دیابت
دیابت یا قند مریضلیگی ملیتوس و یا شکر خسته‌لیگی، شکرلی دیابت – شکرین قان‌دا کرونیکی آرتیمی‌دیر. دیابتله علاقه‌لی آغیرلاشمالارین هامی‌سینین سببی گلوکوزانین قان‌دا یوکسک اولماسی‌دیر. پاسینت قان‌دا شکرین میقدارینی ایداره ائده بیلرسه، شکرلی دیابت خسته‌لیک یوخ، حیات طرزینه چئوریله‌جک‌دیر کی، بونونلا دا آغیرلاشمالارین قارشی‌سینی آلماق اولار. بو حیات طرزی ایسه دیابتین طیپین‌دن وابسته اولور. حاضیردا دۆنیادا ۲۴۰ میلیون‌دان چوخ اینسان بو خسته‌لیک‌دن اذیت چکیر. هر ایل یئر اوزون‌ده وفات ائدن اینسانلارین ۵ فایزی محض دیابت نتیجه‌سین‌ده دۆنیاسینی دییشیر. فوری تدبیرلر گؤرولمه‌سه، بو رقه مین نؤوبتی ۱۰ ایلده ۵۰ فایزه قدر آرتاجاغی احتیمال اولونور. شکرلی دیابتین یوکسک آرتی‌می عینی زامان‌دا اونون یاراتدیغی طیبی، سوسیال، ایقتیصادی، سایکولوژی و دیگر پروبلملری ده چوخ قاباردیر. محض بو باخیم‌دان بئینلخالق دیابت فئدئراسییاسی (بدف) و اومومدونیا سهییه تشکیلاتینین (اوست) توصیه‌سی ایله عومومدونیا دیابت گونو قئید اولونور. ۲۰۰۶-جی ایلده اومومدونیا صحیّه تشکیلاتی خصوصی بیاننامه قبول ائدیب و بو سندده شکرلی دیابتی "آغیر کرونیکی خسته‌لیک" کیمی سجیلندیریب.
پرهیز
دَییشدیر
بو خسته‌لیگی اولانلار اۆچون ان یاخشی ییئجئک ماده‌لرین‌دن بیری یئرالماسی‌دیر. اونلار یئرآلما ، کباب کیمی و یا بوخاردا بیشیریب یئیه بیلرلر. وزری (سو تره سی)، خیار ایشلتمک ده فای‌دالی واسطه‌لردیر. جویز، فیندیق و پوسته شکر خسته‌لری اۆچون خئییرلی حساب ائدیلیر.
خسته‌لرین شکره اولان احتیاجینی ته"مین ائتمک اۆچون، شکر عوضینه طبیعی بال ایشلتمک داها موناسیب‌دیر. بئله خسته‌لر سحرلر آجقارینا ۴۰ گون عرضین‌ده گون‌ده ۳۰ق آبقورا ایچسه‌لر، اونلارین شکری آشاغی دوشر. اونلارا چایی توت قوروسو ایله ایچمک، قاتیق، قوروت کیمی ییئجئک ماده‌لری ایشلتمک مصلحت گؤرولور. شکر خسته‌لری شابالید، چوغون‌دور، کؤک، شلغم، بانان، یئمیش، خورما ایشلتمک‌دن چکینملیدیرلر. سوسوزلوق. خسته‌لر تئز-تئز سوسوزلوق‌دان شیکایت ائدیرلر. خصوصیله سویوقدیمه حاللارین‌دا، بدن عضولرینین ایلتیهابلاشماسین‌دا داها چوخ سوسوزلوق یارانیر. بو زامان ان ساده و چوخ ایشله‌نه‌ن واسطه‌لردن بیری لیمون شربتی‌دیر. قوشوزومو شربتی ده بو باخیم‌دان فای‌دالی‌دیر. اونون شیره‌سینه شکر قاتماقلا بیر قدر شیرینلشدیریب ایشلدیرلر. قیزدیرما اولدوق‌دا بو شربته داها چوخ احتیاج دویولور. خیار و کاهی، سودا بیشیریلمیش قاباق تومونون شیره‌سینی سوسوزلوق حاللارین‌دا ایستیفاده ائدیرلر.
یئمیش و قارپیزدا چوخ سو اولدوغون‌دان، اونلار دا سوسوزلوق حاللارین‌دا اولدوقجا فای‌دالی‌دیر. قارا توت، آرمود، خوشمزه سولو هئیوا، سوسوزلوقو یاتیرماق‌دا سینانمیش مئیوه‌لردن حساب ائدیلیر. هئیوا شیره‌سی داها یاخشی‌دیر. بو زامان ته"سیرلی واسطه‌لردن بیری ده پورتاغال و یا نارینگی‌دن حاضیرلانمیش چوخ شیرین اولمایان شربت‌دیر.
سوسوزلوغو آرادان قال‌دیرماق‌دا آیران سینانمیش بیر ایچکی‌دیر.[۱]
قایناقلار
دَییشدیر- ^ شکر خسته‌لیگی. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2009-08-27. یوْخلانیلیب2016-08-31.