مسلم ماقومایئف (بسته‌کار)
مسلم ماقومایئف (تام آدی: عبدالمسلم محمد اوغلو ماقومایئف؛ 18 سپتامبر 1885 – 28 ژوئیه 1937) — آذربایجان بسته‌کاری، دیریژور، پداقوق، فولکلورشوناس، ایجتیماعی خادیم، آذربایجان کلاسیک موسیقیسینین تأسیس‌چیلریندن بیری، آذربایجان موسیقی‌سینده اوروپا استیلینده ایلک اوپرانین مؤلیفی ( " نرگیز " ، 1935)، آذربایجانین امکدار اینجه صنعت خادیمی (1935). آذربایجان دؤولت آکادمیک فیلارمونیاسی مسلم ماقومایئف آدینی داشیییر. موغنی مسلم ماقومایئف ین باباسی‌دیر.
| مسلم ماقومایئف | |
|---|---|
 | |
| آد | مسلم ماقومایئف |
| دوْغوم تاریخ | 18 سپتامبر 1885 گروزنی ، ترک بؤلگه‌سی ، امپراتوری روسیه |
| اؤلوم تاریخ | 28 ژوئیه 1937 ( 51 یاشیندا) نالچیک ، کاباردینو -بالکار |
| اؤلوم سببی | ورم خسته‌لیگی |
| میللیت | آذربایجانلی |
| تحصیل یئری | زاقافقازیا موعلیم‌لر سمیناریاسی |
| ایش | بسته‌کار, موسیقی‌شوناس عالیم, قزئته‌‌چی، پداقوق، ایجتیماعی خادیم، دراماتورق |
| چالیشما ایللری | 1912–1937 |
| اۇشاقلاری | جمال الدین ماقومایئف |
اوشاق‌لیق ایللریندن موسیقی ایله ماراقلانیردی، مکتب ایللرینده موسیقی درنک‌لرینده ایشتیراک ائدیردی، زاقافقازیا موعلیم‌لر سمیناریانین اورکسترینده ایفا ائدیردی.زاقافقازیا موعلیم‌لر سمیناریادا اوزئییر حاجی‌بیگوف ایله تانیش اولوب و عؤمور بویو یاخین دوست‌لوق ائدیردی. سمینرییانی بیتیردیکدن سونرا اول شیمالی قافقازدا سونرالار ایسه آذربایجاندا موعلیم ایشله ییردی. عبدالمسلم ماقومایئف باکیدا تدریس ائدرکن اوزئییر حاجی‌بیگوفون رهبرلیگی آلتیندا اولان موسلمان اوپرا تروپپاسی ایله ایلک اولاراق موسیقیچی، سونرا - دیریژور و تئاترین رهبری کیمی امکداش‌لیق ائتمه یه باشلادی. داها سونرا آذربایجان س‌س‌ر خالق تحصیلی کومیسسارلیغیندا مسئول وظیفه لرده چالیشیردی.
ایکی اوپرانی - " شاه ایسماییل " و " نرگیز " یازمیشدیر. " نرگیز " اوپراسی سووئت مؤوضوسوندا ایلک آذربایجان اوپراسی‌دیر. او، همچنین اوچ یوزه یاخین آذربایجان خالق رقصلری‌نین، ماهنی‌لاری‌نین و دیگر ملودی‌لری‌نین سیمفونیک شرحی‌نین مؤلیفی‌دیر. ماقومایئف‌ین اثرلرینده آذربایجانین میلّی اینجه صنعتی‌نین تاثیری ایزله‌نیله بیلر.
مسلم ماقومایئف 1937-جی ایل، ژوئیه‌نین 28-ده نالچیک‌ده وفات ائدیب.
یاشاییشی
دَییشدیراوشاقلیق ایللری
دَییشدیر
اصلا قاخ رایونونون ایلیسو کندیندن‌دیر. آتاسی محمد عبدل اوغلو گنج یاشلاریندا ایلیسو کندینده دمیرچی‌‌لیک ائتمیش و سونرالار ولادی‌قافقاز شهرینه کؤچموشدور. چچن قیزی ایله ائولنه‌رک بورادا یاشامیشدیر.[۱]عبدالمسلم محمد اوغلو ماقومایئو 1885-جی ایلده قروزنی شهرینده آنادان اولموشدور.[۲][۳][۴][۵][۶]
عاییله‌ده موسیقی یه اولان ماراق ماقومایئوین بیر بسته‌کار کیمی فورمالاشماسیندا بؤیوک رول اوینامیشدیر. [۷] عبدالمسلمون ایلک موسیقی موعلیمی اونون بؤیوک قارداشی محمد ایدی. سونرالار قروزنی شهر مکتبینده تحصیل آلارکن، مسلم مکتب اورکستری‌نین باشچیسی اولوب و همچنین رقص درس‌لری تدریس ائدیردی.[۸] رسمده اوغور قازانماق اوچون مکتبین رهبرلیگی گنجین سانکت-پتربورق‌داکی اینجه صنعت مکتبینه گؤندریلمه‌سینی تکلیف ائتدی، لاکین عاییله‌نین مالیه دورومو بونا ایمکان وئرمه‌دی. گله‌جک بسته‌کار، 1900-جو ایلده قروزنی شهر مکتبین مأذونو اولدو.[۹]
موعلیم‌لیک ایللری
دَییشدیر
1899-جو ایلده قوری موعلیم‌لر سمیناریاسینا داخیل اولور.[۹] ائله بورادان دا اونون اوزئییر حاجی‌بیگوو ایله دوست‌لوغو باشلاییر. سمیناریادا تحصیل آلدیغی مودتده مسلم ماقومایئو اسکریپکا و قابویدا علا چالیردی. سمیناریادا چوخ زامان طلبه‌‌لرین ایشتیراکی ایله سیمفونیک و نفسلی اورکسترین کونسرت‌لری کئچیریلیردی. سیمفونیک اورکسترین باش ایفاچیسی اولان م.ماقومایئو دفعه‌‌لرله بو کونسرت‌لرده دیریژورو عوض ائدردی.[۱۰]طلبه‌‌لیک ایللرینده او، قافقازیانی خالق یارادیجی‌لیغی ایله ماراقلانیر،[۱۱]آذربایجان خالق موسیقی‌سینی اؤیرنه‌رک خالق ماهنی‌لارینی نوتا کؤچورولوب کور اوچون ترتیب ائتمیشدیر. 1900-جو ایلده پاریس‌ده کئچیریلمیش دونیا سرگیسینده اونون ییغدیغی اثر‌لری تقدیم ائدیلدی. بورادا او، اؤز ایلک موسیقی اثر‌لری یازمیشدی: " خیال‌لار " والسی، " سمینارچی " مازورکاسی و س.[۱۱][۱۲]
ماقومایئو 1904-جو ایلده [۳]سمیناریانی اوغورلا بیتیردیگینه گؤره اسکریپکا[۱۳]و پول موکافاتی [۱۴]آلیر. سمیناریانی بیتیردیکدن سونرا تعییناتی اوزره شیمالی قافقازا ایشه گؤندریلیر. 1905-جی ایلدن اعتیباراً او، لنکراندا موعلیم‌لیک ائتمکله مشغول اولور.[۱۵] لنکراندا موعلیم‌لیک ائتمکله یاناشی نفسلی آلت‌لر اورکستری، خور، ائلجه ده بالالایکا چالانلار آنسامبلی تشکیل ائدیر. عبدالمسلم‌ین لنکراندا فعالیتی بو شهرده مدنیتین اینکیشافینا موهوم تؤهفه وئرمیشدیر و لنکران تئاتر قروپونون چیخیشلاری " باکی " قزئتی‌نین " موسلمان حیاتی " مقاله سینده قئید اولوندو.[۱۶]
1911-جی ایلده ماقومایئو باکی شهرینه کؤچدو و بورادا شهر کالجینده ایشه باشلادی. بورادا موعلیم‌لیکدن علاوه ، همچنین یئرلی ایشچی‌لرین ساوادلی‌لیغینا اؤیرتدیگی آخشام کورس‌لارینی تاًسیس ائتدی.[۱۷]
موسیقی کاریئراسی
دَییشدیرعبدالمسلم ماقومایئو باکیدا تدریس ائدرکن اوزئییر حاجی بیگووون رهبرلیگی آلتیندا اولان موسلمان اوپرا تروپپاسی ایله امکداش‌لیق ائتمگه باشلادی. موسلمان اوپرا تروپپاسی‌نین یاراتدیغی آذربایجان موسیقیلی تئاتری‌نین اورکسترینده، ماقومایئو اسکریپکادا چالماغا باشلادی.[۱۸]حاجی بیگووون " لئیلی و مجنون " ، " اصلی و کرم " ، " شئیخ صعنان " اوپرالارینا، ائله‌جه ده، " او، اولماسین، بو اولسون " ، " آرشین مال آلان " ، موسیقیلی کومدیالارینا دیریژورلوق ائدیر. مسلم ماقومایئوین آذربایجان میلّی تئاتری‌نین اینکیشافی، ائله‌جه ده، موعلیم‌لیک ساحه‌سینده کی پداگوژی فعالیتی اونو اوزئییر حاجی بیگوولا داها دا یاخینلاشدیریر.
مسلم ماقومایئو تئاترین رهبری و باش دیریژورو اولماقلا یاناشی، همچنین بسته‌کار‌لیق ساحه سینده ده فعالیت گؤستریردی. 1913-جو ایلده ماقومایئو " سئوگی " و " شاه اسماییل " اوپرالارینی یازماغا باشلادی.[۱۹] او، 1916-جی ایلده اؤزونون ایلک صحنه اثری اولان " شاه اسماییل " اوپراسینی بیتیردی.[۲۰]خالق افسانه‌سینه اساسلانان بو اوپرادا بسته‌کار میلّی فولکلور نومونه‌‌لریندن باجاریقلا ایستیفاده ائتمیشدیر. اوپرانین ایلک نشرینده چوخ‌سایلی دیالوق اپیزودلاری وار ایدی، موسیقی ایسه ایمپروویزاسیا و موغام پرینسیپ‌لرینه اساسلانیردی. 1916-جی ایلده تاماملانان اوپرانی بسته‌کار بیر نئچه دفعه رداکته ائتمیشدیر. اوپرا اوزرینده بسته‌کار چوخ ایشله‌میشدیر. هر دفعه ایمپروویزاسیا اوصولوندان اوزاقلاشاراق کورلار، آرییالار، رقص‌لر علاوه ائدیردی کی، بو دا اونون بیر داها کلاسیک اوپرا فورماسینا اویغونلاشماسینا ایمکان یارادیردی. اوپرانی رئداکته ائدرکن آذربایجان خالق موسیقیسینین توپلاییب ایلک دفعه نوتا سالمیشدیر. اثرین پرمیئراسی 1916-جی ایله نظرده توتولسا دا، لاکین، پلانلاشدیریلمیش تاریخدن قیسا بیر مودت اول تاغی‌یئوین درام تئاترین بیناسی یاندی.[۲۱] " شاه اسماییل " اوپراسی‌نین ایلک تاماشاسی 20 مارس 1919-جو ایلده کئچیریلدی.
1920-جی ایلده ماقومایئو آذربایجان س‌س‌ر تحصیل ایشچی‌لر بیرلیگی‌نین صدری سئچیلیر. او، 1921-جی ایلده ماقومایئو آذربایجان خالق تحصیلی کومیسسارلیغی‌نین اینجه صنعت شؤعبه‌سی‌نین مودیری وظیفه‌سینه تعیین ائدیلیب. سونرا آذربایجان درام تئاتری‌نین بدیعی رهبری، آذربایجان دؤولت اوپرا و بالت تئاتری‌نین باش دیریژورو وظیفه سینده چالیشیب. 1929-جو ایلده ماقومایئو آذربایجان رادیو کومیته‌سینده موسیقی شؤعبه‌سی‌نین رهبری وظیفه سینده ایشله‌ییب و بو وظیفه ده 1931-جی ایله قدر قالیب.[۲۲]
مسلم ماقومایئو 1927-جی ایلده اوزئییر حاجی بیگوو و ذولفقار حاجی بیگوو ایله بیر‌لیکده بیر سیرا آذربایجان خالق ماهنی‌لارینی نوتا سالاراق ایشله‌میشدیر. 1927-جی ایلده ماقومایئوین رداکته سی ایله " تالیش خالق ماهنی‌لاری "نین ایلک مجموعه‌سی (اوزئییر حاجی بیگوو طرفیندن یازیلمیش و ایشلنمیشدیر) نشر اولونموشدور. او، 1920-1930-جو ایل‌لرده " آذربایجان اینجه صنعتی " ، " راپورت وئریریک " کینوفیلم‌لرینه، جلیل محمدقولوزاده‌نین " اؤلو‌لر " ، جعفر جبارلی‌نین " 1905-جی ایلده " درام تاماشالارینا و دیگر اثر‌لره موسیقی بسته‌له‌میشدیر. بسته‌کار، همچنین، سیمفونیک اورکستر اوچون " آذربایجان چؤل‌لرینده " ، " جئیران " ، " توراجی " ، " شوشتر درآمدی " ، " چچن رقصی " ، و س. یازمیشدیر. او، ووکال موسیقیسی ساحه‌سینده ده اؤز فعالیتینی داوام ائتدیریردی. " باهار " ، " تارلا " ، " بیزیم کند " ماهنی‌لاری میلّی کولوریتی ایله دیقتی جلب ائدیر. 1932-جی ایلده کوروغلو داستانی حکایه‌سینه اساساً اوپرا یازماغا باشلامیشدی، لاکین، حاجی بیگووون عئینی مؤوضودا اثر یازدیغینی اؤیرنمیش و دوستونون داها یاخشی بیر اوپرا یازاجاغینی دوشونه‌رک، لاییحه لری محو ائتمیشدیر.
مسلم ماقومایئو یارادیجی‌لیغی‌نین ان یوکسک زیروه سینی اونون " نرگیز " اوپراسی تشکیل ائدیر. بسته‌کار اوپرا اوزرینده 1932-1935-جی ایل‌لرده ایشله میشدیر. " نرگیز " اوپراسی آذربایجان موسیقیسینین اینکیشافی تاریخینده موهوم یئر توتور. ماقومایئو حساب ائدیردی کی، ایمپروویزاسیا اوصولوندان اوزاقلاشماق اوپرانین ملودیک قورولوشوندا میلّی موسیقی نومونه‌‌لرینه موراجیعت ائتمک و اوپرادا چوخ سسلی کورا اوستونلوک وئرمک لازیم‌دیر. " نرگیز " اوپراسی‌نین تاماملانماسی ایله علاقه دار اولاراق بسته‌کار " آذربایجان س‌س‌ر امکدار اینجه صنعت خادیمی " فخری آدینا لاییق گؤرولموشدور.
مسلم ماقومایئو اوزون سورن خسته لیکدن سونرا 1937-جی ایل، ژوئیه‌نین 28-ده نالچیک‌ده وفات ائدیب. باکیدا فخری خیاباندا دفن اولونوب.[۲۳]
عاییله‌سی
دَییشدیر
عبدالمسلم ماقومایئو حیات یولداشی ایله، 1906-جی ایل
ماقومایئوین ایکی قارداشی و اوچ باجیسی وار ایدی. اونون حیات یولداشی بایدی‌گول تئرئقولووا (اوپرا موغننیسی حنفی تئرئقولووون باجیسی) ایدی.[۲۴]مسلم ماقومایئوین ایکی اوغلو وار ایدی: جمال‌الدین و محمد. جمال‌الدین ماقومایئو آذربایجان س‌س‌ر ناظیر‌لر سووئتی‌نین صدرین موعاوینی، آذربایجان ک پ باکی ویلایت کومیته‌سی‌نین ایکینجی کاتیبی اولموشدور. 1953-1957-جی ایل‌لرده آذربایجان س‌س‌ر صنایع ناظیری وظیفه‌سینده چالیشمیشدیر.[۲۵]محمد ماقومایئو تئاتر رسامی، مولتی‌پلیکاتور اولموش، ایکینجی دونیا موحاریبه‌سی زامانی جبهه یه یوللانمیش، 24 آوریل 1945-جی ایلده برلین یاخین‌لیغیندا قهرمانجاسینا هلاک اولموشدور. محمد ماقومایئو و اونون حیات یولداشی آیشتین اوغلو — مسلم ماقومایئو، س‌س ری خالق آرتیستی، موغنی و بسته‌کار اولموشدور.[۲۶]
موسیقی تؤحفه‌لری
دَییشدیرعبدالمسلم ماقومایئو 15 یاخین سیمفونیک اثر‌لرین، او جومله‌دن ایکی اوپرا، مارشلار و بیر نئچه راپسودیانین مؤلیفی‌دیر. او، همچنین آذربایجانلی شاعیر‌لرین شعیر‌لرینه اساسلانان بیر چوخ ووکال اثر‌لرین مؤلیفی‌دیر. اونون بیتمه‌میش اثر‌لریندن اوچو - " سئوگی " اوپراسی، " دلی موختار " بالتی و " خوروز بیگ " آدلی موسیقیلی کومدی. بوندان علاوه ، ماقومایئو تئاتر ترتیباتینا ( " اؤلو‌لر " ، " 1905-جی ایلده " ) و فیلم‌لره ( " آذربایجان اینجه صنعتی " ، " راپورت وئریریک " ) موسیقی موشایعتی‌نین مؤلیفی‌دیر.
ماقومائوین " نرگیز " اوپراسی کلاسیک موسیقی و صحنه فورماسی اوزرینده قورولان ایلک آذربایجان اوپراسی ساییلیر. ماقومایئو و حاجی بیگووون اوّلکی اوپرالاری موعین درجه ده موغام‌دیر.[۲۷]ماقومایئو گئنیش کوتله آراسیندا یاییلمیش ماهنی‌لارین ایلک مؤلیف‌لریندن بیریدیر.[۲]
ماقومایئو چچن، آذربایجان و دیگر قافقاز فولکلورونون توپلانماسی و سیستم‌لشدیریلمه‌سی ایله مشغول اولموشدور. او، آذربایجان فولکلورونا خوصوصی دیقت یئتیرمیشدیر. اوچ یوزدن آرتیق آذربایجان خالق ماهنی و رقصینه سیمفونیک ایشلنمه‌سی ماقومایئوا عاییددیر، بعضی‌لری 1927-جی ایلده " آذربایجان خالق ماهنی‌لاری " ییغمادا درج ائدیلمیشدیر. ییغمادا ماقومایئو و حاجی بیگووون هم خالقین اثر‌لری داخیل‌دیر.[۲۸].
اثر‌لری
دَییشدیر
اوپرالار
دَییشدیر- " شاه اسماییل " (1916)
- " نرگیز " (1935)
موسیقیلی کومدی
دَییشدیر- " خوروز بیگ (اوپرِتتا) "
بالت
دَییشدیر- " دلی مختار (اوپرا) " - 1936-جی ایلده باشلانیلیب، بیتیریلمه‌ییب
اینسترومنتال
دَییشدیر- سیمفونیک اثر‌لری - آذربایجاندا ایلک دفعه
- " جئیران " راپسودیاسی
- " آذربایجان چؤل‌لرینده "
- " آزاد اولونموش آذربایجان قادینی‌نین رقصی "
- " درویش "
- " مارش RV-8 "
- " شلاله "
- ماهنی‌لار
- " یاز "
- " نفت "
- " مای "
- " تارلا "
- " گؤزه لیم "
- " دورنا "
فیلموقرافی
دَییشدیر- آذربایجان اینجه صنعتی (فیلم، 1934) (قیسامتراژلی سندلی فیلم)
- بسته‌کار مسلم ماقومایئو (فیلم، 1976)
- دوغما خالقیما (فیلم، 1954)
- ایلیسو (فیلم، 2006)
- لؤک‌باتان (فیلم، 1933)
- مسلم ماقومایئو (فیلم، 1976)
- اوزئییر عؤمرو (فیلم، 1981)
خاطیره‌سی و موکافاتلاری
دَییشدیر- مسلم ماقومایئو 1935-جی ایلده " آذربایجان س‌س‌ر امکدار اینجه صنعت خادیمی " فخری آدینا لاییق گؤرولموشدور.
- 1937-جی ایل آقوست آیی‌نین 11-ده خالق کومیسارلاری سووئتی‌نین 5021 سایلی ایجلاسی‌نین قراری ایله AK (b) MK- -دان خواهیش ائدیلدی کی، مسلم ماقومایئوین آدینی ابدی‌لشدیرمک اوچون آذربایجان دؤولت فیلارمونیاسینا بسته‌کارین آدی وئریلسین. آذربایجان دؤولت آکادمیک فیلارمونیاسی مسلم ماقومایئوین آدینی داشیییر.[۲۹]
- باکیدا ایچری‌شهرین کوچه لریندن بیری اونون آدینی داشیییر.
- فیلارمونیانین قارشیسیندا 1987-جی ایلده آچیلان مسلم ماقومایئوین بوستو وار. بوست هیکل‌تراش عمر ائلداروو و معمار عاریف صالح‌اوو طرفیندن حاضیرلانمیشدیر
- باکیدا بسته‌کارین یاشادیغی نظامی کوچه‌سینده یئرلشن 41 نؤمره لی ائوین دیواریندا خاطیره لؤوحه‌سی آسیلمیشدیر.
- 1995-جی ایلده مسلم ماقومایئوین آنادان اولماسی‌نین 110 ایل‌لیگی ایله علاقه دار قرار قبول ائدیلمیشدیر.[۳۰]
.jpg)
ماراقلی فاکت‌لار
دَییشدیربستهکار اوزئییر حاجی بیگوولا عئینی ایلده و عئینی گونده آنادان اولموشدور.
اتک یازیلار
دَییشدیر- ^ История Чечни, 2013, § 2. Новые явления в культуре чеченского общества
- ^ ۲٫۰ ۲٫۱ Музыкальная энциклопедия, 1976
- ^ ۳٫۰ ۳٫۱ Советские оперы, 1982. səh. 411
- ^ Исмаилова, 1975. səh. 4
- ^ "Müslüm Maqomayev".Большая советская энциклопедия: [в 30 т.](3-е изд.).М.: Советская энциклопедия. гл. ред.: А. М. Прохоров. 1969–1978.
- ^ "Магомаев Абдул-Муслим Магометович". Международный Объединенный Биографический Центр.2016-09-12 tarixindəorijinalındanarxivləşdirilib. İstifadə tarixi:2016-09-12.
- ^ Мешаненкова, 2013. səh. 10
- ^ Магомаев, 1999. səh. 10
- ^ ۹٫۰ ۹٫۱ Исмаилова, 1975. səh. 5
- ^ Гаджибеков, 1938
- ^ ۱۱٫۰ ۱۱٫۱ Исмаилова, 1975
- ^ Аббасов, 1952
- ^ Магомаев, 1999. səh. 11
- ^ Исмаилова, 1975. səh. 11
- ^ Исмаилова, 1975. səh. 12
- ^ Советские оперы, 1982. səh. 412
- ^ Исмаилова, 1975. səh. 13—14
- ^ "Магомаев Абдул-Муслим Магометович". Международный Объединенный Биографический Центр. 12 sentyabr 2016 tarixində orijinalından arxivləşdirilib.İstifadə tarixi: 12 sentyabr 2016.
- ^ Исмаилова, 1975. səh. 17
- ^ Абасова Э. Г. (6 yanvar 2011)."Муслим Магомаев-старший". Belcanto.ru. 12 sentyabr 2016 tarixindəorijinalındanarxivləşdirilib.İstifadə tarixi:13 sentyabr 2016.
- ^ Гусейнова, 1998
- ^ "Магомаев Абдул-Муслим Магометович". Международный Объединенный Биографический Центр. 12 sentyabr 2016 tarixində orijinalından arxivləşdirilib.İstifadə tarixi: 12 sentyabr 2016.
- ^ "Выдающийся певец, народный артист СССР Муслим Магомаев похоронен в Аллее почетного захоронения" Archived 2017-10-09 at the Wayback Machine.. Azəri Press Agentliyi. 29 oktyabr 2008. İstifadə tarixi: 26 sentyabr 2016.
- ^ Мешаненкова, 2013. səh. 13
- ^ Депутаты ВС СССР, 1970. səh. 265
- ^ "Светлой памяти великого композитора посвящается". Муслим (интернет-журнал). 12 sentyabr 2016 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi:12 sentyabr 2016
- ^ Музыкальный энциклопедический словарь, 1990, Азербайджанская музыка
- ^ Григорьев, Платек, 1981. səh. 181
- ^ "Tarixi" Archived 2018-10-11 at the Wayback Machine.. filarmoniya.az. Azərbaycan Dövlət Filarmoniyası. İstifadə tarixi: 31 may 2016.
- ^ Müslüm Maqomayevin anadan olmasının 110 illik yubileyinin keçirilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 1995-ci il tarixli Sərəncamı— anl.az saytı
قایناق‌لار
دَییشدیر- Карагичева Л. В. (1956). Азербайжданская ССР. Музыкальная культура союзных республик (2-ci nəşr). М.: Государственное музыкальное издательство. səh. 100.
- Союз композиторов СССР (1957). Советские композиторы: краткий биографический справочник. М.: Советский композитор. tərtibatçı Г. Б. Бернандт, А. Н. Должанский. səh. 695.
- Депутаты Верховного Совета СССР. VIII. Известия Советов депутатов трудящихся СССР. 1970.
- Исмаилова Г. А. (1975). Муслим Магомаев (1-ci nəşr). Баку: Азербайджанское государственное издание. Л. В. Карагичевой. səh. 64.
- Григорьев Л. Г., Платек Я. М. (1981). Советские композиторы и музыковеды: справочник в трёх томах. 2: К — Р. М.: Советский композитор. səh. 416.
- "Абдул Муслим Магометович Магомаев". Советские оперы: краткое содержание. М.: Советский композитор. tərtibatçı А. М. Гольцман. 1982. səh. 672.
- Музыкальный энциклопедический словарь (150 000 nüs.). М.: Советская энциклопедия. Baş redaktor Г. В. Келдыш. 1990. səh. 672. ISBN 5-85270-033-9.
- Магомаев М. М. (1999). "Мотивы детства". Любовь — моя мелодия. Мой 20 век. М.: ВАГРИУС. ISBN 5-264-00001-8.
- Гешаев М. Б. (1999). Знаменитые чеченцы. 1 (2000 nüs.). Седа. səh. 644.
- Эстрада России, XX век: энциклопедия. М.: ОЛМА Медиа Групп. отв. ред. Е. Д. Уварова. 2004. səh. 861. ISBN 5-224-04462-6.
- Мешаненкова Е. (2013). Муслим Магомаев. Биография. М.: Издательство АСТ. səh. 431. ISBN 978-5-457-40567-7.
- Академия наук Чеченской республики (2013). История Чечни с древнейших времён до наших дней в четырёх томах. III. История Чечни XIX в (5 000 nüs.). Грозненский рабочий. Я. З. Ахматов. səh. 654.