زنجان
زنجان یا دا زنگان، آذربایجان و ایرانین بؤیوک شهرلریندن دیر. بو شهر زنجان اوستانی‌نین مرکزی دیر. ۲۰۱۶-جی ایلین نوفوس سایی‌سی اساسیندا بو شهرین ۴۳۰٬۸۷۱ نفر اهالی‌سی وارمؽش.[۲] زنجان شهرینین اهالی‌سی آذربایجان تۆرکۆ دور و آذربایجان تورکجه‌سینده دانیشیرلار. زنجان هاوا دۇرومو باخؽمؽندان، یایدا مۆلاییم و قؽش‌دا سوْیوق هاواسی اوْلار.
Zanjan
زنجان زنگان | |
|---|---|
City | |
 | |
  Zanjan | |
| موختصاتلار: 36°40′N 48°29′E / 36.667°N 48.483°Eموختصات: 36°40′N 48°29′E / 36.667°N 48.483°E | |
| اؤلکه | ایران |
| منطقه | آذربایجان |
| اوستان | زنجان اوستانی |
| بؤلگه | زنجان بؤلگه‌سی |
| بؤلوم | مرکزی بؤلوم |
| ایداره | |
| • بلدیه باشچی‌سی | Masihollah Maasoumi |
| • Parliament | Waqfchi & Ahmadi |
| اوجالیق | ۱٬۶۳۸ m (۵٬۳۷۴ ft) |
| جمعیت (2016 census) | |
| • شهر | ۴۳۰٬۸۷۱[۱] |
| • Rank | ۲۰th in Iran |
| ساعات قورشاغی | یوتی‌سی +3:30 (ایرانین رسمی ساعاتی) |
| وئب سایت | www.Zanjan.ir |
زنجانین آدی
دَییشدیرزنجانین آدی زنگان لفظی‌نین مۆعرّبی دیر. یعنی عربلر بو شهره مۆسلّط اۇلان زامان عرب الیفباسیندا «گ» حرفی‌نین اولمادیغی اوچون زنگانی «زنجان» کیمی سسله‌ییبلر.
زنگانین آنلامی زنگین و زنگینلشمکدن گلیر و «وارلی» و «آغیر» معناسیندادیر.
تاریخ
دَییشدیرزنگان منطقه‌سیندن یونان حؤکومتی‌نین دؤنمینده مدییا آدیندا سؤز آرایا گلیب کی تعریفینده یاخشی و دونیادا تای‌سیز سلاح یاپیلان بیر شهر دونیا دا تانیلینیب کی بۇ تعریف دوز کیشیلرین (قدمت:2800 ایل مسیح میلادینان قاباغ) چهرآوا معدنینده تاپیلان خنجر (نجاق) لا تأیید اولونور.
زنگانا موغوللارین هوجوموندان سولطان محمد خودابندهنین حاکیمیتی دؤورونده چوْخلو زیان دَیمیش، سولطانیه دَییشیب ایلخانی دؤولتینین و ایسلام یوُردونون بؤیوک پایتاخت شهری اوْلموشدور. اولجایتونون امری ایله فارتیفیکاسییا (قالا دیوارلار) چکیلمیشدیر. سولطانیه‌نین سرحدلرینده و اوْنون مرکزینده هوندور قالا تیکلیمیشدیر. اوْ، اؤزو اۆچون مسچید تیکدیرمیش و همین منبر خودابنده منبری کیمی تانینیب. سولطانیه تبریزدن سوْنرا رئگیوندا ان اهمیت‌لی شهرلریندن بیرینه چئوریلیر. شهر امیرتئیمور طرفیندن داغیدیلمیشدیر. ائرامیزین ۷۸۶-جی ایلینده ایلخانلار ییخیلدیقدان سوْنرا سولطانیه تنزّوله اوْغرادی. ۱-جی شاه‌طهماسیب صفوی دؤورونده بوُ شهرده فتحعلی‌شاه قاجار یای سارایی تیکدیرمیشدیر.
خالقی و دیللری
دَییشدیرزنجانین خالقین دیلی آذربایجان تورکجه‌سی [۳][۴][۵][۶][۷] و لهجه باخیمندان زنجان لهجه سی دیر.[۸][۹] دیل و کولتور باخیمیندان زنجان خالقی آذربایجانین او بیری شهرلرینه تای ساییلیر. فارس دیلی ایندیلیکده دؤولتین سیاست‌لرینه گؤره شهرده یایغینلاشیب.[۹]
اینانج
دَییشدیرزنجان خالقی‌نین چوخونلوغو موسلمان اولاراق، شیعه مذهبینه اینانجلاری وار. زنجان خالقی شیعه اولاراق هر ایل حوسینه اعظمین خیابانی قورولدوغو مراسیملرده شیرکت ائدیرلر. بۇ مراسیملر زنجان شهرینین عزادارلیق و اینانجلاری‌نین اؤنملی سیمگه‌لریندن دیر و زنجان‌دان و هابئله ایرانین اوبیری شهرلریندن و حتی خاریجی اؤلکه‌لردن ده بو مراسیملرده شیرکت ائدن وار، ائله کی عاشورا گۆنۆ بعضاً ایکی میلیون‌دان چوخ اینسان بۇ مراسیم ده شیرکت ائدیرلر.[۱۰]حوسینیه اعظم زنجان شیعه لیک جهانیندا اونملی مذهبی یئرلریندن دیر.[۱۱]
طبیعی دوروم
دَییشدیربو آلت باشلیغی گئنیشلندیرماق لازیمدیر. ائلیه بولرسیز علاوه ائتماغیزینان کومک ائدسیز. |
جوغرافیا
دَییشدیربو آلت باشلیغی گئنیشلندیرماق لازیمدیر. ائلیه بولرسیز علاوه ائتماغیزینان کومک ائدسیز. |
قونوم
دَییشدیربو آلت باشلیغی گئنیشلندیرماق لازیمدیر. ائلیه بولرسیز علاوه ائتماغیزینان کومک ائدسیز. |
چای‌لار
دَییشدیر- زنجان چایی
- قزل اوزن
چای
دَییشدیربو آلت باشلیغی گئنیشلندیرماق لازیمدیر. ائلیه بولرسیز علاوه ائتماغیزینان کومک ائدسیز. |
هاوا دورومو
دَییشدیربو آلت باشلیغی گئنیشلندیرماق لازیمدیر. ائلیه بولرسیز علاوه ائتماغیزینان کومک ائدسیز. |
زنگانین هاواسی قیشدا چوخ سویوق و یایدا سرین اولور.
زلزله
دَییشدیربو آلت باشلیغی گئنیشلندیرماق لازیمدیر. ائلیه بولرسیز علاوه ائتماغیزینان کومک ائدسیز. |
فرهنگ
دَییشدیربو آلت باشلیغی گئنیشلندیرماق لازیمدیر. ائلیه بولرسیز علاوه ائتماغیزینان کومک ائدسیز. |
آشیق‌لار
دَییشدیربو آلت باشلیغی گئنیشلندیرماق لازیمدیر. ائلیه بولرسیز علاوه ائتماغیزینان کومک ائدسیز. |
دب‌لر و رسم‌لر
دَییشدیربو آلت باشلیغی گئنیشلندیرماق لازیمدیر. ائلیه بولرسیز علاوه ائتماغیزینان کومک ائدسیز. |
سینما
دَییشدیر- سینما زنجان
- سینما روشا
کیتاب‌ائولری
دَییشدیربو آلت باشلیغی گئنیشلندیرماق لازیمدیر. ائلیه بولرسیز علاوه ائتماغیزینان کومک ائدسیز. |
سیاست
دَییشدیربو آلت باشلیغی گئنیشلندیرماق لازیمدیر. ائلیه بولرسیز علاوه ائتماغیزینان کومک ائدسیز. |
بلدیه
دَییشدیربو آلت باشلیغی گئنیشلندیرماق لازیمدیر. ائلیه بولرسیز علاوه ائتماغیزینان کومک ائدسیز. |
کونسوللوق‌لار
دَییشدیربو آلت باشلیغی گئنیشلندیرماق لازیمدیر. ائلیه بولرسیز علاوه ائتماغیزینان کومک ائدسیز. |
تفریحی یئرلر
دَییشدیربو آلت باشلیغی گئنیشلندیرماق لازیمدیر. ائلیه بولرسیز علاوه ائتماغیزینان کومک ائدسیز. |
مکتب‌لر
دَییشدیرزنجانین بیرنجی مکتبی ۱۲۸۵ جی شمسی ایلده مهدی خان غفاری کاشانی زنجان حاکمی و علی محمد (فره وشی مترجم همایون) الیله تیکیلیب مکتبین یئری شهرین دارالحکومه سینده اولاراق شهرین اعیان و اشرافی اوندا تحصیل ائدرمیش لر.مکتبین موعلیم لری علوم دینی طلبه لریندن سئچیلیمیشدی هابئله یئنی اویرتیم یول لاری اونلارا اوریردیلمیشدی مکتب بیر ایل وزیر همایونون گئتمه سیندن سوْنرا باغلاندی.۱۳۲۷ جی قمری ایلد آقا میرزا احمد زنجانی بیر مکتب آچدی ۱۳۹۲ شمسی ایلده مترجم همایون یئنه زنجانا قاییدیب اسعدالدوله ذوالفقاری یاردیمی ایله یئنی بیر مکتب (اسعدیه) آدیلا آچدی. مترجم همایون زنجان شهرین اداره فرهنگ رئیس اوْلان وقتده (۱۲۹۵ تا ۱۳۰۱ خ) نئچه مکتب لر آچیلدی کی اونلاردان توفیقی مکتبی هله قالیر.[۱۲] زنجانین بیرنجی قیزلار مکتبی«دبستان بنات» آدلاناراق ۱۳۰۰ شمسی ایلده عالیه سنجیده الیله قورولدو و بیرنجی قیزلار دبیرستانی «دبیرستان آزرم» ۱۳۱۴ جی شمسی ایلده بانو مصداقی الیله آچیلدی[۱۲] وئریلمیش امارلار اساسیندا ایندیلیکده اوستاندا ۲۲۱۱ مکتب اولاراق ۸۳۷۵ دنه درس کیلاسی اونلاردا وار هابئله اوخوجولارین سایی ۱۷۴۰۵۳ نفر ایمیش بۇ آمارلاردان ۸۲۳۰۷ نقر قیز اوخوجوسو ۹۱۷۴۶ نفر اوغلان اوخوجوسو دیر.[۱۳]
یوخاری مکتب‌لر
دَییشدیر- زنجان بیلیم یوردو
- تحصیلات تکمیلی علوم پایه زنجان بیلیم یوردو
- علوم پزشکی زنجان بیلیم یوردو
- آزاد اسلامی واحد زنجان بیلیم یوردو
- پیام نور زنجان بیلیم یوردو
- مرکز آموزش جهاد کشاورزی زنجان
- دانشکده فنی الغدیر زنجان
- مؤسسه آموزش عالی روزبه
- مؤسسه آموزش عالی عبدالرحمن صوفی رازی
- مؤسسه آموزش عالی میراث ایرانیان
- جامع علمی کاربردی زنجان بیلیم یوردو
- آموزشکده فنی و حرفه‌ای قائم زنجان
- فرهنگیان بیلیم یوردو
دینی حوزوی مکتب‌لر
دَییشدیر[۲] Archived 2015-11-14 at the Wayback Machine.
شهر سورون‌لاری
دَییشدیربو آلت باشلیغی گئنیشلندیرماق لازیمدیر. ائلیه بولرسیز علاوه ائتماغیزینان کومک ائدسیز. |
هاوانین باتماسی
دَییشدیربو آلت باشلیغی گئنیشلندیرماق لازیمدیر. ائلیه بولرسیز علاوه ائتماغیزینان کومک ائدسیز. |
تیرافیک
دَییشدیرزنجان شهرینین تیرافیکی چوْخ آغیر اولار. زنجان بلدیه‌سی خیابانلاری عریض ائتسه بو سورون برطرف اولاجاق‌دیر.
زورآبادلار
دَییشدیربو آلت باشلیغی گئنیشلندیرماق لازیمدیر. ائلیه بولرسیز علاوه ائتماغیزینان کومک ائدسیز. |
بؤلمه‌لر
دَییشدیربو آلت باشلیغی گئنیشلندیرماق لازیمدیر. ائلیه بولرسیز علاوه ائتماغیزینان کومک ائدسیز. |
شهرین یئکلمه‌سی
دَییشدیربو آلت باشلیغی گئنیشلندیرماق لازیمدیر. ائلیه بولرسیز علاوه ائتماغیزینان کومک ائدسیز. |
بلدیه بؤلوم‌لری
دَییشدیربو آلت باشلیغی گئنیشلندیرماق لازیمدیر. ائلیه بولرسیز علاوه ائتماغیزینان کومک ائدسیز. |
یام یاشیللیق فضالاری
دَییشدیربو آلت باشلیغی گئنیشلندیرماق لازیمدیر. ائلیه بولرسیز علاوه ائتماغیزینان کومک ائدسیز. |
داشیماجیلیق
دَییشدیرزنجان ایله ایرانین آیری اوستان مرکزلری‌نین آراسی:[۱۴]
| زنجان | زنجان | زنجان |
|---|---|---|
| تهران - ۳۳۹ کیلومتیر | تبریز - ۲۹۶ کیلومتیر | اردبیل - ۲۶۴ کیلومتیر |
| اصفهان - ۶۰۸ کیلومتیر | کرج - ۲۹۷ کیلومتیر | ایلام - ۵۹۸ کیلومتیر |
| بوشهر - ۱۲۲۰ کیلومتیر | شهرکرد - ۷۰۷ کیلومتیر | بیرجند - ۱۴۷۲ کیلومتیر |
| مشهد - ۱۲۳۵ کیلومتیر | بجنورد - ۱۰۷۷ کیلومتیر | اهواز - ۸۹۳ کیلومتیر |
| اورمیه - ۴۴۱ کیلومتیر | سمنان - ۵۵۷ کیلومتیر | زاهدان - ۲٬۲۳۷ کیلومتیر |
| شیراز - ۱۰۹۰ کیلومتیر | قزوین - ۱۸۰ کیلومتیر | زاهدان - ۱۷۰۷ کیلومتیر |
| سنندج - ۲۸۴ کیلومتیر | کرمان - ۱۲۰۹ کیلومتیر | کرمانشاه - ۴۱۸ کیلومتیر |
| یاسوج - ۹۳۸ کیلومتیر | گرگان - ۷۴۲ کیلومتیر | رشت - ۲۰۳ کیلومتیر |
| ساری - ۶۰۷ کیلومتیر | خرم‌آباد - ۵۵۳ کیلومتیر | اراک - ۴۵۰ کیلومتیر |
| بندرعباس - ۱۵۱۲ کیلومتیر | همدان - ۳۰۸ کیلومتیر | یزد - ۸۵۰ کیلومتیر |
هاوا لیمانی
دَییشدیرزنجان هاوا لیمانی
دمیر یولو
دَییشدیربو آلت باشلیغی گئنیشلندیرماق لازیمدیر. ائلیه بولرسیز علاوه ائتماغیزینان کومک ائدسیز. |
ترمینال
دَییشدیریئیین اوتوبوس
دَییشدیراتو تاکس
دَییشدیرایدمان
دَییشدیرفوتبال
دَییشدیروالیبال
دَییشدیردرمانی مرکزلر
دَییشدیرمریضخانالارین دورمو
دَییشدیرمریضخانالار
دَییشدیرمدیالار
دَییشدیرTV و رادیو
دَییشدیردرگیلر
دَییشدیربیلیمیوردولار
دَییشدیرگؤرمهلی و تاریخی یئرلر
دَییشدیر
|
|
- گاوازنگ سوآنباری سئیرانگاهی
- تهم سوآنباری سئیرانگاهی
- حسن آبدال سوآنباری سئیرانگاهی
- میلّت پارکی
- گاوازنگ اَیلَنجه (تفریح) مرکزی
- نور آلیش-وئریش و اَیلَنجه مرکزی
- تهم سو آنباری
- زنگان اورمان (مئشه) پارکی
- اسکی شیلاندر (چیلاندره) کندی
- گلجیک ماغاراسی زنجان ۳۵کیلومترلیگینده
- زنگان ال ایشلری سرگیسی
- بین‌المللی کاسپین سرگیسی ایللیک اولاراق، ۲۰دن چوخ سرگی بو یئرده کئچیریلیر.[۱۸]
- ایران و آذربایجانین اَن بؤیوک گونش ساعاتی زنگان بیلیم یوردونون مرکزی مئیدانین‌دا یئرلشیر.[۱۹]
تیکینتی‌لر
دَییشدیر
- زنگان بازاری
- پالتاریوماق ائوی (رختشوی خانه)
- زنگان داش کاروانسارایی
- سولطانیه گونبزی سولطانیه‌ده
- داش کسن معبدی سلطانیه‌ده
- کتله خور ماغاراسی قیدار-گرماب‌دا
- حاج‌داداش حامامی -بازار
- بهیستان قالاسی ماهنیشان‌دا
- میربهاالدین کؤرپۆسۆ
مسجیدلر
دَییشدیرائولر
دَییشدیر- ذوالفقاری سارایی دوزلو کیشیلرین ساخلاندیغی یئر
- دارائی سارایی
هوْتِل‌لر
دَییشدیر- بویوک هوْتِل (4 اولدوزلو)
- هوْتِل پارک (3 اولدوزلو)
- هوْتِل سپهر (3 اولدوزلو)
- سپید هوْتِلی (2 اولدوزلو)
- جهانگردی هوْتِلی
سنّتی یئمک‌لر
دَییشدیرآرماغان و سوغات لاری
دَییشدیرال ایشلری
دَییشدیراکینچیلیک
دَییشدیرحمل و نقل
دَییشدیرقارداشلیق
دَییشدیر| تاریخ | اؤلکه | قارداشلیق شهرلری |
|---|---|---|
|
ملاکا | |
|
ترابزون | |
|
قره قروم |
آدلیم‌لار
دَییشدیرچاغداش شاعیر لری
دَییشدیرگؤرونتولر
دَییشدیربوُ گۆن شهرده بؤیوک اهالی یاشاییر. زنگان شهرینین طبیعت، تاریخ و دینی باخیمدان ان اهمیت‌لی یئرلری آشاغیداکیلار دیر:
- بیر نئچه مینئرال سوُ بوُلاقلاری؛ - آندوران قوروغو؛ - مؤحتشم زولفاقاری بیناسی؛ - زنگان قالا دیوارلاری؛ - شامیران، سانسیز و ساتی قصرلری؛ - گۆلشن و مایسک کاراوانسارایلاری، قدیم حاماملار؛ - بیر نئچه کؤرپو؛ - قالیجاک و خارمانچ‌سار تاریخی ماغارالار؛ - سید، میرزیی و قولایر جالی مسجیدلری؛ - ایمامزاده سید ایبراهیم.
گؤرونتولر
دَییشدیر-
زنگان داش کاروانسارایی -
زنگان جومعه مسجیدی -
اوست اؤرتولو بازار -
زنگان جومعه مسجیدینین گیریش قاپی‌لاریندان بیری -
ایمامزاده ایبراهیم توربه‌سی -
مجتهدی زنجانی‌نین توربه‌سی -
زنگان‌دا بیر مئیدان -
ذوالفقاری ائوی -
میربهاالدین کؤرپۆسۆ
.jpg)
قایناقلار
دَییشدیر- ^ Statistical Center of Iran > Home (2020-12-19).
- ^ ایرانین آمار مرکزی
- ^ http://countrystudies.us/iran/41.htm
- ^ &hl=en&sa=X&ei=NOFNT-jKI8ibOsChwLYC&ved=۰CC8Q6AEwAA#v=onepage&q=majority%۲۰of%۲۰the%۲۰population%۲۰of%۲۰East%۲۰Azarbaijan%۲۰and%۲۰a%۲۰majority%۲۰of%۲۰West%۲۰Azarbaijan. &f=false Iran Country Study Guide Volume 78 of World Country Study Guide Series Archived 2018-12-25 at the Wayback Machine., Authors IBP USA, USA International Business Publications, Editor IBP USA, Publisher Int'l Business Publications, 2005, ISBN 0-7397-1476-7, ISBN 978-0-7397-1476-8, Length 348 pages
- ^ &hl=en&sa=X&ei=NOFNT-jKI8ibOsChwLYC&ved=۰CDoQ6AEwAg#v=onepage&q=majority%۲۰of%۲۰the%۲۰population%۲۰of%۲۰East%۲۰Azarbaijan%۲۰and%۲۰a%۲۰majority%۲۰of%۲۰West%۲۰Azarbaijan. &f=false Iran A Country Study, Author Federal Research Division, Edition reprint, Publisher Kessinger Publishing, 2004, ISBN 1-4191-2670-9, ISBN 978-1-4191-2670-3, Length 340 pages
- ^ &hl=en&sa=X&ei=NOFNT-jKI8ibOsChwLYC&ved=۰CFkQ6AEwCA#v=onepage&q=majority%۲۰of%۲۰the%۲۰population%۲۰of%۲۰East%۲۰Azarbaijan%۲۰and%۲۰a%۲۰majority%۲۰of%۲۰West%۲۰Azarbaijan. &f=false Encyclopedia of the Stateless Nations: S-Z Volume 4 of Encyclopedia of the Stateless Nations: Ethnic and National Groups Around the World, James Minahan, ISBN 0-313-31617-1, ISBN 978-۰–۳۱۳–۳۱۶۱۷–۳, Author James Minahan, Publisher Greenwood Publishing Group, 2002, ISBN 0-313-32384-4, ISBN 978-0-313-32384-3, Length 2241 pages
- ^ archive copy. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2007-12-01. یوْخلانیلیب2015-10-24.
- ^ http://books.google.com/books?id=w7_e4qjR854C&pg=PA123&dq=majority+of+the+population+of+East+Azarbaijan+and+a+majority+of+West+Azarbaijan. #v=onepage&q=majority%20of%20the%20population%20of%20East%20Azarbaijan%20and%20a%20majority%20of%20West%20Azarbaijan. &f=false
- ^ ۹٫۰ ۹٫۱ آفتاب
- ^ اجتماع میلیونی در حسینیه اعظم زنجان (فارسجا). یوخلانیلیب دی ۱۳۸۶.
- ^ همشهری آنلاین / آشنایی با مسجد حسینیه اعظم - زنجان. یوْخلانیلیب13 Sep 2013.
- ^ ۱۲٫۰ ۱۲٫۱ نگاهی به تاریخچه آموزش و پرورش جدید در زنجان. هفته نامه پیام زنجان. سال بیستم، شماره ۶۲۶
- ^ سایت رشد http://roshd.ir/Default.aspx?tabid=388&SSOReturnPage=Check&Rand=0 Archived 2015-10-08 at the Wayback Machine.
- ^ [۱], بهراه
- ^ میراث فرهنگی زنجان. آثار ثبت شده زنجان در فهرست آثار ملی (فارسی). یوخلانیلیب ۱۲ اسفند ۱۳۸۹.
- ^ مسجد میرزایی زنجان،قکانون توجه مرمتگران.
- ^ پورتال استان زنجان. خانه‌های تاریخی زنجان (فارسی). یوخلانیلیب ۱۸ شهریور ۱۳۹۰.
- ^ خبرگزاری ایسنا Archived 2011-11-15 at the Wayback Machine.، سرویس: شهرستان‌ها، کد خبر: ۸۷۰۶–۰۳۵۳۰: بازدید: اوت ۲۰۰۸.
- ^ از بزرگترین ساعت آفتابی ایران رونمایی شد. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2012-01-15. یوْخلانیلیب2015-10-24.
خاریجی لینکلر
دَییشدیر| ویکی‌آمباردا زنجان ایله مربوط فایل وار. |
- Official website of Zanjan Governorship
- zanjansite Archived 2019-01-09 at the Wayback Machine.
- Official website of Zanjan chamber of commerce Archived 2022-01-19 at the Wayback Machine.
- Sultaniyeh Dome Official website