جهانشاه
ابو المظفر جهان شاه، (دوغوم:۱۳۹۷ خوی- اؤلوم: ۱۴۶۷ تبریز) قراقویونلولارین ۴-جو شاهی و قارا یوسوفون اوغلو.1436 جی ایلدن 1467 ایلینه قدر حوکم ائدیر.
جهانشاه قاراقویونلو | |
---|---|
سولطان شاهنشاه ایرانین پادیشاهی[۱] قاراقویونلولار دؤولتی'نین دؤردونجو پادیشاهی | |
ایللر | ۱۴۳۶ (میلادی) - ۱۴۶۷ (میلادی) |
تاجقویماق | ۱۹ آوریل ۱۴۳۸ (میلادی)، تبریز |
ایش اوسته گلمک | قارداشین قارا اسکندری مغلوب ائدیب، اؤزو تاج و تخته صاحاب چیخدی. |
کامیل آد | جهانشاه قاراقویونلو |
لقب(لر) | ابو المظفر جهان شاه، جهانشاه حقیقی |
دوغوم گونو | ۲۷ اوْکتوبر ۱۳۹۷ (میلادی) |
دوغوم یئری | خوی |
اؤلوم | ۳۰ اوْکتوبر ۱۴۶۷ (میلادی) |
اؤلوم یئری | بینگول، آنادولو |
باسدیریلان یئر | گؤی مسجید (تبریز)، تبریز ۱۱ نوْوامبر ۱۴۶۷ (میلادی) |
سونراکی شاه | حسنعلی بیگ |
اؤنجهکی شاه | قارا اسکندر |
آروادلار | خاتون جان بیگیم ملکه تئودورا کانتاکوزنه |
سولاله | قاراقویونلولار |
آتاسی | قارا یوسف |
دین | ایسلام |
حوکمدارلیغا یئتیشماق
دَییشدیر1436 جی ایلده شاهروخ تیموری قارا اسکندر نن ساواشاندان سورا قارداشی جهانشاهی اونون یئرینه اوتودور و آذربایجان ،روم و شامی اوناتاپشیریر. شاهروخ آذربایجاندان دونندن سورا قارا اسکندر تبریزه ساری سالدیریر آما جهانشاهدان یئنیلیر و النجق قالا سینا قاچیر سونوندادا 1438 جی ایلده اوغلو قبادشاه توسوطینن اولدورولور.
گرجستانا سالدیرماق
دَییشدیرجهانشاه 1440 ایلینده گرجستان ائلکه سینه سالدیریر و سامشولیده شهرینی تالان ائدیر اوردان سورا دا تفلیسی فتح ائدیر و تبریزه قاییدیر. 1444 ایلینده گنه ده جهانشاه گرجستانا سالدیریر آما بو دفعه باشاری الده ائده بیلمیر و دالی چکیلیر.
رسمی شاهلیق
دَییشدیرجهانشاه 1447 ایلینه قدر شاهروخون والی سی اولاراق حکم ائدیر آما همین ایلده شاهروخون اولوموندن سورا اوزونو مستقل شاه اعلام ائدیر. جهانشاهین ایلک ایشی اسکی دوشمنی آق قویونلولار لا باریش یاچ ماق اولور آما بو باریش ثمره چات میر نیه کی قارا اسکندرین اوغلو الوند میرزا جهانشاها عصیان ائدیر و غالیب اولامایینجادا آق قویونلو حوکمداری جهانگیره سیغینیر. جهانشاه الوند میرزایی تسلیم ائت ماغی طلب ائدیر آما جهانگیر قبول اله میر و 1450 ایلینده جهانشاه آق قویونلولارا ساواش آچیر. بو ساواش ایکی ایل سورور آما 1452 ایلینده جهانشاه جنگی دوردورور و تبریزه قاییدیر نیه کی خبر گلیر کی تیمورلو شاهی بابور ری شهرینه گلیب و قصدی وار آذربایجانا سالدیر سین.
تیمورلو لارلا ساواش
دَییشدیر1452 ایلینده جهانشاه تیمولولارا ساواش آچیر و عراق عجم له اصفهانی فتح ائدیر بیر ایل سوراا کرمانلا فارسی اله گئچیریر. جهاناه بولارا بس ده مییر و 1458 ایلینده بابور شاهین اولومون بیلندن سورا خراسانا ساری یولا دوشور و مازندرانی فتح اله ماق ان سورا هراتی دا تصرف ائدیر آما اوردا قالابیلمیر نیه کی اوغلو حسن علی بیگ ین شورش خبرین ائشیدیر و مجبور اولور ابو سعید له صلح اله سین. جهانشاهلا ابوسعید باریش یاپیللار و خراسان ابوسعید ده قالر ایرانین دا غرب و مرکزی جهانشاها طابع اولور.
جهانشاهین سونو
دَییشدیرجهانشاه 1466 ایلینده اوردوسویلا تبریز دن چیخیر و دیار بکره ساری یولا دوشور . اوزون حسن چون گورور مقاومت ائده بلمیه جاق اورادا دالی چکیلیر .جهانشاه اونون آردیندان موش چولونه گیریر لاکین هاوانین سویوخلوقو اونو مجبور الیر کی اوردوسون مرخص اله سین آما اوزو اورادا قالیر وخوشگذرانلیغا باخیر . حسن بیگ کی بو خبری آلیر تئزیندن 2 مین نفر آتلی دورونه ییغاراک جهانشاهین قرارگاهینا سالدیریر و اونو اولدورو و 5 مین نفر ده سپاهی سین داغیدیر.
شاعیرلیک
دَییشدیرجهانشاهدان الیمیزه ایکی دیوان یئتیشیب تورکو و فارسی دیلینده .حهانشاه شعرلرینده حقیقی تخلص ائدردی. ایران دا 1394 ایلینده دکتر محمد رضا کریمی توسطینن تورکو و فارسی دیوانی چاپ اولموشدور.
شعرلریندن اورنک:
ای رخون گلزار جنت ساچلارین ریحانیدیر
وی دوداغین آب حیوان جان اونون حیرانیدیر
صورتین لوحینده حق چکمیش کمال قدرتین
احسن صورت کمالی قدرت رحمانیدیر
گل که یاندیردی منی حسرتده عشقین آتشی
شربت وصلین بو درد خسته نین درمانیدیر
قایناقلار
دَییشدیرتاریخ ایران منصور جدی
- ^ Fragner, Bert G. (1998). "Shah Isamil's Fermans and Sanads: Tradition and Reform in Persophone Administration and Chancellery Affairs". Khazar Journal of Humanities and Social Sciences. Khazar University Press. 1 (1). ISSN 1027-3875.
Subsequently, lahanshah (sic) Qara-Qoyunlu presented himself as padishah-i Iran immeuiately after the takeover of Tabriz (...)