ایران نو (قزئت)
"ايران نو" — آذربایجاندا یایینلانمیش گونده‌لیک قزئتلردن بيري ایدی.
ایران نو (قزئت) | ||
|---|---|---|
| ||
| سوروملو مودور | محمد امین رسول زاده | |
| یاییلان ایللر | 1909-1910 | |
| دیل | فارسجا | |
| موضوع | سیاسی - ایجتیماعی | |
| باغلانما سببی | تضیق | |
| تیراژ | 2-3 مین سایی | |
تاريخي
دَییشدیر1909-جو ايلين آوقوستون 24-ده فعاليته باشلايان گونده‌ليک و موستقيل "ايران نو" قزئتي 2-3 مين نوسخه ايله ايرانين ان بؤيوک قزئتي اولدو.
قزئتين رئداکتورو محمد امين رسول‌زاده ايدي. او، بو قزئت واسيطه‌سيله ايران دئموکراتيک فيرقه‌سي‌نين فيکيرلريني ياييردي، ياراديجي هئيتي ده آذربايجان تورکلريندن عيبارت ايدي. قزئتده م.ا.رسول‌زاده‌نين چوخلو مقاله‌لري، شئعير و پوبليسيستيک يازيلاري چاپ اولونموشدور. او، اؤز قلمي ايله ايراندا آوروپا تيپلي ژورناليست صنعتي‌نين اساسيني قويموشدور. م.ا.رسول‌زاده آذربايجانين روس ايشغاليندان قورتولماسي و ايرانين روسیه‌نين تاثيريندن اوزاقلاشماسي ايله باغلي سرت يازيلار يازيردي. قزئتده م.ا.رسول‌زاده بعضاً نيش تخلوصو ايله چيخيش ائديردي. سونرالار سید حسن تقی‌زاده، م.ا.رسول زاده‌نين خاطيره‌سينه حصر ائتديگي نئکروْلوْقدا بئله يازميشدير:
"مودئرن آوروپا قزئت فورماسيني ايلک دفعه ايرانا گتيرن م.ا.رسول زاده اولموشدور".
1910-جو ايلين ياييندا باغلانسا دا، ائله همين ايلين پاييزيندا – اوکتيابرين 26-دا آرتيق ايران دئموکرات پارتيياسي‌نين اورقاني کيمي فعاليتيني برپا ائتدي. ايران دئموکرات پارتيياسي‌نين اورقاني کيمي فعاليت گؤسترميش بو قزئت مشروطه اينقيلابي نين ايکينجي دؤورونده و مجليسين ايکينجي دؤنمينده ان مشهور قزئت ايدي.
1944-جي ايلده فعاليتيني "ايران نوين" آدي آلتيندا داوام ائدن قزئتده سياسي مسله‌لر داها کسکين وئريليردي. بئله کي، بو مطبوع اورقان ايراندا اولان اجنبيلرين پرده آرخاسي ايشلري‌نين اوستونو آچماغا نايل اولوردو. حتّي صدر هاشيمي‌نين قئيد ائتديگينه گؤره تهرانين ميلّي مجليس نوماينده‌لري اؤز نيطقلرينده بو قزئتده درج اولونان يازيلاردان ايستيفاده ائديرديلر.
فعاليتي
دَییشدیرنشر اولوندوغو دؤورده ايران تاريخينده ايلک دفعه اوروپا استانداردلارينا اويغون اولان و اؤلکه‌ده ان چوخ اوخونان و ان نوفوذلو قزئت ساييلميشدير.
تضيیقلر
دَییشدیرقزئت عادتاً اؤلکه‌ده باش وئرن سياسي حاديثه‌لري ايشيقلانديرير، چاتيشمازليقلاري آچيق گؤستريردي. بونا گؤره ده تئز-تئز نوفوذلو شخصلرين و ديگر قزئتلرين تضيقينه معروض قاليردي. صحيفه‌لريندن بيرينده ايوان کريلوْووُن "حئيوانلارين کونسئرتي" تمثيلينه ايقتيباس چاپ ائدن قزئت سيپه‌دارين غضبينه توش گلميشدي.
قایناقلار
دَییشدیر- علويه طاهرقيزي. آذربايجان مطبوعاتي.
- "خالق جبهه سي" قزئتي، ص. 11
- پروانه محمدلي. آذربايجان مطبوعاتي تاريخي Archived 2019-03-27 at the Wayback Machine.. باکي: "عئلم" ،2009، ص. 39-40-41
- "سخن "درگیسی، تهران، 1955-جي ايل، نومره:4