یؤروک‌لر
یؤرۆک‌لر، کؤچری یاشام طرزینی سئچمیش تورک خالق‌لارینا دئییلیر. آنادولودا یایلاق-قیشلاق حیاتی یاشایان تورکمن طایفالاری (اوبالاری) اوچون ده ایشله‌دیلیر. آنادولو خالقی‌نین چوخ اؤنملی نوفوس اکثریتینی مئیدانا گتیررلر. بالکان‌لارداکی تورکلر آراسیندا دا یوکسک میقداردا یؤروک وار. روم ائلی یؤروک‌لری: کوْجاجیک یؤروک‌لری، نال‌دؤکن یؤروک‌لری، ویزه یؤروک‌لری وس قروپ‌لارا آیریلماقدادیر. بو گون بولغاریستان، یونان و مقدونیه‌نین داغ کندلرینده یاشاماقدادیرلار.
 | |
| اهالی سایی‌سی | |
|---|---|
| 3 میلیون | |
| چوْخلی اهالی اولان بؤلگه‌لر | |
| آنادولو, بالکان | |
 تورکیه | >1,000,000[۱][۲] (2011) |
 شومالی مقدونیه | 4,000[۳] |
 بولغاریستان | 1,000[۴] |
| دیل‌لری | |
| تورکیه تورکجه‌سی | |
| دین‌لری | |
| ایسلام (سوننی, علوی‌ليک) | |
| مربوط اولان قومی قروپلار | |
| آنادولو تورک‌‌‌لری و دیگر تورک خالقلاری | |
اتیمولوژی
دَییشدیرتورکجهدهکی "یۆرۆمک " سؤزوندن تؤره‌دیلمیشدیر. صیفت اولاراق مِنینسکی لوغتینده کئچیر.[۵]
تاریخده یؤروک‌لر
دَییشدیر
عثمانلی ایمپراتورلوغو بوتون بالکان‌لاردا الده ائتدیگی تورپاق‌لارا صاحیب اولونماسی اوچون یالنیز تورکمن/یؤروک‌لری گؤندرمیش و وظیفه‌لندیرمیشدیر. یؤروک‌لر، آنادولو و روم‌ا‌ئلی‌ده کؤچری اولاراق یاشایان، گئچینمه‌لرینی حئیواندارلیقلا تأمین ائدن و مؤوسوم‌لره گؤره آران و یا یایلاقلاردا قوردوقلاری چادیرلاردا اوتوران اوغوز تورکلرینه وئریلن آد‌دیر. ائله‌جه تورکمنلر اولاراق دا خاطیرلانماقدادیر. "جسور، ساواشچی، یاخشی گئدن، الی آیاغی ساغلام" کیمی معنالاری ایفاده ائدن "یؤرۆک" سؤزو یئرینه "یۆرۆک" سؤزو ده ایشله‌دیلیر. عومومی اولاراق قونار-کؤچر حیات یاشایان بوتون توپلولوق‌لار اوچون ایستیفاده ائدیلن بو آد، داها چوخ کؤچری اوغوز بویلاری اوچون عالم (عام آد) اولموشدور.
11. عصرده اورتا آسیادان کؤچ ائدن و کؤچری حیات یاشایان اوغوزلار، ایراندان کئچه‌رک مالازگیرت ظفریندن سونرا آنادولویا گلدیلر. بورادا دا اسکی یاشام طرزلرینی عئینی ایله داوام ائتدیردیلر. ایلک زامان‌لار تورکمن آدییلا خاطیرلانان اوغوزلارین بیر قیسیمی مسکون حیاتا کئچدی. آنادولونون ایسلام‌لاشدیریلیب تورکلشدیریلمه‌سی سیراسیندا اوغوز بویلاری، آنادولونون هر طرفینه یاییلدی. بیر قیسیمی مسکون حیاتا کئچه‌رک " تورکمن " و "ماناو" آدی آلارکن بیر قیسیمی ده کؤچری حیاتینی داوام ائتدیریب " یؤروک " آدییلا خاطیرلاندی. عثمانلی‌لارین روم‌ائلی‌یه کئچیشیندن سونرا یؤروک‌لرین اؤنملی بیر بؤلومو ده روم‌ائلی‌یه کؤچ ائتدیریلدی.
یؤروک‌لرین باشلیجا گئچینمه قایناق‌لاری قویون و کئچی ایدی چونکی کؤچ اثناسیندا کیچیک باش حئیوان‌لارلا یئر دَییشدیرمک داها آساندیر. یؤروک طایفالاری و اوبالاری آدلاریندا عومومیتله قویون و کئچی سؤزلرینی ساخلایارلار: "قارا کئچیلی" ، "ساری کئچیلی" کیمی. عئینی زاماندا قویونلو یؤروک‌لر دئیه بیلینن آق‌قویونلو و قاراقویونلو طایفالاری نین آدلاری، بو اوبالارین هارادا یاشادیقلارینی دا بللی ائدیر.[۶]
ایندیکی واختدا یؤروک‌لر
دَییشدیر
تورکیه ده، عثمانلی دؤورونده 19. عصردن سونرا آساییش و دؤولت نوفوذونون تأمینی اوچون مجبورو مسکون‌لاشدیردیریلاراق کؤچری یاشام طرزیندن وازگئچیردیلن قروپلار دا اؤزلرینی "یؤروک تورکمنلر" اولاراق تانیدارلار. یؤروک‌لر ده یاواش یاواش مسکون یاشام طرزینه کئچدیکلری اوچون، ایندیکی واختدا خوصوصیله توروس‌لاردا کؤچری یؤروک‌لر قالمیشدیر. آنجاق کؤچری یؤروک‌لره (چوخ اولماسا دا) تورکیه‌نین بیر چوخ بؤلگه‌سینده راست گلینمکده‌دیر. ایندیکی واختدا یؤروک‌لرین بؤیوک بؤلومو ایسه تام مسکون حیات فورماسینا کئچمیشلردیر.
آنجاق مکاره بازاری، کشکک، قیل چادیری، کیلیم، حصیر و دوه گولش‌لری کیمی بعضی کؤچری عادت‌لرینی هله ده داوام ائتدیررلر. آنتالیانین قوملوجا و موغلانین فتحیه ماحالیندا اکینچی‌لیک و گولخاناچی‌لیق شنلیک‌لرینده تمثیلی یؤروک کؤچو و عنعنه‌لری سرگی‌لنمکده و دوه گولش‌لری ائدیلمکده دیر.
عوثمانلی دؤولتی‌نین مجبوری مسکون‌لاشدیرما سییاست‌لری سببی ایله یئرلریندن یوردلاریندان ائدیلن آوشار، یؤروک، تورکمن طایفاسی بو وضعیته سس‌سیز قالمامیش، دادال‌اوغلو و قاراجا اوغلان شعیرلرینده و آغی‌لاریندا بونا قارشی چیخمیش و گونوموزه چاتان "فرمان پادشاهیندیرسا داغلار بیزیمدیر " دئییمینی سؤیله‌میشلر.
اتک یازی‌لار
دَییشدیر- ^ "Area Handbook for the Republic of Turkey", Volume 550, Issue 80, Thomas Duval Roberts, American University (Washington, D.C.). Foreign Area Studies. U.S. Government Printing Office, 1970. Page 74.
- ^ Michaël Thevenin (2011): "Kurdish Transhumance: Pastoral practices in South-east Turkey". Springer: Pastoralism Research Policy and Practice (1), Social Anthropology, URMIS Paris 7, DOI: 10.1186/2041-7136-1-23 page 21.
- ^ Yoruk in North Macedonia. Joshua Project.
- ^ Yoruk in Bulgaria. Joshua Project.
- ^ "gezgin, berduş, sabit konutu olmayan" Meninski, Thesaurus, 1680
- ^ [1] Yörüklerin Hayat Tarzı ve Aşiretler