نفعی (شاعیر)
عمر بیگ نفعی (د. 1572، حسن‌قالا، ارزروم– اؤ. 27 ژانویه 1635، ایستانبول) — 17. عصر عثمانلی شاعیر و دؤولت خادیمی ایدی.
| نفعی | |
|---|---|
 | |
| اصل آدی | عمربیگ شاه محمد بيگ اوغلو ذولقدر |
| دوْغوم تاریخی | 1572 ارزروم عثمانلی ایمپیراتورلوغو |
| اؤلوم تاریخی | 27 ژانویه 1635 ایستانبول عثمانلی ایمپیراتورلوغو |
| میلیت | تورک |
| اؤلوم سببی | قتله یئتیریلمیش |
| پئشه | شاعیر، دؤولت خادیمی |
| شوهرت سببی | سهام القضا |
| تاثیر قویموش | {{{تاثیر قویموش}}} |
یاشامی دَییشدیر
عمربیگ شاه محمد بیگ اوغلو ذولقدر 1572-جی ایلده ارزروما باغلی حسن‌قالا بؤلگه‌سینده دوغولموشدو. بوندان دولایی همین دؤورون بعضی قایناق‌لاری نفعی‌دن ارزرومی دئیه سؤز ائدرلر. گئرچک آدی عمر اولان نفعی، عثمانلی قایناق لاریندا " نفعی عمربیگ " آدییلا آنیلدیغی کیمی مؤهرونه قازدیردیغی بیتده ده عمر آدی گؤرولمکده دیر.
عمر بیگ نفعی کیچیک یاشلاردان اعتیباراً موکمل بیر تحصیل گؤرموشدو. ایلک تحصیلینی حسن‌قالادا آلمیش، سونرا ارزروما گله‌رک مدرسه ده داوام ائتدیرمیشدی. بورادا فارس ادبیاتینین اونلو اثرلرینی اوخوموش، عربجه و فارسجا اؤیرنمیشدی. نفعی ارزرومدا تحصیل آلارکن گنج یاشلاریندا شعیر یازماغا باشلامیشدی. ایلک تخلوصو ضارّی "ضررلی"دیر. 1585-جی ایلده ارزروم دفترداری اولان گلی‌بولولو موورّیخ علی، شعیرلرینی گؤرموش، بَینمیش و بو گنج شاعیره نفعی "نفعی، یارارلی" تخلوصونو وئرمیشدیر.
عمربیگ نفعی عثمانلی سولطانی 1. احمد زامانیندا ایستانبولا گلمیشدی. دؤولت خیدمتینه گیرمیش و بیر مودت فرقلی مأمورلوق‌لاردا چالیشمیشدی. داها سونرالاری 2. عثمان و 4. مراد دؤنم‌لرینده اولدوزو پارلادی و سارایلا یاخین بیر علاقه قوردو.
17. عصر و بوتون تورک ادبیاتینین ان بؤیوک قصیده شاعیرلریندن بیری اولاراق تانینان نفعی، بو یوزایلین باشیندا یاشامیش، قصیده‌ده گئرچک بیر وارلیق گؤسترمیش و ایستر اؤز زامانیندا، ایسترسه ده، سونراکی یوزایل‌لرده قصیده یازان بوتون شاعیرلره تاثیر ائتمیش بیر شاعیردیر.
هجولری ایله ده اونلو اولان نفعی یازدیغی هجولرله دؤنمین بیر چوخ تانینمیش آدام‌لارینین نیفرتینی و غضبینی اوستونه چکدی. یئنه ده اوزون بیر مودت 4. مراد طرفیندن قوروندو، حیمایه ائدیلدی. داها سونرالار سولطان مراد اوندان بیر ده هجو یازماماسینی ریجا ائتدی. هر نه قدر نفعی سولطان 4. مرادا بو باره ده سؤز وئرسه ده، قلمینی دوردورماییب وزیر بایرام پاشا حاقیندا بیر هجو قلمه آلدی. بو هجویندن اؤترو، 1635-جی ایلده سارایین اودونلوغوندا کمندله بوغولاراق اؤلدورولدو. سونرا جسدی ایستانبول بوغازیندان دنیزه آتیلمیشدی.
باشلیجا اثرلری دَییشدیر
- سهام القضا (هجو شعیرلری)
- تورکجه دیوانی
- فارسجا دیوانی
- تحفة العشاق
شعیرلریندن اؤرنک دَییشدیر
طوطی-ی مؤعجیزه گویم نه دئسم لاف دئییل
چرخ ایله سؤیله‌شه‌مم آیینه‌سی صاف دئییل.
اهل-ی دیلدیر دئیه‌مم سینه‌سی صاف اولمایانا
اهل-ی دیل بیربیرینی بیلمه‌مک اینصاف دئییل.
یینه اندیشه بیلیر قدر-ی دور-ی گوفتاریم
روزیگار ایسه دنی دهر ایسه صراف دئییل.
گیردی میفتاح-ی در-ی گنج-ی معانی الیمه
عالمه بذل-ی گوهر ائیله‌سم ایتلاف دئییل.
لوح-ی محفوظ-ی سوخن‌دیر دیل-ی پاک-ی نفعی
تاب-ی یاران کیمی دوکّانچه-ی صحاف دئییل.
قایناق‌لار دَییشدیر
- Ənvər Çingizoğlu, Zülqədər eli, Bakı: Şərq-Qərb, 2011,-156 səh.
- Nef'i. Büyük Larousse Sözlük ve Ansiklopedisi. ss. 8581-8582.