ناصرخسرو
ناصرخسرو و یا ابومعین ناصر بن خسرو بن حارث قبادیانی بلخی (۳۹۴–۴۸۱ ه. ق)-— ایرانلی شاعیر ایدی.
حیاتی
دَییشدیریارادیجیلیغی
دَییشدیرشرقین آدلیم شاعیر و موتفکّیری ناصر خسرونون (۱۰۰۴-۱۰۸۸) "سفرنامه" اثری مؤلفین زیارت مقصدیله خوراسان‌دان مکه‌یه قدر اولان یولو پیادا گئدیب-قاییتدیغی یئددی ایللیک موشاهیده‌لرینین محصولودور.
ناصر خسرو دوغرودان دا فیلوسوف آدلاندیریلماغا لاییق شاعیردیر. بو شاعیر بیر طرف‌دن درین و اینجه معنالی سؤز اوستاسی، بیر طرف‌دن اعتیراضلاردان اوستون فیکیر صاحبی، دیگر طرف‌دن ایسه گوج‌لو دینی عقیدیه مالیک بیر شخصیت اولوب. او، همین دینی اعتیقادلارینا اساساً بو باره‌ده آغیز آچمامالی ایدی. اما بوتون بونلارا باخمایاراق، اونون دیوانیندا دا بو مسئله ایله باغلی شعرلر واردیر کی، اونلاری بیر نؤو ایله‌نجه و زارافات و یا دا «دللال آریف» حساب ائتمک لازیم‌دیر. او، بیر شعرینده بئله دئییر:
میثاللار
دَییشدیربار خدایا اگر ز روی خدایی *** طینت انسان همه جمیل سرشتی
چهره رومی و صورت حبشی را *** مایه خوبی چه بود و علت زشتی؟
طلعت هندو و روی ترک چرا شد *** همچو دل دوزخی و روی بهشتی؟
از چه سعید اوفتاد و از چه شقی شد *** زاهد محرابی و کشیش کنشتی؟
چیست خلاف اندر آفرینش عالم *** چون همه را دایه و مشاطه تو گشتی؟
گیرم دنیا، ز بی محلی دنیا *** بر گرهی خربط و خسیس بهشتی
نعمت منعم چراست دریا دریا؟ *** محنت مفلس چراست کشتی کشتی؟
معناسی: ایلاهی، اگر هامینی گؤزل یاراتسایدین نه اولاردی؟ من باشا دوشه بیلمیرم کی، نه اۆچون روم‌لولار گؤزل، حبشیلر ایسه چیرکیندیرلر؟ نه اۆچون هیندلینی جهنم کیمی قارا، تورکو ایسه بهیشت کیمی آغ یاراتمی‌سان؟ نه اۆچون زاهید خوشبخت، کشیش ایسه بدبخت‌دیر؟ هامینی سن یاراتمی‌سان، بس بو فرقلر نه اۆچون‌دور؟