بورلا خاتون
بورلا خاتون (بۇرلا خاتون، بوْیو اۇزون بۇرلا خاتون) – بایاندور خانین قێزی، قازانین آروادی، اۇروزون آناسی. دده قورقود کیتابیندا اینجهبئللی، آغاۆزلو و قارا ساچلی گؤستریلن خانیم.[۱][۲]
اتیمولوژی
دَییشدیربۇر کؤکوندن تؤرهمیشدیر. بۇرا/بۇرچین (مارال) و بۆرجو (عطیر) سؤزلری ایله عئینی کؤکدن گلیر. بۇرلانماق فعلی گزمک، دوْلانماق دئمکدیر. اۆزوم سالخیمی معناسینی وئردیگی ده دئيیلر. "بۇرلا" آنتروْپوْنیمینین اتیمولوژی ایضاحی بیر نئچه جهتدن وئریلیر.
- "بۇرلا" آنتروپونیمی قدیم تۆرک دیلینده اۆزوم باغی معناسیندا اوْلان "بوْرلوغ" سؤزونون اوْ-اۇ، اۇ-آ سس عوضلنمهسی و غ سس دۆشومو ایله "بۇرلا" شکلینه دۆشموشدور.
- تاریخی-لینقویستیک باخیمدان ياناشدیقدا "بۇرلا" آنتروپونیمی بۇرولماق فعلینه اوْخشايیر. بئله کی، "بۇرولماق" فعلی آرزو شکلینده ایشلندیکده "بۇرولا"، ایکینجی هئجاداکی اۇ سسینین دۆشمهسی مۆمکوندور، یعنی گئری دؤنه معناسینی ایفاده ائتمیش اوْلور. بۇ، بۇرلا خاتونون آتاسی باياندیر خانین داوامچیسی ایله ایضاح اوْلونور.
- م.کاشغارینین لۆغتینده "عطیر ساچماق" معناسیندا ایشلهنیر، یعنی "بۇر" سؤزو – اۇل قايیدیش نؤع شکیلچیسی و آ – ایسه فعلین آرزو شکلینین شکیلچیسیدیر. سؤزون ایکینجی هجاسینداکی "اۇ" صایتی قێسا دئيیلدیگی اۆچون "بۇرلا" شکلینه دۆشموشدور. دئمهلی، "بۇرلا" ساچان، گؤزل گؤرونن معناسیندادیر. بئله بیر آدی دا محض باياندیر خانین قێزی داشیيا بیلردی.[۳]
بۇرلا خاتون دده قورقود کیتابیندا
دَییشدیربۇرلا خاتون سالور قازانین ائوینین یغمالانماسی بوْیوندا (ایکینجی بویدا) دۆشمن طرفیندن اسیر ائدیلیر. بورلا خاتونون اسیر دوشمهسی بئله گؤستریلیر[۴][۵][۶]:
|
قیرخ اینجه بئللی قیز ایله بوْیو اۇزون بۇرلا خاتون اسیر گئتدی.[۷] | 
|
شوکلی ملیک قازان بَی-ی آبیرسیز ائتمک اۆچون ایستهییر بورلا خاتونو مجلسینه گتیریب ساقی ایشین اوْنا تاپشیرا:
|
|
بۇیاندا شؤکلی ملک کافرلرله شن-شادمان یئییب-ایچیب اوْتوروردو. آیدر؛-بگلر! بیلیرمیسیز قازانا نئجه حیف ایلهمک گرک؟ -دئدی. بوْیو اۇزون بۇرلا خاتونی گتیریب سیغراق سۆرد وئرمک گرک -دئدی. بوْیو اۇزون بۇرلا بۇنو ائشیتدی. اۆرهگیله جانینا اوْدلار دۆشدو. قیرخ اینجه بئللی قیزین ایچینده گیردی. اؤیوت وئردی، آیدر:-هانسینیزا یاپیشیرلارسا قازان خاتونو هانسینیزدیر، دئیین. قیرخ یئردن آواز وئرهسیز -دئدی. شؤکلی ملیکدن آدام گلدی. قازان بگین خاتونو هانسینیزدی؟ -دئدی. قیرخ یئردن آواز گلدی. هانسیسیدیر بیلمهدیلر. کافره خبر وئردیلر:-بیرینه یاپیشدیق، قیرخ یئردن آواز گلدی، بیلمهدیک هانسیسیدیر! -دئدیلر.[۸] |
|
بۇرلا خاتون باشقا کیتابلاردا
دَییشدیر“شجره تراکمه”ده اوْغوز ائلینه بَی-لیک ائتمیش یئددی قادیندان بیری بۇرلا خاتون اوْلوبدور.[۲]
قایناقلار
دَییشدیر- ^
{{cite book}}: Empty citation (کؤمک) - ^ ۲٫۰ ۲٫۱ Tofiq Hacıyev (۲۰۱۲). BURLA XATUN, BOYI UZUN BURLA XATUN (آذربایجان تورکجهسی (لاتین)). Öndər Nəşriyyat. یوخلانیلیب ۱۲ اوکتوبر ۲۰۱۵.
- ^ Türk Söylence Sözlüğü, Deniz Karakurt, Türkiye, 2011, (OTRS: CC BY-SA 3.0) Archived 2013-11-07 at the Wayback Machine.
- ^
{{cite book}}: Empty citation (کؤمک) - ^
{{cite book}}: Empty citation (کؤمک) - ^
{{cite book}}: Empty citation (کؤمک) - ^
درسدن نوسخهسینده: قرق اینجه بیللو قزیله، بوی اوزون بورله خاتون یسیر کتدی. 
- ^
درسدن نوسخهسینده: بویکا شوکلی ملک کافرلر شین شادمان ییوب ایچوب اوتورردی. ایدر بکلر بلورمسیز قزانه نجه حیف ایلمک کرک. بویی اوزون بورله خاتوننی، کتورب صغرق سوردرمک کرک دیدی. بویی اوزون بورله بونی ایشتدی. یورکیله جاننه اودلر دشدی. قرق اینجه بیللو قیزوک ایجنه کردی. اوکت ویردی. ایدر. قنقکوزه یاپشورلرسه، قزان خاتونی قنقی کزدر دیو، قرق یردن اواز ویرهسز دیدی. شوکلی ملکدن ادم کلدی. قزان بکوک خاتونی قنقکوزدر دیدی. قرق یردن اواز کلدی. بیلمدیک قنقسیدر دیدلر.