آغاج آنا
آغاج آنا - تورک میفولوژی‌سینده آغاج ایلاهه. فرقلی دیللرده آغاچ (آغاش، آغاس، یاغاچ، ییغاچ، جیغاچ، ائوئس) آنا اولاراق دا بیلینر. موغولجادا موْد و موْدون (موْدوْن) ائچئ اولاراق دئییلر.
اؤزل‌لیک‌لری
دَییشدیریئرله گؤیو بیر-بیرینه باغلایان حیات آغاجی اولوقایینی (بای‌تئرئکی) قورویار. بعضی تورک طایفالاری آغاجدان تؤرندیکلرینه اینانارلار. مثلا بیر بویون آدی اولان قیپچاق سؤزو، " آغاج قوْووُغو " دئمکدیر. قیپچاغی آناسی، بیر آدانین اورتاسیندا اولان آغاجین قوْووُغوندا دوغموشدور. قیپچاق‌لار دا اونون نسلیندن تؤرنمیشلر. اصلینده آغاج قوْووُغونون ایچری‌سینده ایشتیراک ائدن قادین تورلارین سونراکی عصرلرده، افسانه‌نی داها حقیقی بیر حالا گتیرمک اوچون یارادیلدیغی آیدین اولماقدادیر. داها کؤهنه دؤورلرده بیرباشا آغاجدان دوغما شکلینده بیر آنلاییشین وار اولدوغو راحات‌لیقلا دئییله بیلر و بوراداکی آغاج دا اصلینده عادی بیر آغاج اولماییب، اوُلوقایین‌دیر. چونکی او، بوتون حیاتی و دوغورقانلیغی ایشارله‌مکده دیر. بیر بنزتمه ائدیلدیگینده اوغوز خانین ایلک آروادی‌نین دا آغاج آنا آنلاییشی ایله علاقه‌لی اولدوغو گؤروله بیلر. اوغوز خانین تاپدیغی بو قیز دا بیر آغاجین اورتاسیندا اوتورارکن دوغور. و داها سونرا دوغدوغو اوچ اوغولوندان تؤره‌ین اوچ اوخلار آدی وئریلن تورک طایفالاری‌نین آناسی اولاراق قبول ائدیلیر. آغاج، نجابتی دا ایفاده ائدیر. تورک مدنیتینده بؤیوک و قوووغو اولان آغاج‌لارا حؤرمت ائدیلر، حتّی بو جور آغاج‌لاردان قورخاردیلار، ایچینده آل آناسی‌نین (و یا آغاج آنانین) یاشادیغینا اینانیلیردی. آغاج آنانین دیقته چارپان بیر شکیلده آغاج آتادان آییران ان اهمیتلی خوصوصیتی، ایچینده یاشایان دیشی بیر وارلیغین و یا قادینین تاپیلماسی‌دیر.
تۆکل
دَییشدیرتۆکل، تورک خالق اینانجیندا آغاج اؤولادی، آغاجدان دوغولدوغونا اینانیلان آدام، آغاجین ایچیندن چیخان دئمکدیر. سؤز؛ تیکیلمک، تام اولما و بوتونلوک ایفاده ائدر.
اتیمولوژی
دَییشدیر(آغ / آک) کؤکوندن تؤرنمیشدیر. موختلیف نؤوع‌لری اولان اودونو اولان بیتکی. آغماق (یوخاری چیخماق) حرکتی ایله علاقه‌لی‌دیر. اوزانما معناسی داشیییر. بو مضموندا گؤیه دوغرو اولماغی بیلدیریر. آغاجین موقدس‌لیگی بئلی‌نین گؤیه دوغرو یوکسمه‌سیندن قایناقلانیر.
قایناق
دَییشدیر- Türk Söylence Sözlüğü, Deniz Karakurt, Türkiye, 2011 (OTRS: CC BY-SA 3.0)