نیلس دالن
نیلس دالن - آگا کوکر و دالن لایت این ایختیراچی‌سی، آگا شیرکتینین یارادیجی‌سی، فیزیک اوزره نوبل اؤدولینین صاحبی سوئد‌لی عالیم. ۱۹۱۲-جی ایلده فنرلرین آچیلماسین‌دا ایستیفاده ائدیله‌ن قاز باطری ایله بیرلیک‌ده ایستیفاده اولونان آوتوماتیک تنظیملییجینی ایجاد ائتمه‌سی ایله الاقدر نوبل فیزیک اؤدولینی قازانمیش‌دیر.
نیلس دالن | |
|---|---|
 | |
| دوغوم | نیلس دالن نوامبر ۱۸۶۹ |
| اؤلوم | ۹ دسامبر ۱۹۳۷ (۶۸ یاش) |
| میلیت | سوئد |
| تحصیل یئری | Chalmers University of Technology, Polytechnikum, زوریخ |
| تانینماق سببی | Sun valve and other lighthouse regulators |
| جایزه‌لر | فیزیکده نوبل جایزه‌سینی قازانان (1912) |
| علمی منسبی | |
| ساحه‌لر | فیزیک, mechanical engineering |
| مؤسیسه | AGA |
گنج‌لیک ایللری
دَییشدیرداله واسترا گؤتالاند شهرینین کیچیک بیر کن‌دی اولان ایستانستوپ‌دا آنادان اوْلموش‌دور. عائله‌سینین فئرماسینی ایداره، سوْنرا ایسه بوستان، سود محصوللاری و توْخوم تیجارتی ساحه‌لرین‌ده گئنیشلت‌دی. ۱۸۹۲-جی ایلده سود یاغینی تست ائدیب سودون کئیفیتینی اورتایا قویان بیر آلت ایجاد ائتدی و بو یئنی ایجادینی قوستاو ده لاوالا گؤسترمک اۆچون ایستوجکهولما گئت‌دی. ده لاوال ایجاددان چوخ ممنون قالدی و اؤز-اؤزونو اؤیره‌دن دالنی ساده تکنیکی تحصیل آلماسی اۆچون جسارتلندیردی. دالن جهالمئرس تکنیکی بیلیم یوردوسی قبول اولدو. ۱۸۹۶-جی ایلده ماستئر و دوکتورلوق تاماملامیش اولاراق جهالمئرس تکنیکی بیلیم یوردو ترک ائتدی. دالن تام قوستاو ده لاوالین تیپین‌ده اولان بیر ایختیراچی ایدی.ایمکان‌سیز شئیلری سیناماق‌دان قورخمازدی، لاکین شیرکت اقتصادیاتی رهبرلیین‌ده اولدوقجا دقت‌لی داورانیردی. بیر محصولو بازارا چیخارتمازدان اوّل بازاردا ایشتیراک ائده بیلجیین‌دن امین اولوردو.
آگا کاریئراسی
دَییشدیر۱۹۰۶-جی ایلده دالن بیر استیلن اۆرتیم (تولید)چی‌سی و پایلاییجی‌سی اولان قاز باطری شیرکتین‌ده باش مۆهندیس اولاراق وظیفه آلماغا باشلادی. ۱۹۰۹-جی ایلده بو شیرکت‌ده مودیرلیک سِمتینه یوکسل‌دی و شیرکتین آدینی سوئنسکا آکتیبولاگت گاساکومولاتور اولاراق دییشدیردی. آگا دالنین محصوللارین‌دان ایستیفاده ائدیله‌ن دنیز فنرلرینی اینکیشاف ائتدیرمه‌یه باشلادی. ۱۹۱۰-جی ایلده شیرکت لیدینقودان بؤیوک بیر توْرپاق ساحه‌سی آلدی و ۱۹۱۲-جی ایلده اۆرتیم (تولید) تسی‌سینین تاماملانماسییلا ایستوکهولم‌دان بورایا کؤچ‌دولر.
حیاتی بویونجا آگا سوئد‌ده ان یئنی‌لیک‌چی و ان بؤیوک اۆرتیم (تولید)ا صاحب اولان شیرکت اولدو. نهایت ۱۹۷۰-جی ایللرین اوّللرین‌ده آگا شیرکتی داخیل اولدوغو بازارلارین آزالماسی سببیله صنایع ساحه‌سین‌ده ایستیفاده اولونان قازلارین اۆرتیم (تولید)ی اۆزرینده ایشله‌مه‌یه باشلادی.
دالن لایت
دَییشدیردالن اوّللر چوخ یانان کربوهیدروژن تؤره‌مه‌سی اولان بیر قاز ایله- استیلن ایله چالیشیردی. دالن آگا آدین‌دا بیر باغلاما واسطه‌سی ایجاد ائتدی. بو واسطه قازی هوپدوروب اعتیبارلی بیر شکیل‌ده ساخلاییردی و بو سبب‌دن تیجارت اولاراق ایستیفاده ایمکانی تامین ائدیردی.
استیلن حَددیندن آرتیق پارلاق آغ بیر ایشیق ساچیردی. نتیجه اولاراق LPGده دونوق ایشیغی اولان دنیز فنرلری عوضینه استیلن ایستیفاده ائتمه‌یه باشلادیلار. دالن یئنی یاناجاغینین ایستیفاده‌سین‌ده ایشه یارایاجاق گونش والفلری آدین‌دا یئنی بیر ایجاد اینکیشاف ائتدیردی. بو آلت ایشیغین یالنیز گئجه یانماسینی تامین ائد‌ن انرژییه قناعت ائدیردی و فنرلرین ایستیفاده اؤمرونو اوزادیردی.دالن فلاشر آدلی جیهاز یارات‌دی. جیهاز قاز ایستئهلاکینی یوزده دوخ‌سان نیسبت‌ده آزالدیردی. بو آردیجیل اۆرتیم (تولید)، ساغلام و کیچیک واسطه‌لر ایسکاندیناویا کیمی دالغالی بیر ساحلی داها اوزونموددت‌لی و اعتیبارلی ساخلاییردی. آگا دنیز فنرلری بوتون پاناما کانالینی ایشیقلان‌دیریردی.
آگا کوکر
دَییشدیردالن ۱۹۲۲-جی ایلده آگا کوکر آدلی بیر جور اوجاق اولان ایجادینین پاتنتینی(ایختراع ثبتی) آلمیش‌دیر. اوجاقنین اوزرین‌ده‌کی تجروبه‌لرینی ۱۹۱۲-جی ایلده آگا لیدینقویا کؤچدویو بیر واخت‌دا اینشا ائتدیی ویلا اکباکندکی فردی مطبخین‌ده گرچکلشتیرمیشتیر. لاکین ایجادینی اؤز گؤزلریله گؤره بیلممیش‌دیر. بونون سببی ایسه ۱۹۱۲-جی ایلده بیر تست اثناسیندا اولان پارتلامادا گؤزلرینی ایتیرمه‌سی اوْلموش‌دور. اوجاقنی اینکیشاف ائتدیرمیی عائله‌سینین کمکی ایله حیاتا کئچیرمیش‌دیر.
شخصی حیاتی
دَییشدیردالنین والیدئینلری آندرس و لوویس دالن اوْلموش‌دور. ۱۹۰۱-جی ایلده آلما پرسون ایله ائولنمیش‌دیر. ایکی‌سی اوغلان، ایکی‌سی قیز اولماقلا ۴ اوشاقلاری اوْلموش‌دور.
- مایا سیلفوئرستولپئ ایله ائولنمیش‌دیر. (۱۹۰۴-۱۹۹۵)
- گوننار (۱۹۰۵-۱۹۷۰)
- آندرس (۱۹۰۷-۱۹۹۴)
- اینگا-لیسا کئئن ایلئ ائولنمیش‌دیر. (۱۹۱۰-۲۰۰۶)
۱۹۱۲-جی ایلدکی قزا
دَییشدیر۱۹۱۲-جی ایلده دالن باطریون ماکسیموم تضییقین‌ده‌کی تئپکیلرینی اؤلچرکه‌ن آسئتیلئندئن اؤتری حاضیرلانمیش پارتلامادا گؤزلرینی ایتیرمیش‌دیر. عئینی ایلین داوامین‌دا نوبل فیزیک اؤدولینی قازانمیش‌دیر. چوخ خسته اولدوغو اۆچون دالنین یئرینه مراسیم‌ده کارولینسکا اینستیتوتون‌دا گؤز نوخوشلوقلری پروْفسورو اولان قارداشی آلبین دالن قاتیلمیش‌دیر. تانیتما تقدیماتی، بیلیمین اینکیشافی اۆچون اؤز فردی تهلوکسیزلیینی تهلوکه‌یه آتمیش دالن ایلتیفات خصوصیتین‌ده ایدی. کور اولماسینا باخمایاراق دالن آگا شیرکتینی ۱۹۳۷-جی ایلده‌ن اؤل‌نه قدر ایداره ائتمیش‌دیر. حیاتی بویونجا ۱۰۰ پاتنت (ایختراع ثبتی)ه صاحب اوْلموش‌دور.
اؤدوللار
دَییشدیر- ۱۹۱۲-جی ایلده فزیکا اوزره نوبل اؤدولی
- سوئد کرال علملر آکادمیسینین عضوو
- علم و مۆهندیس‌لیک آکادمیسینین عضوو