ماتریکس (فیلم)
ماتریکس (فیلم) ۱۹۹۹ ایلینده دوزلیب یاییملانمیش بیر اکشن و علمی تخیلی ژانریندا فیلم‌دیر. واچووسکی قارداشلاری یؤنتمیش ماتریکس فیلمینده کی اهمیتلی روللاردا کیانوْ ریوئز، لارئنس فیشبیرن، کری-آن ماس، هوْقوْ وئوینق، جو پانتولیانو اوْیناییبلار. بو فیلم، ماتریکس آدلی دوغرولانمیش بیر اوخشارلیق یارادان(simulator) واسطه‌سیله ایندیکی اینسانلارا حیس اولا بیلن، بیر آنتی اوتوپیا گله‌جگی (دیسوپتیا، قارانلیق و ایستَنیلمز گلجک، فاضله مدینه نین ترسی) توصیف ائدیر. ماتریکسی، دویغولو ماشینلار(sentient machines) اینسان ایجتماعینی بوْیون اَیدیرمک و باسقی آلتیندا ساخلاییب اونلارین بدنلرینین ایستی‌سی و الکتریسیته‌سین انرژی قایناغی ائتمک اۆچون، دوزلدیبلر. نئو آدلی بیلگی سایار پروقرامئری (یازیلیمچی) بو حقیقتی اؤیرنیر و ماشینلار قارشیسیندا دوران عصیان ائدنلر و اویموش دونیادان(Dream World) آزاد اولان اینسانلارا قوشولور.
| ماتریکس (فیلم) | |
|---|---|
| اوْیونچولار | کیانوْ ریوئز لارئنس فیشبیرن کری-آن ماس هوْقوْ وئوینق جو پانتولیانو |
| فیلم‌گؤتورن | بیل پوْپ |
| تدوین | زک استینبئرگ |
| اؤلکه |  بیرلشمیش ایالتلر  اوسترالیا |
| دیل | اینگیلیس دیلی |
| هزینه‌سی | ۶۳ میلیوْن دوْلار |
| ساتیشی | ۴۶۳.۵ میلیوْن دوْلار |
ماتریکس فیلمی بیرینجی آددیمدا آمریکا دا ۱۹۹۹ مارس آیی‌نین ۳۱-نده اکران اولدو و دونیادا ۴۶۳.۵ میلیون دوْلاردان چوخ گلیر الده ائتدی. فیلم مونتقدلرین موثبت تنقیدلری ایله اوز-اوزه اولدو و ۴ اوسکار اؤدولو آلیب و بفتا و ساتورن جایزه‌لرینی ده قازاندی. سس وئرنلر، ماتریکسین یارادیجی و خلاقیتلی گؤرونوم ائتکیلر (ویژوال افکت) ، یوخاری کئیفیتلی عکس چکیمی و اَیلنجه‌‌لی اولماقدا تحسین ائتدیلر.
ماتریکس فیلمی ان یاخشی بیلیم-قورغو فیلم‌لر آراسیندا یئر آلیب و ۲۰۱۲-ده آمریکانین ثبت اولونموش میلّی فیلم‌لر آراسینا گیردی. فیلمین باشاری سی واچووسکی قارداشلارینی فیلمین ایکینجی(یئنیدن یوکلَنَن ماتریکس) و اوچونجو بؤلومونو (ماتریکس دئوریمی) دوزلتمگه آلقیشلادی. ماتریکس فرانشیزی (سس حقوقو) سونرادان چیزگی روْمان‌مشق(comic book)، ویدئو اویون‌لار، چیزگی فیلم‌لر (کارتون) و قیسا فیلم‌لرین یارانماغیندا، واچووسکی قارداشلارینی آغیرلیقلا مشغول ائتدی.[۱]