مرکزی خزر دیکتاتورلوغو
مرکزی خزر دیکتاتورلوغو Centro-Caspian Dictatorship Диктатура Центрокаспия Sentrokaspi Diktaturası | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ۱۹۱۸–۱۹۱۸ | |||||||||
 بایراق | |||||||||
 ۱۹۱۸-جی ايلين آقوستوندا مرکزی خزر دیکتاتورلوغونون نظارتينده اولان اراضی | |||||||||
| پایتخت | باکی | ||||||||
| عۆموُمی دیللر | روس دیلی | ||||||||
| دؤولت | دیکتاتورلوق | ||||||||
| تاریخی دؤنم | بیرینجی دونیا ساواشی | ||||||||
• یارادیلدی | ۲۶ ژوئن ۱۹۱۸ | ||||||||
| ۲۶ آقوست ۱۹۱۸ | |||||||||
• باکی‌نین قورتولوشو | ۱۵ سپتامبر ۱۹۱۸ | ||||||||
| ۳۰ اوکتوبر ۱۹۱۸ | |||||||||
| |||||||||
| بوگون بیر حیصه‌سی | آذربایجان جومهوریتی | ||||||||
مرکزی خزر دیکتاتورلوغو ویا سنترو-کاسپی دیکتاتوراسی (روس. Диктатура Центрокаспия, Diktatura Tsentrokaspiya)؛ ۱ آقوست ۱۹۱۸-جی ایلده باکی شهرینده داشناک‌لار و منشویک‌لر طرفیندن قورولموش تانینمامیش دؤولت. بو دؤولت جمعی 45 گون حاکیمیتده قالمیشدیر.
حؤکومت
دَییشدیردیکتاتورلوق 5 نفر دیکتاتوردان عیبارت ایدی. کوممونانی دئویرن اساس شخصلر خزر دونانماسیندان ه.تیوشوف (دیکتاتورلاردان بیری)، پچِنکین، م.تیوشکوف، بوشئو، لملی (دیکتاتورلاردان بیری)، یئرماکوف(دیکتاتورلاردان بیری)، اس‌ارلردن لئو اومانسکی، آبرام وئلونس (دیکتاتورلاردان بیری)، منشویک‌لردن قر.آیوللا، م.سادووسکی، داشناک‌لاردان آ.آراکلیان و س.ملیک-ائلچیان ایدی.[۱]
بریتانیا دستگی
دَییشدیرلیونل دانسترویل طرفیندن گؤندریلن پولکوونیک ج.ب.ایستوکس باشچیلیغیندا ایلک 44 نفرلیک حربی حیصه آقوستون 4-او باکی‌یا چیخدی. همین گون بیر آلمان دیپلوماتیک میسیونو " کورسک " گمی‌سینده هشترخاندان باکی‌یا گلدی و " تورک قرارگاهی " نین یئرینی سوروشدو. لاکین شهر هله تورکلرین الینده دئییلدی. بوندان شوبهه‌لنن دیکتاتور میسیونو حبس ائتدی. سونراکی حربی حیصه پولکوونیک ر. کئیوورث باشچیلیغیندا گلیب باکی‌یا چاتدی. دیکتاتورا بو قدر آز عسگرین گلمه‌سینی خوش قارشیلامامیشدی. بونو داشناکسیون نوماینده‌سی دوکتور آراتیان واسیطه‌سیله دنسترویله چاتدیرمیشدیلار. دیکتاتور " کورسک " و " آبو " گمی‌لرینی بریتانیالی‌لارین ایختیارینا وئرمیشدی. لیونل دانسترویل اؤزو ایسه " پرزیدنت کروگر " گمیسی ایله صیرب بایراغی آلتیندا باکی‌یا یول آلمیشدی.[۲]
دیکتاتور ایسه شهرده حاکیمیتی اله آلا بیلمه‌میشدی. 15 آقوست 1918-جی ایلده پولکوونیک R.Keyworth-ه شهرده اؤزباشینالیق اولدوغونو، عسگرلرین ایسته‌دیگی واخت حربی حیصه‌نی ترک ائدیب شهره گئتدیگینی، سانیتار وضعیتین آجیناجاقلی حالدا اولماسینی، آجلیغین باشلادیغینی یازیردی.[۳] دنسترویل اؤزو آرتیق 17 آقوستدا باکی‌دا ایدی. ارمنی پولکوونیک آوئتیسیانی موغان مووقتی حربی دیکتاتوراسینا کؤمگه گؤندره‌رک اساس گوجو اؤزو الینه آلدی. دیکتاتورلار اؤزلری آنجاق اوفیسده اوتوروردولار و جبهه خطینه گئتمیردیلر.
باکی‌نین اله کئچیریلمه‌سی
دَییشدیر14 سپتامبردا قافقاز ایسلام اوردوسونون یئکون هوجوم‌لاریندان سونرا، بریتانیالی‌لار باکی‌دا قالماغین مومکون اولماماسی حاقیندا مرکزه معلومات وئرمیشدیلر. دیکتاتورلار لِملئی و سادووسکی لیونل دانسترویله گئری قاییتماق امری وئرسه ده بریتانیا اوردوسو چوخدان شهری ترک ائتمک قرارینا گلمیشدی. 1918-جی ایل 15 سپتامبر تاریخینده باکی دؤیوشو نتیجه‌سینده سنترو-کاسپی دیکتاتورلوغو مغلوب اولموش و باکی شهری آذربایجان دموکراتیک جومهوریتی‌نین نظارتی آلتینا کئچمیشدیر.
قایناق‌لار
دَییشدیر- ^ Cəmil Həsənli - Али Мардан-бек Топчибашев: Жизнь за идею - 2014, Moskva,ISBN 978-5-9765-1757-8
- ^ Cəmil Həsənli - РУССКАЯ РЕВОЛЮЦИЯ И АЗЕРБАЙДЖАН - 2011, Moskva, Издательство «Флинта»
- ^ Lionel Denstervil - "Dunsterforce macəraları", 1920, səh 228.