مین بیر گئجه

مین بیر گئجه (فارس. هزار و یك شب ؛ عرب. كتاب ألف لیلة ولیلة‎‎ ) - یاخین شرق خالقلاری‌نین مین ایللردن بری یاراتدیقلاری و چوخسایلی مؤلیف، ترجومه‌چی و تتقیقاتچیلار طرفیندن توپلانمیش ناغیللار توپلوسو.

اوریژینال الیازماسی‌نین هئچ واخت تاپیلماماسینا باخمایاراق بو ناغیللار توپلوسونون بیزیم ائرا‌نین 800-900-جو ایللرینه عایید اولدوغو سؤیله‌نیلیر. ناغیللار بیر قایدا اولاراق شهریزاده طرفیندن اری و شاهی شهریارا مین بیر گئجه‌لیک زامان مودّتینده نقل ائدیلیر.

شهریار آروادلاریندان بیری‌نین خیانتیندن درین سارسیلیر و یئر اوزونون بوتون قادینلارینی دا اعتیبارسیز اعلان ائدیر. او قادینلاردان اؤزونه‌مخصوص شکیلده قیصاص آلیر. بئله‌کی ائولندیگی قادینی هر گئجه‌‌نین سحرینده قتله یئتیریر. نؤوبه وزیرین گؤزل و عاغیللی قیزی شهریزاده‌یه چاتیر. عاغیللی شهریزاده شاهی‌نین نیّتینی گؤزل آنلاییر و ائولندیکلری گئجه شاها ماراقلی بیر ناغیل دانیشیر، لاکین اونو سحره یاخین ان ماراقلی یئرینده یاریمچیق بیتیریر. بئله‌لیکله، هر گئجه شاها بیر یئنی ناغیل سؤیله‌ین شهریزاده هر ناغیلی بئلجه تاماملامامیش حالدا بیتیریر و هر یاریمچیق ناغیلی ایله حیاتینی خیلاص ائدیر. احوالات بو مینواللا دوز 1001 گئجه داوام ائدیر و یئکوندا شهریزاد شاهین غضبیندن همیشه‌لیک قورتولا بیلیر.

"مین بیر گئجه" - دونیا ثروتیدیر

شرق خالقلاری‌نین "مین بیر گئجه" ناغیللارینداکی مودریک‌لیگی و فانتزی‌لری، سوژئتلرین، سمبوللارین، آللئقوریالارین رنگارنگ موعمّالی اولماسی موسیقیچیلری دفعه‌لرله موختلیف ژانر و فورمالی اثرلر یاراتماغا سؤوق ائتمیشدیر. ائتیک و ائستِتیک تاثیر گوجونه مالیک دولغون و اینجه پوئتیک اوبرازلاری ایله موختلیف یاشلی اوخوجولاری سِحرلی عالمیله اووسونلایان شهریزادین ناغیللاری دونیا ثروتینه چئوریلمیشدیر.

"مین بیر گئجه" بالئتی

"مین بیر گئجه" ناغیللاریندا ایلهام آلان آذربایجا‌نین گؤرکملی بسته‌کارلاریندان فیکرت امیروو دونیادا شؤهرت قازانمیش عئینی آدلی بالئتین مؤلیفیدیر. بالئت ایلک دفعه 1979-جو ایلده م.ف. آخوندوو آدینا اوپئرا و بالئت تئاتریندا گؤستریلمیشدیر.

فیکرت امیروو "مین بیر گئجه" ناغیللاری‌نین مؤوضوسونا ائله بیر زاماندا موراجیعت ائتمیشدیر کی، آرتیق دونیا دینله‌ییجیلری ریمسکی-کورساکووون "شهریزاده"سی کیمی داهیانه سیمفونیک سویتاسی ایله تانیش ایدیلر. تا‌نینمیش موسیقی‌شوناس پاوئل خوچوا‌نین سؤزلری ایله دئسک، بو سوژئته موراجیعت ائتمک ایسته‌ین بسته‌کاردان "بؤیوک یارادیجیلیق جسارتی، یوکسک پئشه‌کارلیق، اوستالیق و زنگین شرق موسیقیسی‌نین اینجه طبیعی حیس‌لرینه مالیک اولماق طلب ائدیلیردی".