ماکس پلانک

ماکس کارل ارنست پلانک (آلمانجا: Max Karl Ernst Ludwig Planck) — گؤرکه‌م‌لی آلمان فیزیکی. کوانت نظریه‌سینین بانی‌سی کیمی ۲۰-جی عصرین اوّللرین‌دن فیزیک بیلیمینین اینکیشافی ایستیقامتینی مُعییّن لشدیرمیش‌دیر.

Max Karl Planck ForMemRS
Planck in 1933
دوغوم	Max Karl Ernst Ludwig Planck ۲۳ آوریل ۱۸۵۸ کیل, Duchy of Holstein
اؤلوم	۴ اوْکتوبر ۱۹۴۷ (۸۹ یاش) قوتینقن, نیدرزاکسن, Bizone, ایشغال آلمانی
تحصیل	Ph. D in theoretical physics, لودویق ماکسیمیلیان مونیخ بیلیم‌یوردو, 1879.
تحصیل یئری	لودویق ماکسیمیلیان مونیخ بیلیم‌یوردو
تانینماق سببی	See full List
حیات‌یولداشی(لاری)	Marie Merck (ائولی ۱۸۸۷–۱۹۰۹) Marga von Hösslin (ائولی ۱۹۱۱)
اوشاقلاری	5
جایزه‌لر	Nobel Prize in Physics for his quantum theory (1918) Foreign Associate of the National Academy of Sciences (1926) Lorentz Medal (1927) Copley Medal (1929) Max Planck Medal (1929) Goethe Prize (1945)
علمی منسبی
ساحه‌لر	فیزیک
مؤسیسه	کیل بیلیم‌یوردو گوتینگن بیلیم‌یوردو Kaiser Wilhelm Society
Thesis	On the Second Principles of Mechanical Heat Theory (1879)
راهنما اۇستادی	Alexander von Brill قوستاو کیرشهف هرمان فون هلمهولتز
دکتری اؤیرنجیلری	Erich Kretschmann قوستاو هرتز ژولیوس ادقار لیلینفلد مکس آبراهام ماکس فون لائو موریتس شلیک والتر شوتکی والتر بوث Walther Meissner Richard Becker
باشقا اؤیرنجیلری	Wolfgang Köhler لیزه مایتنر
ایمضاسی

ماکس پلانک اؤولادلارینین تربییه و فردی اینکیشافینا حددیندن آرتیق دقت گؤستره‌ن آلمانلی عالیم و هۆقوقشوناسلار عائله‌سین‌ده دونیایا گلمیش‌دیر. مونیخ‌ده گیمنازییادا اوخودوغو ایللرده بیر چوْخ فنلرده غیری-عادی ایستعداد و یوکسک امک سئوَرلیک(تلاش) نوماییش ائتدیریر. فیزیک اولماق قرارینا گلمه‌سی ده بۇ سبب‌دن آسان اولمامیش‌دیر. پلانکی فلسفه و موسیقی ده ماراقلان‌دیری‌دی. فیزیکنی ایسه برلین و مونیخ‌ده اوخوموش‌دور.

تزسینی مدافعه ائتدیک‌دن سوْنرا ۱۸۸۵-جی ایلده‌ن ۱۸۸۹-جو ایله قدر کیل‌ده، ۱۸۸۹-۱۹۲۶-جی ایللر آرالیغین‌دا ایسه برلین‌ده درس دئمیش‌دیر. ۱۹۳۰-جو ایلده‌ن ۱۹۳۷-جی ایله قدر ایسه کایزئر ویلهلم آدینا فیزیک جمعیتینه (حال-حاضیردا ایسه عالیمین اؤز آدینی داشیییر) اداره ائتمیش‌دیر. پلانک تتدیقاتلارینی اساساً ترمودینامیکا مسئله‌لرینه حصر ائتمیش‌دیر. عالیمه مشهورلوغو ایسه „موطلق قارا جیسیم"لرین ایسپئکترینی ایضاح ائتمه‌سی گتیرمیش‌دیر. بۇ آنلاییش آدی آلتین‌دا شۆالانماسی یالنیز تئمپئراتور و گؤرونه‌ن سطحی ساحه‌سین‌دن وابسته اوْلان جیس‌میلر باشا دوشولور. او دؤور اساسی نیوتون و لئیبنیتس طرفین‌دن قویولموش دونیانین اساس فیزیکی منظره سینی تشکیل ائد‌ن بوتون نؤع پروسسلرین کسیلمزلیگی تصوّورونه ضد اولاراق پلانک شۆالانمانین کوانت طبیعتینی ایر‌لی سورور. بۇ نظریه‌یه گؤره شۆالانما هر بیرینین انرژی‌سی

$E=h\cdot \nu$ – برابر اولان کوانتلارلا آیریلیر و اودولور

Burada $\nu$ – şülanma tezliyi (Hs), $h$ – پلانک ثابتیdir.

$h=6,625\,\times \,10^{-34}\,{\rm {{J\,}.}}$

نتیجه‌ده تِمپراتورونا قدر قیزدیریلمیش قارا جیسیمین شۆالانماسی پلانک پایلانماسی ایله تصویر ائدیلیر:

$I(\nu )\,\mathrm {d} \nu \,\mathrm {d} \Omega ={\frac {2h\nu ^{3}}{c^{2}}}{\frac {1}{e^{\left({\frac {h\nu }{kT}}\right)}-1}}\mathrm {d} \nu \,\mathrm {d} \Omega$,

،

بورادا I(v) – واحید زامان‌دا واحید ساحه‌دن $\mathrm {d} \Omega$; بوجاغی آلتین‌دا v و v+دv تئزلیکلر دیاپازونون‌دا آیریلان شولانام انرژی‌سی‌دیر، سی- ایشیق سرعتی، ک- بولتسمان ثابتی‌دیر. پلانکین مۆعاصیر فیزیکیا وئردیی تؤهوه‌لر کوانت نظریه‌سی و آدینی داشییان ثابتله توکنمیر. آ. اینشتین ۱۹۰۵-جی ایلده نشر ائتدیردیی خصوصی نیسبی‌لیک نظریه‌سی پلانک‌دا بؤیوک تسسورات دوغورور. پلانکین یئنی نظریه‌یه وئردیی یئکدیل دستک ائینشتئین نظریه‌سینین علمی دایره‌لرده قبولونا بؤیوک تأثیر گؤستریر. عالیمین دیگر نایلیتلرینه گلدیک‌ده، هیسسجیکلرین کیچیک تصادفی ایمپولسلاردا حرکتینی تصویر ائد‌ن فوککئر-پلانک تنلیینین حلی مثال گؤستریله بیلر. ماکس پلانک ۱۹۱۸-جی ایلده کوانت فیزیکسینین اینکیشافین‌دا گؤستریدیی خیدمتلرینه گؤره نوبل اؤدولینا لایق گؤرولور.

ایکینجی دونیا ساواشی ایللرین‌ده پلانک هیتلئری یهودیلری قیرماق‌دان چکین‌دیرمه‌یه چالیشیر. اوْغلو ائروین ایسه هیتلئره قارشی سوی-قصدده اتهام اولوناراق اعدام اولونور. پلانک ۱۹۴۷-جی ایلین ۴ اوکتیابر تاریخین‌ده وفات ائدیر.

خاریجی کئچیدلر

• " گؤرکه‌م‌لی فیزیکلر → ماکس پلانک "