اوسکو

اوسکو شهری (دولتی آدی: شهر اسکو) شرقی آذربایجان اوستانیندا یئرلشیب و اوسکو شهریستانینین مرکزیدیر. بۇ شهر 1395-جی ایلین نوفوس‌ساییسی اساسیندا ۱۸،۴۵۹نفرجمعیتی اولماقلا بو باخیمدان ایسه اوستانین اون‌آلتینجی شهریدیر.

اوسکو
نقشه اوستونده یئری اوسکو
اؤلکه	ایران
اوْستان	دوغو آذربایجان
بؤلگه	اوسکو
بؤلوم	مرکزی
باشقا آدی	اوشقایا
میلت
اهالی	۱۸٬۴۵۹ نفر ۱۳۹۵ایلینده
مذهب	موسلمان، شیعه
دیل	آذربایجان تورکجه‌سی
طبیعی جوغرافیاسی
یوکسک دنیزدن	۱۵۷۹ مئتر
شهر بیلگه‌لری
مجلیس‌وکیلی	پزشکیان، بیگی، ساعی، فرهنگی، بی‌مقدار، سعیدی
تیلفون‌کودو	۰۴۱
وئب‌سایت	اوسکو بلدیه‌سی

اوسکو، یا اوشکایا / اوشقایا ، تبریزین گونئی دوغوسوندا یئرلشیب. اوشقایا آذربایجانین چوْخ اسکی شهرلرینددیر. بۇ شهر تبریزین جنوب‌غربین‌ده و سهند داغ‌لاری‌نین شمال‌غربی اتک‌لرین‌ده یئرلشرک،۱۵۷۹ متر دنیزدن سولاریندان اوجالیغی واردیر. شهر اوزو بیر یاشیل دره ده قورولوب و اطرافینداکی باغلار اوسکو چای و نئچه کهریز طریقیله سوواریلیرلار. شهرده یاشایان لارین چوخو آلیش وئریش ایشینده دیر اولاراق، تبریزه یاخین اوْلدوغو اۆچون چوخلاری تبریز ده ایشله ییرلر. کچمیش عصرین ایلکلرینده اوسکوده ایپک صنعتی چوْخ یایغینلاشاراق آنجاق خاریجی اورونلرایله یاریشماسی بۇ صنعتی داغیدیبدیر.

اوسکو چای، سهندین قوزئینده سولطان داغیندان قایناقلاشیر. سهندین باتیسیندان آخان کندوان چای دا اوسکو چایا قوشولور. سولطان داغینین و قیبله دره سیندن گلن سولار و چوبان بولاغی عنصرود دره سینده آستامال چایین عمل گتیریللر. عونصوررود، آمقان، اسفنجان، فسندیق و هابله گورمه لی کندوان و کهنمو کند لری ، بۇ چایین آخینیندا یئرلشیبلر.

اوسکو دره سی یوخسا چایپارا اوسکو چای ایله سوواریلیر و بۇ سببه یاخشی حاصیللی اکینلری و باغلار اوشقایادا و یاخین کدلرینده اولان میلان، یوخاری باویل ، آشاغی باویل ، کله جاه، دیزج و بایرام دا وار.

تاریخ

گئچه‌جک‌ده اوش‌کایا آدلی تاریخی شهر، سهند داغ‌لاری و اورمو گؤلونون آراسین‌دا یئرلش‌میش‌دی کی گویا ایندی‌کی اوسکونون یئرین‌ده‌ایمیش. بۇ شهرین آدی بیرینجی ارگیشتی و ایکینجی سارگنون کتیبه‌لرین‌ده گلیب‌دیر. ایکینجی سارگن (آشورون شاهی) اوز کتیبه‌سینده -کی بیر قرن میلاددان قاباغا مربوط اولور- آشوری ساواش‌چی‌لاری‌نین اورارتو یوردونا هجوم ائدیب و اوشکایا شهری و اونون کنارین‌داکی کندلرین اودا چکمه‌لرین‌دن خبر وئریر.

حمداله مستوفی نزهةالقلوب کتابین‌دا اوسکودن باویل‌چای منطقه‌سی‌نین بویوک کندلرین‌دن بیری‌سی عنوانین‌دا آد آپاریر کی باویل، خسروشاه، فسقندیس و میلان کندلریله قونشویموش. نادری عالم‌آرا کتابین‌دا بۇ کندی آذربایجانین ان آباد کندلرین‌دن سایا گتیریر. مشورطه قیامی‌نین جریانین‌دا اوسکو خالقی تبریز خالقی‌نین کنارین‌دا شوروی‌نین قزاق‌لاری و دولتی نیرولارین علیهینه تظاهرات ائتدی‌لر.

آدلیملار

امیر ابوالقاسم اوسکویی، نجم‌الدین محمد اوسکویی، محمدباقر بن محمدسلیم قراجه‌داغی اوسکویی و موسی بن محمدباقر حایری اوسکویی بۇ شهرین ان آدلیم مشاهیرلرین‌دن‌دیرلر.

تاریخی و گورمه لی نقطه لری

• – کندوان : اوشقایانین جنوب طرفینده ۱۸ کیلومتر فاصله ایله سلطان داغینین اتگینده و تبریزین ۵۰ کیلومتر لیگینده یئرلشیر. کندوان ارشد داغی نین قوزئیینده دره نین قوزئی قیسمتینده دیر. بۇ کندین اهالی سایی 1996 ایلینده ۱٤۰ ائو و ۷۵۰ نفریدی. اهالیسی اکینچیلیک و مالدارلیقلا مشغولدورلار.

کندوانین گورملی یئرلریندن هرم شکلینده داشدان یونولموش ائولر ، انبارلار و تووله لردیر، بۇنلارین سایی ۱۱۷ تیکینتیه یاخین ضنن ائدیلیر. بۇ هرم شکلینده داشلار وولکان دان تورنمیش عاییق خاصیت لری وار یعنی ائو ایچی حرارتی یای فصلینده سرین و قیشدا ملایم ساخلایر.

کندوانین کوچه لری سو و یاغیش آخینتی نتیجه سینده یارانان زولاقلار دیر. داشلارین جنسی لارها (Larha) و اینمبریست (Inembridt) دن دیرلر کی وولکان ماتریاللاری و پالچیقین قاریشیقیندان توره نیبلر. بۇ بالاجا تپه لر و هرم لرین اوجالیقی گاهن آتمیش متره کیمی چاتیر. هر هرم ایچنده ایکی ده‌ن دؤرد مرتبه یه جن تیکمک اولار. بۇ مرتبه لر کیران یا گیران آدلانیر لار.

• – سولطان داغی سهندین زیروسینه یاخین بیر داغ دیر. سولطان داغی سهند و قوچ گؤلؤ داغلاریندان سوْنرا 3476 متیرلیکده سهند داغلارینین اوجا داغلارینداندی.
• – اوشقایا ایمامزاده سی : اوشقایانین جنوب طرفینده، شهره باخان تای دا اوْلان تپه نین اوستوده یئرلشیب. گنبزی کرپیچ دن دیر، و دورد طرفینده بالاجا دئشیگلری وار. قاپوسو بیر بالاجا دهلیزه آچیلیر و قبیرلرین باشینا بوردان گئتمک اولار.

قبیرلرین کاناریندا بیر داش یئره سانجیلیب و اون یرلیلر "سانجی داشی" دئیرلر. بوداشین شفا موعجیزه لرینه یئرلیلرین بعضی لری اینانیرلار.

• – پیر حئیدر: بیر مومن قوجانین مزاریدیر کی اوْغلو بابا شوکرواللاه ون دا مزاری کناریندا. سوسیان محله سینده واقع اوْلوب. پیر حئیدرین وفاتی صفرآینین اون ایکی سینده 856 قمری ایلینده اوْلوب. . تپه نین آشاغاسینداصفالی باغلار وار و خلیل اوف باغی دا اوردادیر. خلیل اوف کی آدی حاج سئییدریضا اسکویی وقارداشی سئیید حسن ایدی هر حاج خلیل ین اوشاقلاریدیلار. حاج خلیل اوشقایانون "برادران اوشقایایی" دبیرستانینین بانی سی اوْلوب.
• -الله بنده سی مزاری: اوشقایا شهرینین گونئی دوغوسوندا بیر تپه اوسته یئرلشن مزاردیر. اسکی ده گنبدی واریمیش اما ایندی اوچوب.
• –پایتخت مسجدی : اوشقایانین یوخاری و آشاغا محلله لرین آراسیندا تیکیلیب. کیچیک و آباد دیرکسیز مسجیددیر. دیوارلاری اننی و طاقی محکم چی کرپیج دندیر. مسجدین جنوب طرفیندکی دیواریندا مرمر داشیندان بیر قازما یازی وار. یازینین متنی عربجه دیر: " قال الله تبارک و تعالی ان المساجد الله و لا تدعوا مع الله احداً وفق اله سبحانه و تعالی عبدالملتجی بوفور الطاعه راغمی حاجی عوض بن احمد. بتجدید هذالعماره شریفه المبارکه بعد تخریبها. بحمدالله و سبحان و تمت به اهتمامه و جرز ذالک فی شهور سنته احد و سنین بعد الالف من الهجره النبویه" ساغ طرفده «لااله الا الله» «محمد رسول الله» «علی والی الله» سوزلری یازیلیب. بۇ مسجدی حاجی عوض بن احمد 1061 هجری قمری ایلینده مرمت و تعمیر ادیب.
• - اوشقایا جامیع مسجدی: بۇ مسجد اوشقایانین اصلی خیابانیندا و بویوک مئیدان دادیر. 2 متیر خیابان یوخاری اوْلان مسجد آلتی داش دیرکی و 12 بالاجا کرپیج گنبذی وار. بۇ مسجد صفوی شاهلارین دوره سینده قالمیش معمارلیق نوعونون یاخشی نونه لریندندیر.