  126. ^ Glasgow گوْیدئ — Glasgow Prestwick اینتئرناتیوْنال آیرپوْرت. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2007-08-16. یوْخلانیلیب2016-08-14.
  127. ^ Did Glasgow v Edinburgh rivalry begin over a loaf of bread?. www.heraldscotland.com. یوْخلانیلیب3 February 2016.
  128. ^ Pessotto, Lorenzo. International Affairs – Twinnings and Agreements. International Affairs Service in cooperation with Servizio Telematico Pubblico. City of Torino. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2013-06-18. یوْخلانیلیب6 August 2013.
  129. ^ Glasgow 'twinned' with Lahore. Web.archive.org (29 November 2006). آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2006-11-29. یوْخلانیلیب12 September 2009.
  130. ^ Leask, David (24 February 2007). "Holy row after Glasgow twins with Bethlehem". Herald (Glasgow). http://www.heraldscotland.com/holy-row-after-glasgow-twins-with-bethlehem-1.853287. Retrieved 1 November 2014.
  131. ^ Bethlehem Municipality. bethlehem-city.org. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2014-07-13. یوْخلانیلیب10 October 2009.
ویکی‌آمباردا Glasgow ایله مربوط فایل وار.

شابلون:بؤیوْک بریتانیا شهرلری

«https://azb.wikipedia.org/w/index.php?title=قلاسقو&oldid=1559509»-دن آلینمیش‌دیر