زردشت
زردُشت (زردُش) فارسجه دیل زرتشت، ایرانلی پئیغمبر سایلیر و زردشتین دِرّیلیق باره سیندان تحقیقات‌چی‌لر موختلیف نظرلره وار. قرون وسطیٰ روایتلری دئیرلر زردشت ماد اوشاقی‌میش و بعضی خبرلر دییرلر زردشت آذربایجان تپراقین‌ده دنیایه گلیب اما اوردا وعظ و رسالتینی انجام ویره بیلمیوب. بعضی‌لرده ادعا ائدیرلر که زردشت ری تهران یاخینی‌نین اهلی‌میش. حتیٰ زردشت کیتابی اَوِستا بیر بؤلمه‌لرینده یازیر که زردشت رَی‌ده شاهی‌میش[۱].
| Zoroaster شابلون:Script/Avestan Zaraθuštra | |
|---|---|
 | |
| حؤرمت سایانلار in | مزدیسنا مانی‌لیک بهایی‌لیک میتراییزم احمدی‌لیک ایسلام (موناقیشه‌لی) |
زمانی و مکانی دَییشدیر
زردشتین دِرّی‌لیقی تحقیاقات‌چی‌لر یاندا ایمدیه کیمی لاینحل قالیب، آنجاق بیر موحکم سَند ارائه اولونمییوب، هر کس اوز سؤزینی دییر. هامی‌سیندن قدیم سند بو مورده بیر کاهن و منجّیم بروس آدینده خادم معبد مردوک (امراوتو) خدا، قدیم بابیل تمدونو اؤلگه‌سینده اوچ‌یوز ایللر میلادان قاباق خبر وئریر که زردشت کوتیان سولاله‌سنین ازل شاهی‌میش. چون بروس‌دن بیر دستخطی یردَه قالمیوب و اونون سؤزلری نچّه واسطه‌ینن اله‌گلیب، مؤنا گؤره مخالیف‌لر دییرله که زردشت بو زاماندا یوخومیش. کوتیان سولالسی ۲۳۰۰ ایللر میلادان قاباق اورمو گؤلو اطرافندا نچّه طایفه دیلا و بعضی صاحب نظرلر عقیده‌سی بؤدو که ایندکی تورکجه‌لر بؤ ماحالدا کوتی‌لرین نسلی‌لندرلر. کوتی‌لر ۲۳۰۰ ایل بوندا قاباق عراق بؤلگه‌سینی فتح و یاخوْن ۱۰۰ ایل یاره آسیایا حاکم اولدولار.
اوستا ـ (نُسک) دَییشدیر
اَوِستا زردشت کیشی‌نی مقدس کیتابی سایلیر اما بو کیتاب بیر شاخه هندواروپایی یا فارسجه دیلی‌نه یازیلیب و حله ماقول اوْخونه بیلیمیر. و بحث بؤ باره‌دن که بو کیتاب هانسی اقلیم‌مه مربوط اولور تحقیات‌چی‌لرین ایختیلافی‌وار چونکه گینه معتبر سند اله گلمییب. بضعی دییر ماد اؤلگه‌سینده یانه آذربایجان ماحالنده یازولوب، بعضی‌لرین عقیده‌سی بؤدو اَوِستا اورتا آسیادا یازیلوب اما تاریخ‌دان‌لار ایچنده هرتل و هرتسفلد تکین آدام نظر بؤدور که اوستانین تنظیم اولماقی ازّل دفعه داریوش هخامنشلر زمانی اولوپ. اوستا اوزه نچّه بؤلمه‌دن یسنه، وندیدا، ویسپرد و یشت‌لردن تشکول اولور و بعضی بؤلگه‌لر یَسنه‌دن، ویسپرددن و یَشت‌لردن بؤیوگ نُسک‌دن مومکون‌دور اَله گلممیش‌اولا.
قایناقلار دَییشدیر
- ^ ری‌باستان (تهران اوستانی) آنجاق بیر بؤلمه ماد اؤلگه‌سی سایلیرمیش
- کیتاب:فارسجه تاریخ ماد مقدمه. ISBN 964-445-106-6