اوزای یاریشی
اۇزای یاریشی — شوروی و آمریکا بیرلشمیش ایالتلری آراسیندا ۱۹۵۷-۱۹۷۵-جی ایللرده اۇزای فتحی ساحهسینده گئدن گرگین موباریزه. بۇ دؤور صونعی ماهواره لرین بوراخیلماسی، اوزایا حئیوانلارین و اینسانین گؤندریلمهسی، آوتوماتیک مرکزلارین آی، مریخ و زوهره گؤندریلمهسی و اینسانین آیا آیاق باسماسی ایله مًشخص اوْلونور.
ایصطلاحین آدی "سیلاحلانما یاریشی"نین آدینا اۇیغونلاشدیریلمیشدیر. اۇزای یاریش سویوق ساواش دؤورونده شوروی و آمریکا بیرلشمیش ایالتلری آراسیندا مدنی، تکنولوژی و ایدعولوژی قارشیدورمانین واجیب بیر حیصّه سینه چئوریلمیشدی. بۇ اوْنونلا علاقهلی ایدی کی، اۇزای آراشتیرمالار علمی و ساواش لاییحهلر اۆچون بؤیوک اهمیت داشیماقلا یاناشی، اینسانلاردا رۇح یۆکسکلییی ده یارادیردی.
"یاریش" ۴ اوْکتوبر ۱۹۵۷ (میلادی)-جی ایلده شوروی اتفاقیندا یئرین ایلک صونعی ماهواره سی "ایسپوتنیک-0"ین اوزایا گؤندریلمهسی ایله باشلانمیشدیر. اۇزای یاریش دؤورونده شوروی و آمریکا بیرلشمیش ایالتلری ماهواره لرینی یؤرونگه(مدار)ه اؤز داشیییجی راکتلری ایله چیخاران، ایداره اولونان اۇزای اۇچوشلاری باشلادان، گۆنش سیستمینین دیگر گزگنلرینی تدقیق ائدن دۆنیانین ایلک و اساس "اۇزای گۆجونه" چئوریلدیلر.
اوزایا اینسان گؤندریلمهسی اطرافیندا گئدن یاریش شوروی-نین غلبهسی ایله باشا چاتدی. ۱۹۶۱ (میلادی)-جی ایل، ۱۲ آوریل شوروی-ده "ووستوک" گمیسی ایله یوری قاقارین یئر اطرافی یؤرونگه(مدار)ه گؤندریلدی. بئلهلیکله، شوروی دۆنیادا اوزایا ایلک اینسان گؤندرن دؤولت اوْلدو و بۇ مسئلهده آمریکا بیرلشمیش ایالتلری-آ تکنیکی و ایدئولوژی ضربه اندیردی.
آمریکا بۇنا ۲۳ گۆندن سوْنرا جواب وئره بیلدی. آمریکا بیرلشمیش ایالتلری آستروناوتی [آلان شپارد "فردوم-۷" اۇزای گمیسی ایله یئر اطرافی یؤرونگه(مدار)ه گؤندریلدی، شپارد اوزایا گؤندریلن ایکینجی اینسان اوْلدو.
اوزای اۇغروندا گئدن ساواشا قادینلار دا جلب ائدیلدیلر. بئله کی، ۱۹۶۳-جو ایل ژۇئنون ۱۶-دا "ووستوک-۵" گمیسی ایله شوروی ایلک قادین کوسموناوتی، والنتینا ترشکووانی اوزایا گؤندردی. بۇ ایسه ایدئولوژی باخیمدان آمریکا بیرلشمیش ایالتلری-آ وۇرولان داها بیر ضربه اوْلدو.
